ويژگي ‏ها و خصلت‏ هاي يك مؤمن چيست؟

پرسش:

ويژگي ‏ها و خصلت‏ هاي يك مؤمن چيست؟

پاسخ:

با سلام و ادب

خصلت‏هاي زيادي در قرآن و روايات درباره مؤمن برشمرده شده است.

در قرآن مجيد ويژگي‏هاي جامع مؤمن را چنين بيان مي‏فرمايد: "قد أفلح المؤمنون الذين هم في صلاتهم خاشعون...؛ به تحقيق مؤمنان رستگار شدند:

1 - آنها كه در نمازشان خشوع دارند،

2 - از لغو و بيهودگي روي گردانند،

3 - زكات مي‏دهند،

4 - دامان خود را از آلودگي به بي عفتي حفظ مي‏كنند،

5 - فقط آميزش جنسي را با همسرانشان دارند...،

6 - امانت‏ها و عهد و پيمان خود را مراعات مي‏كنند، 7 - از نمازها مواظبت مي‏نمايند".(1)

در سوره انفال مي‏فرمايد: "انما المؤمنون الذين اذا ذكرالله وجلت قلوبهم...؛ مؤمنان تنها كساني هستند كه هرگاه نام خدا برده شود، دل‏هايشان ترسان مي‏گردد، و هنگامي كه آيات بر آنها خوانده مي‏شود، ايمانشان فزون‏تر مي‏گردد، و تنها بر پروردگارشان توكل دارند. آنها كه نماز را بر پا مي‏دارند، و از آنچه به آنها روزي داده‏ايم، انفاق مي‏كنند. آري مؤمنان حقيقي آنها هستند".(2)

نيز در سوره حجرات مي‏فرمايد: "مؤمنان واقعي تنها كساني هستند كه به خدا و رسولش ايمان آورده‏اند، سپس هرگز شك و ترديدي به خود راه نداده و با اموال و جان‏هاي خود در راه خدا جهاد كرده‏اند. آنها راستگويانند".(3)

اما از معصومان‏عليهم‏السلام خصوصاً حضرت رسول‏صلي الله وعليه وآله درباره صفات مؤمن، احاديث بسياري آمده است، از جمله "مؤمن آيينه مؤمن ديگر است (كه عيوب وي را تنها به خود او مي‏رساند). مؤمنان به اجزاي يك ساختمان مي‏مانند كه نگهدار يكديگرند.

مؤمن غيرتمند است. مؤمن برادر مؤمن ديگر است كه هرگز از خيرخواهي او دست برنمي‏دارد. مؤمن سبكبار است. كسي كه كار نيكش او را شاد و كار بدش وي را غمگين نمايد. او مؤمن است. به امر دنيايش همت دارد و به آخرتش (نيز) اهتمام مي‏ورزد. مؤمن مانند زنبور عسل است كه جز غذاي پاكيزه نخورد و جز غذاي پاكيزه ندهد. مؤمن زيرك، هوشيار، بيمناك، پابرجا، ثابت قدم و در امور، بي شتاب و با تأنّي گام برمي‏دارد. دانشمند و پرهيزگار است".

نيز فرمود: "سزاوار است كه مؤمن داراي هشت خصلت باشد: در حوادث روزگار جا افتاده و با وقار؛ هنگام بلا و گرفتاري شكيبا؛ هنگام خوشي سپاسگذار؛ چنانچه خداوند او را روزي داده، قانع باشد؛ به دشمنانش ستم روا ندارد؛ به خاطر دوستان خود را بزهكار نسازد؛ بدنش از خود (بر اثر عبادت و اعمال خير) در رنج باشد و ديگران از او در آسايش باشند".(4)

صفات دیگری برای مؤمنین ذکر شده که برای اطلاع از آنها می توانید به سورة فرقان آیة64 به بعد و نهج البلاغه خطبةمتقین مراجعه فرمایید.
البته باید به این نکته نیز توجه کرد که،اوصاف ذکر شده به تمامه و یکباره در شخصی که واجد آنها نیست،ایجاد نمیشود،بلکه تخلق به آنها نیاز به مداومت و همت دارد تا بتوان این اوصاف را حاصل کرد.

پس لازم است ، در ابتدای کار از افراط در عبادات و ... پرهیز نماییم و به مرور این صفات را در خود ایجاد نماییم.

1. مؤمنون (23) آيات 11 - 1.
2. انفال (8) آيات 4 - 2.
3. حجرات (49)، آيه 2.
4. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت - لبنان، 1404 هجرى قمری، ج 64، ص 294 .