پرسش:
سلام خسته نباشید من دختری هستم از یه خونواده مذهبی ولی بنا به اصرارهای بیش از حد پدرم یه جورایی از نماز و قواعد دینی دور افتادم ولی تا حالا هم کار خلافی انجام ندادم من از ماه رمضون شروع کردم به نماز خوندن و کارای دینی ولی برام یه ذره سخته ازتون کمک میخوام بعضی وقتا نماز یادم میره یا وقتی که میخونم اونطور که باید و شاید از ته دل نیست من دوست دارم نمازام طوری باشه که که به دل خودمم بشینه دختر بدی نیستم در مورد حجاب و اینجور چیزا هم تقریبا خوب حفظش میکنم ولی خوب به نظر من اگه نماز خوندم از ته دل و به موقع بشه کارای دیگمم بهتر میشه ازتون کمک میخوام لطف کنید خیلی ممنون میشم
پاسخ:
با عرض سلام و ارزوی توفیقات الهی .
از این که اصرار پدر و افراد خانواده شما را از نماز و راز و نیاز با خدا دور نموده است ، متاسفیم و امیدواریم به بازیابی خویشتن و با سعی و تلاش و توفیق الهی بتوانید به سوی نماز رو آورید.
در ذیل مواردی را برای این منظور بیان می کنیم و امیدواریم که برایتان مفید باشد.
عواملي كه ميتواند عبادت و و زيارات را براي انسان لذت بخش كند چند چيز است:
الف) قبل از عبادت انسان خود را مستعد و مهيا سازد؛ يعني، قدري به خود تلقين كند من در صدد نيايش و نماز هستم و سعي كند افكار متفرق را از ذهنش دور كند.
ب) حتي الامكان در بهترين وقت عبادت كند؛ مثلاً، با كسالت - خستگي و خواب آلودگي - وارد نماز نشود. «لاتقربوا الصلوة و انتم كسالي».
ج) در محيط پر سر و صدا و آشوب به مناجات نايستد، بلكه محيط آرام و با فراغتي را انتخاب كند.
د) در حين زيارت مصمّم بر مراقبت باشد و اگر احياناً افكار ديگري به او هجوم آورد، همين كه متوجه شد، سعي كند خود را از دام آن افكار برهاند.
يكي از عواملي كه باعث صفاي دل و زدون حالت قساوت ميشود همين دعاها و نيايشها و نمازهاي سازنده است. البته اگر با شرائط ويژهاش ادا گردد. 1ـ يعني در وقت نشاط، 2ـ با توجه كامل به خدا،
3ـ در محيطي با فراغت و دور از سر و صدا و جنجال، 4ـ گريه از خوف خدا و اهوال قيامت عامل ديگري است كه در صفاي دل مؤثر است، 5- نشست و برخاست با علماء و شخصيتهاي بر جسته و وزيني كه خود مظهر صفا و تقوا هستند. همچنين تلاوت قرآن با توجه به آيات الهي نيز مؤثر است، 6- و نيز عامل ديگر طلب صفاي دل از خداست. در اين زمينه بسيار به جا است كه شما نيز با امام سجاد(ع) هم نوا گشته و مناجات شاكين را بخوانيد (مفاتيح الجنان، مناجات خمسه عشر).
