محاسبه خمس

با سلام

واعْلموا أنَّما غَنِمْتُم مِن شیء فأن ّ لِلّهِ خُمُسَه و للرسول ولذی القُربی والیَتامی والمساکین وابنِ السبیل إنْ کنتم آمنتم باللّه؛ بدانید هرگونه غنیمتی به دست آورید، خمس آن برای خدا و پیامبر و ذی القربی و یتیمان و مسکینان و درماندگان در راه است، اگر به خدا ایمان آورده اید.(انفال آیه 41)

امام باقر(ع) فرمود: بر احدى حلال نيست كه در خمس تصرّف كند و چيزى با آن بخرد مگر اين كه حق ما را به ما برساند. و حضرت صادق(ع) فرمود: من با اين كه نيازمند نيستم، از شما درهم (خمس) را مى‏گيرم، به خاطر آن كه مى‏خواهم با دريافت خمس، مال شما را پاكيزه گردانم.(وسائل الشيعه، ج 6، ص 337 و 338)

با توجه به آیه قرآن کریم و روایات متعدد دادن خمس بر هر مسلمانی واجب شرعی می باشد که متاسفانه بعضا با وسوسه های شیطانی و حب مال این فریضه الهی فراموش می شود. بر هر مکلفی واجب است برای خود روزی را به عنوان سال خمسی تعیین نماید که در این روز حساب و سرمایه یک سال گذشته را حساب و خمس آن را پرداخت نماید.

سال خمسى براى كارمندان يا كليه كسانى كه حقوق ماهيانه دارند، روزى است كه اولين حقوق خود را دريافت مى كنند و براى مغازه دار روز شروع به كاسبى او و براى كشاورز روز برداشت اولين محصول مى باشد.

بطور كلى ابتداى سال خمسى روزى است كه انسان اولين درآمد خود را بدست مى آورد و پس از گذشت يك سال از آن روز بايد هر ساله در همان روز خمس خود را محاسبه نمايد. سال خمسى مى تواند به اختيار مكلف شمسى يا قمرى باشد.

روش محاسبه در روزى كه بايد خمس محاسبه شود، ابتدا شخص اموال مورد تعلق خمس را برآورد مى كند;
مثلا مواد خوراكى كه در آن روز در خانه دارد مانند گندم، برنج، گوشت، حبوبات، قند و بطور كلى هر چيزى كه با استفاده از آن، خود آن چند از بين مى رود، قيمت آنها را محاسبه مى كند و همچنين هر مقدار پول نقد را كه در آن روز در خانه يا بانك براى او باقى مانده است، با آن جمع مى كند و مثلا همه اينها روى هم يكصدهزار تومان مى شود.

آنگاه یک پنجم از اين مقدار يعنى بيست هزار تومان خمس آن مال مى شود و اين مقدار را بايد به ولى امر خمس يا نماينده او (معمولا در هر شهرى يك نماينده وجود دارد مثلا امام جمعه شهر) بپردازد. اگر به هر دليلى نخواهد در آن روز خمس را نقداً بپردازد، بايد حتماً از ولى امر خمس يا نماينده او اجازه بگيرد و طبق نظر او عمل كند.
وگرنه حق تصرف در اموالى را كه خمس بر آن تعلق گرفته و نپرداخته است ندارد. موارد استثناء خانه اى كه انسان در آن زندگى مى كند، وسيله نقليه اى كه مورد نياز انسان است، لباس هاى مورد نياز و در شأن انسان، وسايل خانه مانند يخچال، گاز، رختخواب، ظروف آشپزخانه، تلويزيون، هديه (به نظر بعضى از مراجع) جهيزيه دختر و غيره از مواردى هستند كه خمس ندارند.

خمس باید به مرجع تقلید یا نماینده او پرداخت شودو اگر به هر نحو در جای دیگر (مثلا کمک به فقرا،سادات،مساجد،و...) مصرف شود خمس به حساب نمی آید و از ذمه انسان ساقط نمی شود. -کسی که چند سال از اولین درامد او می گذرد و تا بحال خمس نداده ، باید در اسرع وقت یک روز را به عنوان سال خمسی قرار داده و حساب کند و در مورد بدهی سالهای قبل باید با نماینده مرجع تقلید مصالحه کند و مال او از حرام پاک شود.

عزیزانی که قصد محاسبه خمس را دارند و امکان رفتن حضوری به دفاتر مراجع و مربوطه برایشان نیست می توانند از فرم زیر موارد خواسته شده را تکمیل نمایند تا بعد از بررسی و سوال و جواب و حل ابهامات ،میزان خمسی که تعلق می گیرد را ذکر نماییم.

-------------------------------------.