"إِنَّمَا" در آیه ی تطهیر, چند احتمال معنایی را می رساند؟

پرسش:

تطهير شرح  إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً (صرف نظر از احايث شأن نزول) مي دانيم که إنما اداي حصر است. ولي در اين آية دو احتمال وجود دارد: يکي حصر إنما براي ضمير ,کم, که همان اهل بيت است که اين فرض دليل بر تکويني بودن اين اراده و عصمت اهل بيت است ،ديگري اختصاص إنما براي اذهاب الرجس که معني ديگري پيدا مي کند، يعني اراده خداوند فقط دور کردن آلودگي است ،نه چيز ديگر. که اين انحصار براي اهل بيت و عصمت آنها نيست، يعني ممکن است اراده تکويني نباشد، چون به اشخاصي منحصر نشده. همانند إِنَّمَا نَحْنُ مُسْتَهْزِئُونَ که دو معني دارد(إنما را حمل بر نحن کنيم يا حمل بر عمل استهزا) اول:ماييم که فقط استهزاء مي کنيم دوم: ما فقط استهزا مي کنيم نه کار ديگر. جواب چيست؟

پاسخ: 

پرسشگر گرامي باسلام و تشکراز ارتباطتان
علامه طباطبايي آيه را مفيد دو حصر دانسته : حصر و انحصار اراده  خدا در بردن رجس از اهل بيت، يعني خدا اراده کرده فقط  رجس و پليدي را از شما ببرد.  
دوم حصر اراده خدا در بردن رجس فقط از اهل بيت ،نه ديگران. (1)
اما احتمال اول نمي تواند درست باشد ؛ زيرا اين معنا با ادامه آيه كه فرمود: : "ليطهرکم تطهيرا" حاصل است ؛ پس در اين جا حصر «انما» بي معنا خواهد بود.  زيرا تطهير جز با بردن رجس حاصل نمي شود، پس ديگر نيازي به  آوردن "انما"نيست و« انما» معنايي نخواهد داشت. چيزي که «انما» و حصر را معنا دار مي کند، برگرداندن آن به انحصار اراده بردن رجس از اهل بيت است، يعني زماني «انما» معنا دارد و افاده حصر مي کند  که بخواهد بردن رجس را منحصر در اهل بيت کند. در غير آن صورت نه معنا دارد و نه مدح و فضيلتي است ،زيرا بيان همان اراده عمومي خدا در  حق بعضي افراد است   که در آيه ديگر اين اراده در حق همه افراد تصريح شده است :
ما يريد الله ليجعل عليکم من حرج و لکن يريد ليطهرکم و ليتم نعمته عليکم.(2)
بنا بر اين انحصار در اين آيه فقط مي تواند مربوط به اهل بيت باشد . انحصار در رجس از معناي تطهير بعدي نيز حاصل مي شود‌؛ بنابراين معنا چنين مي شود كه اراده خدا بر آن است كه فقط از شما اهل بيت رجس دور شود و اين همان معناي عصمت است.

1. ترجمه الميزان ،ج16،ص468.  
2. مائده(5)،آيه 6.