پرسش :
چرا پذیرفتن دین اسلام برای مسلمانزاده اجباری است؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب
از نظر فقهى بچه هاى پدر و مادر مسلمان به تبعيت از والدينشان مسلمان هستند و از نظر حقوقى مسلمان محسوب مى شوند و از مزاياى اجتماعى در جامعه به عنوان يك مسلمان (در صورت تفاوت داشتن) برخوردار هستند.
اين مسئله غير از اعتقاد به اسلام است. اعتقاد به اسلام، نمى تواند سنتى و تقليدى و اجباري باشد؛ بنابراين وقتى انسان ها به مرحله رشد عقلى و تكليف رسيدند، پذيرش اسلامشان بايد به سبب دليل باشد، نه از روى تبعيت و تقليد . از اين رو است كه مراجع معظم تقليد در اول توضيح المسائل مى نويسند: تقليد در اصول دين جايز نيست.
بنابراين فرزندان مسلمانان، دين را خود انتخاب مى كنند. دين و ايمان به دليل آن كه يك اعتقاد قلبى و درونى است ممكن نيست تحميلى باشد.
از اين رو قرآن مى فرمايد: «لا اكراه فى الدين؛ در قبول دين اكراه و اجباري نيست».(1)
از نظر جهان بينى اسلامى همه انسانها از آزادى، اختيار و قدرت بر تصميم گيرى برخوردارند و خودشان سرنوشت خويش را رقم مى زنند.
اسلام از راه هاى گوناگون مى كوشد انديشه بشريت را از اسارت باطل برهاند و آدمى با ديد باز و وسعت نظر بينديشد و داورى كند و دين و آيين حق را برگزيند. اين سخن قرآن است كه مى گويد:
«به آن بندگانى مژده باد كه همه سخنان را مى شنوند و بهترين را برمى گزينند».(2)
«و چون به ايشان گفته شود كه از آن چه از سوى خدا فرود آمده است، پيروى كنيد، گويند: نه، ما به همان راهى مى رويم كه پدران ما مى رفتند. حتى اگر پدرانشان بى خرد و گمراه بوده اند!». (3)
نيز اسلام مى گويد: اعتقادات و پذيرش دين نمى تواند تحميلى باشد (لا اكراه فى الدين) سپس مى افزايد: راه راست، انديشه راستين و آيين درست و نجات بخش، از انديشه دروغين و آيين باطل واضح و روشن است (قد تبين الرشد من النهى) (4)
آرى آدمى با دقت و خردورزى مى تواند راه و آيين حق (كه آيين اسلام است) را باور كند و آن را برگزيند.
اما موضوع ارتداد كه شايد بخشي از سوال ناظر به آن باشد ، در پاسخ بعدي اشاره مي شود.
پى نوشتها:
1 - بقره (2) آيه 256.
2 - زمر (29) آيه 18.
3 - بقره (2) آيه 170.
4 - بقره (2) آيه 256.