چرا خداوند به حضرت محمد(ص)شرح صدر عطا فرمود؟

پرسش  :
 چرا خداوند به حضرت محمد(صلى الله عليه وآله وسلم)شرح صدر عطا فرمود؟
پاسخ:
با سلام وعرض ادب
 آيه مربوط به شرح صدر رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم)، آيه نخست سوره انشراح است كه مى فرمايد: (اَلَم نَشرَح لَكَ صَدرَك؛ آيا ما سينه تو را گشاده نساختيم.)
مقصود از «شرح صدر» در اين آيه، توسعه دادن روح و فكر پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)است. اين توسعه مى تواند هم وسعت علمى پيامبر را از راه وحى و رسالت شامل گردد و هم بسط و گسترش تحمّل و استقامت او در برابر لجاجت ها و كارشكنى هاى دشمنان و مخالفان را در برگيرد.
«شرح صدر» از بزرگ ترين نيازهاى مبلّغان الهى و پيامبران است. وقتى خداى متعال به حضرت موسى(عليه السلام)فرمان مى دهد كه براى هدايت و ارشاد فرعون به سراغ او برود، وى از خدا «شرح صدر» طلب مى كند؛ (قالَ رَبِّ اشرَح لى صَدرى؛[1]گفت: پرورگارا! سينه ام را گشاده كن.)
ضرورت «شرح صدر» متناسب با اهداف و وسعت دامنه فعّاليّت هر پيامبرى، تفاوت مى كند. پيامبرى كه هدف بزرگ تر و مأموريّت مهم تر و فعاليت گسترده ترى دارد، بيش از ديگران نيازمند شرح صدر است. از آن جا كه حضرت محمّد(صلى الله عليه وآله وسلم)ـ به عنوان خاتم پيامبران ـ وظيفه سنگين ترى را عهده دار بود و بايد پيام توحيد را در كلّ جهان زنده مى كرد، از شرح صدر بيش ترى برخوردار گشت.
اگر رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم)شرح صدر نداشت، هرگز نمى تواست به اهداف خود جامه عمل بپوشد و مشكلات را از سر راه بردارد. اگر شرح صدر نبود، رسالت ايشان به هيچ روى با موفقيت روبه رو نمى شد؛ چنان كه خداى متعال مى فرمايد: (فَبِما رَحمَة مِنَ اللّهِ لِنتَ لَهُم وَلَو كُنتَ فَظـًّا غَليظَ القَلبِ لاَنفَضُّوا مِن حَولِكَ؛[2]به بركت رحمت الهى، در برابر مردم نرم و مهربان شدى. و اگر خشن و سنگدل بودى، از اطراف تو پراكنده مى شدند.)[3]

[1]. طه/25 .
[2]. آل عمران/159 .
[3]. براى آگاهى بيش تر، ر.ك: تفسير نمونه، آية الله مكارم شيرازى و ديگران، ج 27، ص 121 ـ 123، دارالكتب الاسلامية.