راه های درمان نگاه ناپسند

پرسش:

با سلام. راه کنترول نگاه از نامحرم چگونه است؟

پاسخ:

به همان اندازه كه و چشم چراني ضرر و زيان دارد، بيشتر از آن چشم پوشي و ناديدن صحنه هاي حرام، پاداش و ثواب دارد.در جامعه غرب فاجعه بزرگي رخ داد كه زن به «توپي شهواني» تبديل شد كه هر لحظه ميان نگاه شهواني هزاران مرد شهوت ران دست به دست مي گردد. (اسلام و ارضاي غريزي جنسي، محمدرضا امين زاده، انتشارات در راه حق، 1377، ج1، ص7) اين فرهنگ ناروا كم كم در جامعه هاي ديگر از جمله جامعه اسلامي نيز نفوذ كرده است به گونه اي كه چشم چراني به صورت يك بيماري براي عده اي درآمده است كه گاه درمان آن مشكل مي نمايد در اين نوشتار، به صورت اختصار به دنبال اين مطلب هستيم كه چگونه چشم چراني و نظربازي را بايد درمان كرد.
1. دوري از صحنه هاي محرك زا
انسانها خصوصا جوان براي گرفتار نشدن به دام چشم چراني از انواع محرك ها و تهيج ها دوري كنند، تماشاي صحنه هاي تحريك آميز مانند فيلم و عكس، خواندن داستان هاي تهييج كننده و برخوردهاي آزاد و بي حد و مرز دختر و پسر زمينه چشم چراني و نظربازي را فراهم مي كند (ر.ك مجله صباح، 2و3، 1381، ص46، ارضاي غريزه جنسي، همان، نقص ص 5)، براي گرفتار شدن و يا ادامه نيافتن نظربازي از چنان صحنه هايي پرهيز شود.
2. بستن چشم
چشم اگر آزاد هر صحنه را ديد، با انتقال آن به مغز و دل، مرتب قوه شهواني انسان را تحريك مي كند كه به نگاه خويش ادامه دهد. دومين گام در مسير درمان چشم بازي اين است كه در حد امكان از ديدن چهره زنان و صحنه هاي محرك بدن زن پرهيز شود خود نگاه نكردن و يا كم نگاه كردن زمينه ترك اين عادت شوم را فراهم مي كند.
لذا قرآن كريم مي فرمايد: «قل للمؤمنين يغضوا من ابصارهم و يحفظوا فروجهم ذلك ازكي لهم إن الله خبير بما يصنعون × و قل للمؤمنات يَغْضُضْنَ من ابصارهن و يحفظن فروجهن و لايبدين زينتَهُنّ الا ما ظهر منها؛ به مؤمنان بگو چشم هاي خود را (از نگاه به نامحرمان) فرو گيرند و عفاف خود را حفظ كنند اين براي آنان پاكيزه تر است. خداوند از آن چه انجام مي دهند آگاه است و به زنان با ايمان بگو چشم هاي خودرا (از نگاه هوس آلود) فروگيرند و دامان خويش را حفظ كنند و زينت خود را، جز آن مقدار كه نمايان است آشكارننمايند».[1] در اين آيه به صراحت دستور داده شده كه زن و مرد از نگاه هاي هوس آلود پرهيز نمايند. خالي از لطف نيست كه شأن نزول اين آيه را ذكر كنيم.