انسان حالات گوناگوني دارد. در نهجالبلاغه از اميرالمؤمنين(ع) نقل شده: «ان للقلوب شهوه واقبالا و ادبارا» بنابراين قلب انسان گاه اقبال به خدا و معنويات دارد و گاه پشت ميكند. در اين رابطه فرمودهاند: در هنگام اقبال دل به مستحبات و مندوبات بپردازيد و در صورت ادبار به واجبات اكتفا كنيد. البته هر قدر انسان مجاهده نفس بيشتري كند و با خدا و قرآن و اهلبيت(ع) انس بيشتري گرفته و دل از هواهاي نفساني تخليه كند به تدريج اقبالش بيشتر شده و به صورت ملكه راسخه در ميآيد. آن گاه است كه در همه حالات به ياد خدا و متوجه اوست و هيچ چيز نميتواند او را از محبوب حقيقي باز دارد. اين همان حالتي است كه ازآن تعبير به «نماز دائم» شده است:
خوشا آنان كه الله يارشان بي به حمد و قل هوالله كارشان بي
خوشا آنان كه دايم در نمازند بهشت جاودان ماوايشان بي
براي لذت بردن از نماز و انس با آن راهكارهاي زيرا را دقيق عمل كنيد:
1. باور كردن اهميت نماز: بايد يك مطالعهي مستمري را دربارهي اهميت نماز پيش بگيريد و كتابهاي مختلفي را كه در اين باره نگاشته شده پيوسته مطالعه كنيد تا با تكرار اين مطالعه به اهميت نماز برسيد و از اعتقاد صرف به باور و ايمان دست يابيد. لذا كتب زير سفارش ميشود: الف. «اسرار الصلوة» اثر ميرزا جواد ملكي تبريزي.
ب. «پرواز در ملكوت يا اسرار الصلوة»، اثر امام خميني(ره). البته اگر شروع مطالعات با كتابهاي آقاي محسن قرائتي در باب نماز باشد بهتر است.
2. باور كردن عتاب تارك نماز: وعيد و عذابهاي الهي دربارهي تارك نماز هميشه بايد مدّ نظر باشد تا انسان به خود بباوراند كه چنين عذابهايي واقعا وجود دارد كتابهايي مثل «گناهان كبيره» اثر شهيد دستغيب در اين باره مفيد است.
3. تفكر در مرگ روزي نيم ساعت، در زود گذشتن دوران زندگي خود، خاطرات تلخ و شيرين و خلاصه انتهاي عمر و ورود به عالم قبر و قيامت و رسيدن عذابهاي الهي و سرافكندگي و روسياهي و... اين فكر بايد در مكاني خلوت باشد تا دل شما متأثر گردد و تا تحريك براي نماز و هر توشه اخروي گرديد. اگر اين تفكر اثر خود را بخشيد هفتهاي نيم ساعت كفايت ميكند.
4. گزيدن دوستانِ نماز دوست و گريز از دشمنان بينماز به ظاهر دوست: اثر همنشين بر كسي پوشيده نيست.
5. پرهيز از گناه: گناه دل انسان را سياه ميكند و او را نسبت به اعمال عبادي كم رغبت و گاهي بي رغبت ميكند.
6. انس با محيطهاي معنوي: مساجد و كلاً محافل نشاط بخش معنوي، دل را به سمت عبادت و نماز ميكشاند. حتي شنيدن و ديدن مثل دعاي ندبه و كميل به وسيلهي صدا و سيما مفيد و روح بخش هستند.
7. استقامت و پافشاري عملي بر نماز در محيطهاي ملامتگر نماز: نماز را به هيچ قيمتي ترك نكنيد هر چند در محيط و موقعيتي قرار گيريد كه ديگران شما را سرزنش كنند.
8. پرهيز از نمازهاي طولاني تحميلي: نماز واجب را خلاصه بخوانيد. فقط هر وقت قلب شما به طولاني كردن نماز اقبال و تمايل نشان داد به همان اندازه نماز را طولاني كنيد.
9. انجام مستحبات نشاطآور: در بين مستحبات چه نماز، چه ذكر چه دعا آن را كه بيش از همه به شما حال خوش و لذّت روحي ميبخشد، انتخاب كرده و بيشتر انجام دهيد.
10. دعا و توسل: رغبت به نماز را هم با دعا و توسل به ائمه معصومين(ع) از خداوند تعالي بخواهيد.
11. عزم جزم: تصميم جدي بگيريد كه هيچ گاه نماز را ترك نكنيد و اگر احيانا به خاطر عذر شرعي مثل فراموشي ترك شد حتما قضاي آن را به جا آوريد.
12. مطالعه احوال علما: شرح حال بزرگان را دانستن و مطالعه كردن بسيار مفيد است.
براي آگاهي بيشتر ر.ك:
گلشن ابرار، جمعي از پژوهشگران حوزه علميه قم
مفاخر اسلام، آقاي علي دواني
موفق و سربلند باشید.