احساس می کنم هیچ کس مرا دوست ندارد؟

پرسش:
با سلام
من در طول روز با یک پسر هم نمی توانم حرف بزنم و احساس میکنم هیچ کس مرا دوست ندارد و پدر و مادرم با این موضوع سخت مخالفند. ازشما خواهشمندم که راهی یا برنامه ای برای من بگذارید تامن در طی آن بتوانم زندگی خود را با آرامش طی کنم.
پاسخ:
با سلام و ادب

خواهر گرامی حرف زدن باپسر براي دختر امتيازي نيست كه شما در صورت نداشتن آن نگران نباشيد ، بلكه چه بسا نشان نجابت ، شرم و حيا و عفت يك دختر محسوب مي شود . هم چنين دليل بر عدم اعتماد به نفس نيست، اما اگردر كارهاي ديگر واقعا اعتماد به نفس نداريد به نكات زير توجه فرماييد:
1- اعتماد به نفس، پديده‏اى اكتسابى است، نه ذاتى. هر جوانى كه خود را در اين مورد ضعيف و ناتوان مى‏يابد، مى‏تواند با استفاده از روش‏هاى علمى و با روحيه اميدوارى براى تغيير شخصيت خود اقدام نماييد.
2- اعتماد به نفس، شرط موفقيت شما در مراحل مختلف زندگى است. پس كسب آن را با جدّيّت دنبال كنيد. ثبات شخصيت و پايدارى جوان در برابر دشوارى‏ها و تنگناهاى زندگى، درگرو اعتماد به نفس و خودباورى است. اگر خواهان ارتباط با دوستان و حضور در جمع و اظهار نظر هستيد، بايد خود را باور كنيد.
3- نگرش و ديد جامع فرد درباره خود كه از آن به «خود پنداره»(1) ياد مى شود، تأثير خاصى بر رفتار فرد دارد. اگر قضاوت انسان درباره خود مثبت باشد، از فعاليت خويش لذّت مى برد و به آينده اميدوار مى گردد. اما اگر ارزش يابى انسان از خود منفى باشد. از عزت نفس كم‏ترى برخوردار است. نيز از موقعيت‏هاى اجتماعى، هراسناك است و خيلى سريع دلسرد مى شود و احساس يأس دارد. بر اين اساس بعضى از روان شناسان در طبقه بندى نيازهاى انسان، نياز به احترام و عزّت نفس را از نيازهاى اساسى بر شمرده‏اند.(2)
اسلام نيز بر اين نكته پا مى فشارد و در احكام فردى و اجتماعى و توصيه‏ هاى اخلاقى اسلام، عزت و كرامت انسان محوريّت دارد. اگر فكر كنيد از دوستانتان پايين تريد، با اين تصور و تخيّل اوّلين قدم در راه شكست را برداشته ‏ايد.
اين اصل مهم در روان شناسى است كه معمولاً همان اتفاقى مى افتد كه به وقوع آن فكر مى كنيد.(3)
ويليام جيمز مى گويد: «بزرگترين كشف در زمانه ما، پى بردن به اين راز است كه مردم با تغيير در طرز تفكّر خود، قادر خواهند بود زندگى خود را عوض كنند».(4) جالب اين كه قرن‏ها پيش، اين نكته ظريف را مولاى متقيان على(ع) مطرح كرده و فرموده‏اند: «من لم يُنجِد لم ينجد؛ كسى كه خود را بالا نگيرد، بالا نمى رود».(5)
4- به هنگام بروز افكار منفى، انديشه مثبت را درباره خويش مشخص كنيد و آن را به ذهنتان تلقين نماييد. از واژه «نمى توانم، غير ممكن است» استفاده نكنيد و به جاى آن به خود بگوييد: مى توانم و مى خواهم. بهترين موقع براى انجام تلقين به نفس، شب و قبل از خواب است.
5- هرگز از موقعيت‏هاى دشوار نگريزيد، بلكه به جاى فرار از مسئله، به حل آن فكر كنيد و در وسط ميدان حاضر شويد و خود را در معركه‏ها قرار دهيد، مثلاً از پاسخ دادن به سؤال معلّم يا دوستتان و ابراز وجود نهراسيد و به رغم ميل باطنى، اين كار را انجام دهيد و برخى مواقع خود را وارد آن كرده و بيفكنيد.
امام على(ع) مى فرمايد: «هرگاه سختى چيزى باعث بيم و هراست شد، تو نيز در مقابل آن سخت و مقاوم شو كه با تن دادن به سختى‏ها، مشكل بر تو آسان خواهد شد».(6)
6- زندگى نامه بزرگان و نام آوران عرصه ‏هاى علم و انديشه و ادب و هنر در ايجاد اعتماد به نفس بسيار مؤثر است.
7- با تقويت مبانى دينى و انجام عبادات مانند نماز و روزه و دعا و توكّل بر خدا، اراده خود را تقويت كنيد. از اين طريق احساس مى كنيد ديگر تنها نيستيد و توانايى غلبه بر مشكلات را پيدا كرده ‏ايد.

پى نوشت‏ها:
1. نهج البلاغه، خطبه 225.
2. برونينگ، روان شناسى تربيتى، اصول و كاربرد آن، ترجمه على نقى خرازى، ص 245.
3. مزلو،ابراهام، انگيزش و شخصيت، ترجمه احمد رضوانى، ص 82.
4. وينسنت پيل، معجزه اراده، ص 76.
5. همان.
6. غررالحكم، ج 5، ص 253.