آيا عصمت پیامبر(ص) با عصمت ديگر پيامبران تفاوت دارد؟

پرسش:
 آيا مرتبه عصمت حضرت محمّد(صلى الله عليه وآله وسلم) با عصمت ديگر پيامبران تفاوت دارد يا اين كه همگى در يك سطح از عصمت قرار دارند؟ آيا عصمت رسول اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم)با عصمت امامان(عليهم السلام) فرق مى كند؟ آيا ديگر پيامبران الهى به جز حضرت محمد(صلى الله عليه وآله وسلم) از نظر عصمت در مرتبه پايين ترى از امامان قرار دارند.
پاسخ:
با سلام و عرض ادب و احترام
 اولا از آن جا كه حضرت محمّد(صلى الله عليه وآله وسلم) شريف ترين پيامبر الهى است و بر اساس آيه 163 سوره انعام، آن حضرت نخستين مسلمان است ـ يعنى برترين مسلمان و مؤمن به پروردگار است ـ از نظر عصمت نيز بر ديگر پيامبران الهى و بر امامان معصوم برترى دارد. احاديث مربوط به برترى آن حضرت بر همه انسان ها نيز بسيار فراوان است. به عنوان مثال، رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم)خود در حديثى فرموده اند: «ما خَلقَ اللّهُ خَلقاً اَفضلُ منى وَ لا اَكرمُ عليه مِنّى؛ خداوند هيچ مخلوقى نيافريد كه در نظر او از من برتر و گرامى تر باشد.»[1]
ثانياً عصمت امامان معصوم نيز از عصمت ديگر پيامبران الهى ـ به جز رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) ـ بالاتر است. دليل چنين ادّعايى آن است كه اولا پيام هر پيامبرى همسنگ درجه وجودى خود اوست. چون قرآن برترين پيام خدا و بزرگ ترين كتاب الهى است ، اهل بيت(عليهم السلام) نيز كه بر اساس حديث ثقلين همتاى قرآنند، بر ديگر پيامبران برترى دارند ؛ در نتيجه از علم و عصمت بالاترى برخوردار مى باشند.[2]
اين دليل را، روايات بسيارى نيز تأييد مى كنند. در حديثى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) آمده است، خداوند انسانى برتر از من نيافريده است. اميرمؤمنان على(عليه السلام) پرسيدند: آيا شما بر جبرئيل برترى داريد يا او بر شما؟ پيامبر فرمودند: خداوند همه پيامبران فرستاده خود را بر فرشتگان مقرّب خود برترى بخشيده و مرا بر تمام پيامبران و فرستادگان برترى داده و اين برترى پس از من، براى تو و امامان بعد از تو خواهد بود.[3]
روشن است كه يكى از جهات برترى امامان بر پيامبران ـ به جز رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) ـ برترى آنان در عصمت است.
البته بايد توجّه داشت كه همه پيامبران الهى و امامان معصوم(عليهم السلام)، حجّت خدا بر بندگان و راهنماى مردم به سوى سعادت و هدايت اند و از اين نظر، همه به يك كار پرداخته اند و ما وظيفه داريم كه آنان را الگوى خويش قرار دهيم و سيره و سخن آنان را چراغ راه خود سازيم. تفاوت مقامات آن بزرگواران، نبايد مانع بهره مندى ما از هدايت گرى برخى از آن ها گردد.

[1]. عيون اخبارالرضا(عليه السلام)، شيخ صدوق، ج 1، ص 262، مكتبة جهان.
[2]. توصيه ها، پرسش ها و پاسخ ها، آية الله جوادى آملى، ج 2، ص 87، دفتر نشر معارف؛ ر.ك: تفسير تسنيم، آية الله جوادى آملى، ج 1، ص 76، مركز نشر اسرا.
[3]. تفسير نورالثقلين، الحويزى، ج 1، ص 254، انتشارات اسماعيليان.