چرا عدل را از اصول دین می دانیم؟

پرسش:
چرا عدل از اصول دین است؟
پاسخ :
با سلام و عرض ادب و احترام
عدل اگر چه از صفات خداوند است ، امابه جهت اهمیت آن در زندگی انسان و به خاطر بحث های بسیاری که در مورد آن میان فرقه های اسلامی واقع شد ، در مذهب شیعه جزء اصول اعتقادات قرار گرفت.
همراه شیعه ، فرقه معتزله نیز به اصل عدل اعتقاد داشتند و به مجموع این دو گروه ، عدلیه گفته می شود. در مقابل آنان گروه اشاعره قرار داشتند که به اصل عدل که شیعه و معتزله  می گفت ؛ اعتقاد نداشتند .
مخالفت اشاعره با اصل عدل نه از اين نظر بود كه منكر عدالت خدا باشند، بلكه از اين نظر كه چون خدا مالك عالم هستي است، ظلم در مورد او تصور نمي‏شود. هر كاري كند (حتي مجازات تمام نيكوكاران و پاداش همه بدكاران) عين عدالت است.
در برابر اين دسته افراطي، شيعه و معتزله به اصل عدل اعتقاد داشتند و معتقد بودند كه درباره خداوند عدل و ظلم هر دو تصور مي‏شود، ولي خدا هرگز ظلم نمي‏كند و عدالت را به تمام معناي كلمه دارا است. گروه "عدليه" براي مشخص ساختن خود در مقابل اشاعره، عدل را به طور مسقل در شمار عقايد مذهبي مطرح كردند و از اصول دين شمردند.(1)
شمارش امامت از اصول دين، از عقايد اختصاصي شيعه است، در برابر تمام فرقه‏هاي اهل سنت كه به امامت (امامتي كه شيعه معتقد است) اعتقاد ندارند.(2) از آن جایي كه امامت مشخص كننده مذهب شيعه بوده و ادامه نبوت است و شأن و مقام پيامبر (غير از دريافت وحي و ابلاغ آن) را دارد، جزء اصول دين شمرده شده است. از اصل عدل و اصل امامت به عنوان اصول مذهب شيعه نيز ياد مي‏شود.
اصول دين (توحيد، نبوت و معاد )،مشترك بين عموم مسلمانان است.

پي‏نوشت‏ها:
1 - ناصر مكارم شيرازي، خدا را چگونه بشناسيم، ص 209.
2 - مرتضي مطهري، عدل الهي، ص 71.