روش های درمان نا امیدی کدام است؟

پرسش:

نا اميدي چگونه درمان مي شود؟

پاسخ:

با سلام و ادب و تشکر از ارتباط جنابعالی

خداي حكيم نظام عالم را بر اساس يك سلسله قوانين و مقررات، پايه گذارى كرده و هر قانونى به هدايت بارى تعالى مسير تكوينى خود را مى پيمايد. امام اميرالمؤمنين(ع) فرمود: "خداوند امور عالم را بر حسب مصلحت و طبق مقتضيات به جريان مى اندازد، نه بر وفق خواسته و رضاى بشر".(1)

هزار نقش برآرد زمانه و نبود                 يكى چنان كه در آيينه تصوّر ما است‏
كسى زچون و چرا دم نمى‏تواند زد              كه نقشبند حوادث وراى چون و چرا است‏

عقل و منطق ايجاب مى كند كه آدمى از قوانين خلقت پيروى نمايد و تسليم مقررات باشد و ارزوهاى ناشدنى در سر نپروراند و انتظار نداشته باشد جهان بر وفق مراد او بچرخد.
با توجه به اين كه هيچ كس از بلايا و آفات جهان ايمنى ندارد، هر انسانى بايد روح و اراده خود را تقويت كند و نيرومندانه در مقابل مصائب مقاومت كند.
ديل كارنگى در كتاب آيين زندگى مى گويد: "با گذشت سال‏ها دريافتم كه يكى از بزرگ‏ترين مشكلات اشخاص بالغ، نگرانى و تشويش است. اكثريت افراد از مشكلات خود مى نالند".(2)
البته نگرانى‏ها بر دو گونه است: يكى نگرانى‏هاى معقول و ديگرى نامعقول. نگرانى‏هاى عاقلانه در زندگى بشر يك امر طبيعى است و منشأ آن احساس خطر است. افراد عاقل در بد آمدها و حوادث مى توانند بى اعتنا باشند، ولى نگرانى‏هاى موهوم و غير معقول نا اميدى‏هاى فراوان در بسيارى از افراد به وجود مى آورد كه همواره آنان را به رنج و عذاب مبتلا مى سازد. اما آنان كه داراى قوّت روح و اراده قوى هستند، خود را نمى‏بازند و مغلوب و مقهور حادثه نمى‏شوند.

درمان نا اميدى‏ها:

1- اعتماد به نفس و وارد شدن در صحنه‏هايى كه از آن‏ها خوف و نگرانى داريم. على(ع) فرمود: "اذا خفت صعوبة امر فاصعب له يذلّ لك؛(3) هر گاه سختى چيزى باعث هراس و بيم تو شد، در مقال آن مقاومت كن و آن را به زانو در آورد تا مشكل بر تو آسان مى شود".
2- قناعت و نگاه به پايين‏تر از خود در امور دنيايى. امام صادق(ع) فرمود: "همواره به پايين‏تر از خود نگاه كن تا قدر نعمت‏هاى الهى را بدانى و شكر گزار او باشى".(4)
پيامبر(ص) فرمود: "كسى كه درباره دين خود به بالاتر از خويش بنگرد و به وى اقتدا كند و درباره دنياى خويش به پايين‏تر از خود نظر كند و خداى را سپاس گويد، او را در صف شكر گزاران و بردباران ثبت مى نمايد".(5)
3- گشاده رويى و دورى از گرفتگى دل، گشاده رويى و مسرّت خاطر مايه محبوبيّت اجتماعى و باعث رفع كدورت‏هاى درونى مى شود و انسان را از حالت غم و افسردگى و نا اميدى بيرون مى آورد. رسول اكرم(ص) فرمود: "پيوسته بشّاش و خوشرو باش كه خداوند دوستدار گشاده رويان است و آدم‏هاى گرفته و عبوس مورد بغض و بى مهرى او هستند".
روزى بين يحيى بن زكريا(ع) و حضرت عيسى(ع) ملاقاتى دست داد. عيسى(ع) به روى يحيى(ع) تبسّم كرد. يحيى گفت: از چه تو را غافل مى بينم، گويى از قهر الهى غافلى! عيسى گفت: از چه تو را عبوس مى بينم، گويى از رحمت خدا نااميدى! هر دو گفتند: از اين جا نمى‏رويم تا وحى نازل گردد كه پروردگار كدام يك از اين دو روش را بيشتر دوست مى دارد. خداوند به آن دو وحى كرد كه هر يك از شما خلق نيكوتر دارد، نزد من محبوب‏تر است.(6)
4- دعا و مناجات با خدا باعث رفع نگرانى‏ها و زدودن نااميدى‏ها مى شود.
5- قرائت قرآن در زدودن نااميدى بسيار نافع است.
6- رفتن به سبزه وارها و كوه و دريا و تفريحات سالم.
7- ديدار مؤمنان و علماى با تقوا و زاهد و نگاه به ساده زيستى افراد مستضعف و ناتوان.
1. محمد تقى فلسفى، اخلاق، ج 2، ص 234، به نقل از فهرست غرر، ص 137.
2. محمد تقلى فلسفى، اخلاق، ج 2، ص 235.
3. همان، ص 249، به نقل از غررالحكم، ص 319.
4. همان، ص 250، به نقل از مستدرك، ج 2، ص 64.
5. همان، ص 250، به نقل از تاريخ يعقوبى، ص 59.
6. همان، ص 256، به نقل از حيوة الحيوان، ج 2، ص 165.