در شأن نزول آيه فوق از امام باقر(ع) ‌نقل شده است كه: جواني از انصار در مسير خود با زني رو به رو شد جهره آن زن، نظر آن جوان را به خود جلب كرد و چشم خود را به او دوخت هنگام يكه زن گذشت جوان همچنان با چشمان خود او را بدرقه مي كرد در حالي كه راه خود را ادامه مي داد تا اين كه وارد كوچه تنگي شد و باز همچنان به پشت سر خود نگاه مي كرد ناگهان صورتش به ديوار خورد و تيزي استخوان يا قطعه شيشه اي كه در ديوار بود صورتش را شكافت! هنگامي كه زن گذشت (و از چشم او ناپديد شد) جوان به خود آمد وديد خوناز صورتش جاري است و به لباس و سينه اش ريخته! (سخت ناراحت شد) با خود گفت به خدا سوگند من خدمت پيامبر(ص) مي روم و اين ماجرا را بازگو مي كنم، هنگامي كه چشم رسول خدا(ص) به او افتاد، فرمود چه شده است؟ جوان ماجرا را نقل كرد، دراين هنگام آيه فوق نازل شد[2]، علي(ع) نيز فرمود: «نعم صارِفُ الشهوات غَضُّ الابصار؛ چشم پوشي از نگاه بهترين عامل بازداري از شهوت است.»[3]
براي كنترل نگاه حتي خوب است از نگاه به لباس زير زنان پرهيز شود: «فإن قَدَرتْ أن لاتَنْظُر الي ثَوبِ المرأةِ التي لاتحلُّ لك فَافْعل؛ اگر توان داري به جامه زني كه براي تو حلال نيست نگاه نكني، نگاه نكن».[4]
3. توجه به زيان هاي دنيوي و آخرتي نگاه
در بخش ضررهاي رواني و اجتماعي نگاه، زيان هاي اين عادت زشت بيان شد كه چشم چراني عامل ناراحتي اعصاب و حسرت دائمي است [5] و سبب تهييج شهوات و ورود در محرمات و فساد مي شود.[6]
و در زيان اخروي آن همين بس كه رسول خدا(ص) فرمود: «هر كس چشم را از نگاه حرام و هوس آلود پر كند خداوند در روز قيامت آن را از آتش پر مي نمايد، مگر توبه كند و ازن راه (نادرست) باز گردد.»[7] و به قول يكي از نويسندگان: «نگاه به نامحرم در اين دنيا نيز با شعله ور شدن آتش شهوت انسان را در فساد و تباهي غوطه ور مي سازد.»[8] انسان عاقل به اين زيانها توجه كند از نگاه حرام و چشم بازي پرهيز مي كند.
4. توجه به فوائد ترك گناه
به همان اندازه كه نگاه به نامحرم و چشم چراني ضرر و زيان دارد، بيشتر از آن چشم پوشي و ناديدن صحنه هاي حرام، پاداش و ثواب دارد.
علي(ع) فرمود: «غُضّوا أبصاركم تَرَوْنَ العَجَائِب؛ چشم هاي خود را فرو بنديد تا عجاب (عالم معني) را مشاهده كنيد.»[9] و حضرت صادق(ع) فرمود: «من تركها لله لا لغيره أعْقَبَهُ الله ايمانا يجد طعمه؛ كسي كه نگاه (به نامحرم) را ترك گويد براي خدا نه غير خدا بدنبالش خدا شيريني ايمان را به او مي چشاند».[10] و قرآن هم مي فرمايد: «ذلك ازكي لهم؛ اين (نگاه نكردن) پاكيزه تر است براي آنان».[11]
5. حاضر و ناظر دانستن خداوند
از علي(ع) سؤال شد كه چگونه مي توان از حرام چشم فرو بست؟ در پاسخ فرمود: «بالخُمُودِ تَحْتَ سُلْطانِ المُطَّلعِ علي سِتْرِك؛ با اطاعت و فرمان برداري از سلطاني كه مطلع بر اعمال مخفي توست».[12] از بهترين راه هاي چشم از حرام حاضر و ناظر دانستن ناظر آگاهي است كه بر همه اعمال آشكار و نهان ما احاطه دارد و از سر ضمير، مطلع است و هم اوست كه فرداي قيامت حسابرسي و حاكم است.
