منظور از "جمع ميان دو خواهر"، چیست؟

پرسش:

منظور از "جمع ميان دو خواهر" در انتهاي آيه 23 سوره نساء چيست؟

پاسخ:

پرسشگر گرامي با سلام و تشکر
 در آيه فوق به چهارده مورد ازدواج حرام اشاره شده است، ازجمله ازدواج با دو خواهراست : «وَ أَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الأُخْتَيْنِ».
يعنى ازدواج با دو خواهر در زمان واحد مجاز نيست، تا زماني كه يك زن در عقد مرد باشد، عقد با خواهر او به معناي جمع كردن دو خواهر با هم مي شود كه  طبق آيه شريفه جايز نيست ؛ بنابراين اگر با دو خواهر يا بيش تر در زمان‏هاى مختلف و بعد از جدائى از خواهر قبلى انجام گيرد، مانعى ندارد.
و از آن جا كه در زمان جاهليت جمع ميان دو خواهر رائج بود، و افرادى مرتكب چنين ازدواج‏هائى شده بودند، قرآن بعد از جمله فوق مى‏گويد: مگر آنچه در گذشته واقع شده يعنى اين حكم همانند احكام ديگر عطف به گذشته نمى‏شود،  كسانى كه قبل از نزول اين قانون، چنين ازدواجى انجام داده‏اند، كيفر و مجازاتى ندارند، اگر چه اكنون بايد يكى از آن دو را انتخاب كرده، و ديگرى را رها كنند.
بعضى از مفسران احتمال داده‏اند: جمله «الَّا ما قَدْ سَلَفَ» به تمام محارمى كه در آيه به آن اشاره شده، بر گردد، يعنى اگر قبل از نزول اين آيه اقدام به ازدواج با يكى از محارم فوق طبق قوانين متداول آن زمان كرده باشيد، حكم تحريم شامل آن ازدواج‏ها نمى‏شود، و فرزندان آن ها فرزندان مشروع خواهند بود، البته پس از نزول اين آيه، لازم بوده فوراً جدا شوند.
پايان آيه يعنى جمله «إِنَّ اللَّهَ كانَ غَفُوراً رَحيماً» نيز متناسب با اين معنى مى‏باشد.
                    
1. تفسير نمونه، ج‏3، ص 418.