ماجراى بيعت رضوان و آيه مربوط به آن را توضيح دهيد.

پرسش:
ماجراى بيعت رضوان و آيه مربوط به آن را توضيح دهيد.
پاسخ:
با سلام و عرض ادب و احترام
 در ذى قعده سال ششم هجرى، پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم) و يارانش، براى انجام عمره به سوى مكّه حركت كردند. مشركان قريش پس از آگاهى از حركت پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)به خشم آمده و تصميم به جلوگيرى از ورود ايشان به مكّه گرفتند. رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم)راهى غير از
راه حج پيش گرفت و در حديبيه[1] در نزديكى مكّه فرود آمدند. مشركان مكّه با اعزام دويست سرباز سواره، راه را بر مسلمانان بستند.
امّا چون هدف پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) تنها انجام دادن عمره بود، درگيرى و جنگى رخ نداد و مقرّر شد كه براى مذاكره ميان دو طرف و عقد قرار داد صلح، نمايندگان پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) و سران كفار به گفتگو بنشينند.
از آن جا كه حضرت على(عليه السلام) و برخى ديگر از ياران مخلص پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)، در جنگ هاى پيشين، سران مشركان را به جهنّم فرستاده بودند، قريش عليه رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) بسيج شده بودند البته وقتى آمادگى رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) و يارانش را ديدند حاضر به مذاكره نشدند.
رسول اكرم(صلى الله عليه وآله) عثمان بن عفان را براى انجام گفتگو به مكّه فرستاد. عثمان سه روز در مكّه ماند. او مشغول ديد و باز ديد از بستگان خود بود، امّا مسلمانان نگران و مضطرب بودند كه مبادا عثمان كشته شده باشد. رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) مجدداً با مسلمانان بيعت كرد.
بر اثر اين تأخير، اضطراب عجيبى در ميان مسلمانان پديد آمد و احتمال جنگ و درگيرى با مشركان بيش تر شد. در اين هنگام، پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) براى تجديد پيمان با ياران خود، زير سايه درختى نشست و اصحاب حضرت، دوباره با ايشان بيعت كردند و قسم خوردند كه تا آخرين نفس از اسلام دفاع كنند.[2] اين رويداد مهم، همان «بيعت رضوان» است كه در آيه 18 سوره فتح بدان اشاره شده و چنين آمده است:
(لَقَد رَضِىَ اللّهُ عَنِ المُؤمِنينَ اِذ يُبايِعونَكَ تَحتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ ما فى قُلوبِهِم فَاَنزَلَ السَّكينَةَ عَلَيهِم واَثابَهُم فَتحـًا قَريبـاً؛ خداوند از مؤمنان ـ هنگامى كه در زير آن درخت با تو بيعت كردند ـ راضى و خشنود شد؛ خدا آن چه را در درون دل هايشان (از ايمان و صداقت) نهفته بود مى دانست؛ از اين رو آرامش را بر آنان نازل كرد و پيروزى نزديكى (به عنوان پاداش) نصيب آنها فرمود.)
پس از پايان مراسم بيعت، قيافه عثمان از دور پيدا شد و پس از آمدن عثمان، نماينده قريش نيز خدمت پيامبر رسيد[3] و مذاكراتى انجام داد. نتيجه آن مذاكرات پيمان صلحى بود كه در تاريخ به «صلح حديبيه» معروف است.[4]

[1]. حديبيه در فاصله نه ميلى مكّه قرار دارد.
[2]. سيره نبويه، ص 262.
[3]. تاريخ طبرى، ج 2، ص 633، دارالتراث.
[4]. ر.ك: فرازهايى از تاريخ پيامبر اسلام، آية الله جعفر سبحانى، ص 359 ـ 370، دفتر نشر فرهنگ اسلامى ؛ تاريخ طبرى، محمد بن جرير طبرى، ج 2، ص 270 به بعد، نشر اعلمى، بيروت.