پرسش:
چه منابعى حديثهاى جعلى را مشخص مى سازد؟
پاسخ :
با سلام و عرض ادب و احترام
كتاب هايى كه در مورد علم رجال، علم درايه و علم فقه الحديث نوشته شده و به طور كلى كتابهايى كه در رشته علم الحديث به رشته تحرير در آمده اند، منابعى هستند كه با مراجعه به آنها مى توان جعلى بودن حديث را شناخت.
علم الحديث، دانشى است كه به واسطه قوانين آن، حالات سند و متن حديث از جهت درستى و نادرستى شناخته مىشود، بدين جهت داراى سه قسم مىباشد:
1- رجال الحديث (علم رجال): دانش مربوط به شناخت راويات حديث از نظر و ثاقت و اطمينان به راستگويى و عدم و ثاقت.
2- علم الدراية يا مصطلح الحديث: دانش مربوط به شناخت حالات سند و متن حديث كه از آن تعبير به «اصول الحديث» نيز شده است.
3- فقه الحديث كه از چگونگى معنى و مفاد متن حديث گفتگو مىكند و آن را دراية الحديث نيز ناميده اند، زيرا كلمه درايه به معناى فهم عميق است كه هر گاه با پسوند حديث همراه شود، فهم دقيق متن حديث را دلالت دارد.(1)
كتابهاى الغدير، ج 5 علامه امينى، اخبار الدخيل علامه شوشترى، الموضوعات ابن جوزى، الموضاعات فى الآثار، معروف حسنى، براى شناخت راويان جعل كننده و كذّاب و حديثهاى جعلى و دروغين بسيار مفيد مىباشند.
پى نوشتها:
1. سيد رضا مؤدّب، علم الدراية، ص 10