چرا در آيه 75 اسرا خدا با لحن بسيار تندى با پيامبر(ص)سخن گفته؟

پرسش:
چرا در آيه 75 سوره اسرا، خدا با لحن بسيار تندى با پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)سخن گفته است؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب و احترام
 پيش از هر گونه توضيحى، ابتدا ترجمه آيات 73 تا 75 سوره اسرا را از نظر مى گذرانيم: «نزديك بود آنها تو را (با وسوسه هاى خود) از آنچه بر تو وحى كرده ايم بفريبند، تا غير آن را به ما نسبت دهى؛ و در آن صورت، تو را به دوستى خود بر گزينند. و اگر ما تو را ثابت قدم نمى ساختيم (و در پرتو مقام عصمت، مصون از انحراف نبودى)، نزديك بود اندكى به آنان تمايل كنى. اگر چنين مى كردى، دو برابر مجازات (مشركان) در زندگى دنيا، و دو برابر (مجازات آنها) بعد از مرگ را به تو مى چشانديم؛ سپس در برابر ما، ياورى براى خود نمى يافتى.»
مجازاتى كه در آيه 75 به آن اشاره شده، در قالب يك شرط و جزا بيان گرديده است كه شرط، پيروى از مشركان و تحريف وحى الهى است و جزا، همان عذاب ها و مجازات هايى است كه ذكر شده است؛ امّا چون پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)معصوم است و به تأييد پروردگار هرگز تحت تأثير وسوسه ها و فريب ها قرار نمى گيرد، در نتيجه جزاى شرط (مجازات ها) نيز هرگز تحقّق نخواهد يافت.
پس آيه در صدد ابراز خشم نسبت به رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) نيست، بلكه آيه، از سويى به اهميت وحى الهى اشاره دارد و از طرف ديگر، عصمت الهى پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) را مورد توجّه قرار مى دهد و از سوى سوم، به همگان اعلام مى دارد افرادى كه موقعيت ممتازى در جامعه دارند، در صورت لغزش، كيفر شديدترى خواهند داشت. همان گونه كه قرآن كريم درباره همسران پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)مى فرمايد: «اى همسران پيامبر! هر كدام از شما گناه آشكار و فاحشى مرتكب شود عذاب او دو چندان خواهد بود.»[1]
البته ممكن است آيه مورد بحث از باب ضرب المثلِ: «به در مى گويم ديوار بشنود» باشد. يعنى گرچه آيه، پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) را مخاطب خود ساخته است؛ امّا مقصود
اصلى آن امّت پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) باشد. يعنى امّت اسلام و كسانى كه كارهاى مسلمانان به دست آن هاست، اگر به مشركان و دشمنان اسلام متمايل شوند و پيشنهادهاى آنان را كه بر خلاف احكام الهى است بپذيرند خداوند مجازات آنان را در دنيا و آخرت چند برابر خواهد كرد.[2]

[1]. احزاب/30.
[2]. ر.ك: مجمع البيان، مرحوم طبرسى، ج 5 ـ 6، ص 665، انتشارات ناصر خسرو ؛ تفسير الميزان، علاّمه طباطبايى، ج 13، ص 174، مؤسسه الاعلمى ؛ تفسير نمونه، آية الله مكارم شيرازى و ديگران، ج 12، ص 210 ـ 215، دارالكتب الاسلامية.