آیا روح زمانی که در قبر است متوجه مرگ بدن خود می شود؟

پرسش:
آیا روح زمانی که در قبر گذاشته شد متوجه مرگ بدن خود می‌شود؟
پاسخ:‌

با سلام و عرض ادب 

از آموزه هاي ديني استفاده مي شود كه از ابتداي خارج شدن روح از بدن ، روح متوجه مرگ بدن مي شودمثلا در برخي از روايات آمده است كه وقتي روح از بدن جدا شد و جسم را مشاهده كرد سختي احتضار را به ياد آورده و زخم‌ها و جراحاتي را كه در آن حال بر بدنش وارد شده‌، مي‌بيند و مي‌گويد: خدایا، به اين بدن رحم كن‌،. البته بيشترين فشار بر روح وارد مي‌شود و عذاب و سختي را در تمام مراحل درك مي ‌كند; اما بدن نيز چون مَركب روح است‌، تحت تأثير قرار مي‌گيرد..
ما مسلمان ها بر اين باوريم كه هنگامي انسان مي ميرد, روان او كه واقعيت آدمی را تشكيل مي دهد, از بدن قطع ارتباط مي كند و نمي تواند مثل گذشته از قسمت هاي مختلف بهره گيرد; يعني با چشم بدن ببيند و باگوش ها بشنود و با سلول هاي مغز فكر كند, ليكن علاقه به بدن باعث مي شود نگران سرنوشت آن باشد، از اين رو كنار بدن مي ماند و تحولاتي را كه بر بدن صورت مي گيرد, تماشا مي كند.
مي بيند كه بدن را غسل مي دهند و به كفن مي پيچند و سپس در تابوت مي گذارندو او را تشييع مي كنند و تا قبرستان مي آورند و دفن مي كنند.
اين رخدادها گذشته ازعبرت آموزي براي تماشاگران , روان مرده را از بهت و حيرت بيرون مي آورد و به اوتفهيم مي شود وارد عالم برزخ شده است . در روايات مذهبي تأكيد شده است پس ازدفن كردن , زود مدفن را ترك نگويند; در غير اين صورت مرده فرياد مي كشد: كجامي رويد؟ چرا مرا تنها مي گذاريد؟!
علت اين كه روح مردگان در كنار بدن باقي مي ماند, به خاطر دلبستگي و انسي است كه با بدن داشته است و نيز راه به جايي نمي برد و متحير است كجا برود و چه كار بكند.
مأمور بايد او را به جايي راهنمايي كند; لذا تا مأمور نيامده است , در كنار مدفن حضور دارد.
پس از سه روز مأمور مي رسد و او را به جايگاه اصلي در عالم برزخ مي برد. درآن جا زندگي برزخي ادامه مي يابد و كساني كه جنايتكار هستند, در بامداد وشامگاه بدن برزخي او را شكنجه مي دهند.
با استفاده از احاديث مي ‏توان گفت كه وقتي انسان از دنيا مي ‏رود، روح وي آنچه را كه نسبت به بدن وي صورت مي‏ گيرد (مانند غسل كفن و تشييع جنازه) تعقيب و نظاره مي‏ كند.
مثلاً در جامع‏ الاخبار آمده است كه: « رسول خدا (ص) فرمود: سوگند به آنكه جان محمد در دست اوست، اگر بازماندگان موقعيت مرده را مي‏ ديدند و سخنش را مي ‏شنيدند، به يقين او را فراموش مي ‏كردند و بر نفس خود مي‏ گريستند. تا جايي كه چون مرده را بر تابوت حمل مي‏ كنند روحش برفراز تابوت گرداگرد آن به پرواز و گردش در مي ‏آيد و پيوسته ندا مي‏ دهد: واي اهل من!و اي فرزندان من! مبادا دنيا با شما به همان قسمي بازي كند كه با من بازي كرد؛ مال دنيا را از هر طريقي - چه - حلال و چه حرام - جمع آوري كردم و سپس همه را براي غير خود گذارم. پس عيش و راحتي و گوارايي آن مال براي ديگران است و عواقبِ حساب و تبعات آن براي من. پس بپرهيزيد از مثل آنچه بر من وارد شده است.»(1)
انسان در برزخ مدت‌ها بدين منوال زندگي مي گذراند تا قيامت بر پا شود.
بنا بر اين از ابتداي مرگ بدن ، روح متوجه مرگ آن است وشايد در قبر به علت غربت ووحشت آن ، احساس تنهايي بيشتري مي كند
1. بحارالانوار، ج 6، ص 161.