خداوند در قرآن مي فرمايد: «تَعلمُ خائِنَة الاَعيُن؛ خدا از خيانت چشم ها آگاه است.» و در حديثي در تفسير آيه مي خوانيم: «منظور نگاهي است كه شخص، در حال نگاه وانمود كند كه نگاه نمي كند، خدا از اين نگاه (آلوده) نيز با خبر است.»[13]
و در ضمن آيه كه فرمان به فرو بستن چشم ها داده مي فرمايد: «إن الله خبير بما يصنعون؛ خداوند از آنچه انجام مي دهند آگاه است.» اين جمله اشاره به اين مي تواند باشد كه براي عمل كردن به اين دستور به اين نكته توجه شود كه خداوند از رفتار انسان خبر دارد.
6. راه حل ديگر
علي(ع) فرمود: «اذا رأي أحدكم إمرأة تعجبه فليأت أهله، فإنّ عند اهله مثل ما أري و لايجعلن للشيطان الي قلبه سبيلا و ليصرف بصره عنها؛ هر گاه يكي از شما زني را ديد كه (جمال ... ) او شما را به تعجب وا داشت (و جذب كرد) پس نزد همسرش آيد كه همان را در او مي يابد و نبايد (با نگاه و ادامه آن) براي شيطان بر خود راهي قرار دهد و بايد چشم خود را از آن برگرداند».
«فإن لم تكن له زوجة فليصل ركعتين و يحمد الله كثيرا و يصلي علي النبي و آله ثم يسأل الله من فضله فإنّه يبيحه له برأفته ما يغنيه؛ پس اگر همسري براي او نبود دو ركعت نماز گذارد و فراوان خدا را ستايش كند و بر نبي و‌ آلش صلوات بفرستد آن گاه از فضل الهي درخواست كند (كه همسري نصيب او نمايد) پس خداوند با مهرباني خود چيزي را براي او مباح مي كند كه بي نيازش كند.»[14]
7. نگاه نكنند تا نگاه نكنند!
بين رفتارهاي انسان ها و جز او عكس العمل هاي آن رابطه مستقيمي وجود دارد از جمله عكس العمل هاي مسائل ناموسي است. اگر خداي نكرده كسي به ناموس كسي خيانت و اهانت كرد به ناموس او خيانت و اهانت مي شود، اگر كسي به ناموس ديگران با ديد حرام و چشم چراني نظر كرد، به ناموس او به اين ديد نظر مي شود. بزرگي مي گفت: همسرم به من گفت تو در كوچه و خيابان به ناموس ديگران نگاه و نظر نمي كند، گفتم: از كجا مي داني، گفت: چون هيچ گاه نامحرم به من نگاه و نظر نمي كند. اين مسأله هم در منابع ديني هم ريشه دارد.
پي نوشت ها:
[1] . نور، آيات 30-31.
[2] . وسائل الشيعه، حر عاملي، ج 14، ص 139، بيروت؛ تفسير نمونه، مكارم شيرازي، دارالكتب الاسلاميه، 1370، ص 436.
[3] . محدي ري شهري، ميزان الحكمه، قم، دفتر تبليغات اسلامي، ج 1، ص 72.
[4] . منتخب ميزان الحكمه، ص 230، ح 2749.
[5] . ميزان الحكمه، همان، ج 10، ص 71.
[6] . همان، ج 10، ص 74.
[7] . همان، ج 10، ص 77.
[8] . آئين همسرداري، ابراهيم اميني، تهران، انتشارات اسلامي، 1377، ص 281.
[9] . منتخب ميزان الحكمه، ج 1، ص 504، ح 6137.
[10] . همان، ص 504، ح 6141.
[11] . نور، آيه 30.
[12] . ميزان الحكمه، همان، ج 10، ص 81، ح 20300 و ترجمه الميزان، ج 13، ص 6326
[13] . ميزان الحكمه، ج 10، ص 76.
[14] . منتخب ميزان الحكمه، ج 1، ص 505، ح 6146