عزاداری در احادیث

مقدّمه

عزادارى ، احياء خط خون و شهادت
زندانى كردن)نور(در حصار شب ، شيوه كهن ستمگران حاكم ، در برخورد و مقابلهبا)حق(بوده است . خطّ فكرى و سياسى امامان شيعه ، از همين روهمواره از سوى قدرتها، مورد تضييق و محدويت و انزواى تحميلى قرار گرفتهبود.
طبيعى است كه در چنان شرايط، نوشتن و گفتن و سرودن و نشر تفكر و راه و خطّآنان ، از اسلوبهاى مؤ ثّر شيعه به حساب مى آمد و پيروان حق ، با زبان و قلم و شعرو مرثيه و اشك و عزادارى ، در) احياءامرائمّه(و زنده نگهداشتن حماسه ها وبيان فضايلشان تلاش مى كردند.
در آن عصر خفقان ، طرح) خط امامان(، نوعىمبارزه سياسى - اجمتاعى بود و خطرها در پى داشت .
ذكرها و يادها، جهادبود.
جلسات انس و ديدار شيعيان ، وسيله اى براى الهام گيرى و يافتنِ محورهاى) وحدت مكتبى(به حساب مى آمد و شعر و مرثيه و نوحه و گريستن و عزادارى برشهيدان كربلا و سيدالشهدا و مظلوميّت اهل بيت عليهم السّلام در آن عصرِ)نتوانستن(ها، ابعادى از مساءله زنده نگهداشتن مشعل حق و دعوت به)نور(و)ايمان(بود.
سروده هاى موضع دار شاعران شيعى ،آنچه كه به اهل بيت مربوط مى شد، بطورعمده دو محور اساسى داشت :
 .1مدايح
  .2مراثى
استفاده ازمدح و مرثيه ، همواره بعنوان اهرمى در دفاع ازحق ومبارزهباحكومت هاى جور، مورداستفاده قرار مى گرفت .
برپايى مراسم سوگوارى براى ائمّه واحياى خاطره شكوهمند و الهام بخش حيات و جهاد و شهادتشان ، همواره در تاريخ ، حركتآفرين و بيدارگر بوده است .
سنّت شعر گفتن و مرثيه خواندن و گريستن و گرياندن درمجالس سوگ اهل بيت نيز، مورد تشويق و دستور امامان بود، چرا كه عزادارى ، رساندنصداى مظلوميّت آل على به گوش مسلمانان بود و رسالتى عظيم داشت . اقامه مجالس به يادآنان ، بيان رنج هاى جانكاه پيشوايان حق و خون دلهاى ائمه عدل ، فاش ساختن و آشكاركردنِ ناله مظلومانه آنان در هياهوى پرفريب اغواگران بود و عزادارى براى شهيد،انتقالِ فرهنگ شهادت به نسلهاى آينده تلقّى مى شد ... و اين خط همچنان ادامه يافت ،تا اكنون.
در اينگونه مجالس ، احساس و عاطفه ، به كمكشعور مى آيد و مكتب عاشورا زنده مى ماند و اشك ، زبان گوياى احساسهاى عميق يك انسانمتعهّد و پاى بند به خطّ حسينى و كربلايى است .
اشك ، دليل عشق است و نشانهپيوند.
اشك ، زبان دل است و شاهد شوق .
دلى كه به حسين عليه السّلام و اهلبيت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله عشق دارد، بى شك در سوگ آنان مى گريد و با اينگريه ، مهر و علاقه درونى خود را نشان مى دهد و گريه بر حسين عليه السّلام تجديدبيعت با) كربلا(و فرهنگ شهادت است و امضاى راه خونين شهيدان .
اشك ، خونمى سازد و مجاهد و شهيد مى پرورد.
جبهه هاى گرم ايران اسلامى در سالهاى)دفاع مقدس(، گوياترين و زنده ترين سندى است كه نشان مى دهد چگونه عشقعاشورايى و مراسم نوحه خوانى و اشك ريختن بر سالار شهيدان ، محرّم را ماه)پيروزى خون بر شمشير(مى سازد و اشك را به سلاحى كارى و مؤثّر تبديل مىكند.
سابقه عزادارى و سوگوارى بر مظلوميت خاندان پيامبر عليهم السّلام بسيارديرينه است و خود پيامبر و على و فاطمه و... عليهم السّلام و فرشتگان و كرّوبيان وجنّ و انس بر مظلوميّت)آل اللّه( گريسته و مجالس عزا و گريه برپا كرده اند. حتى انبياى گذشته هم اشكى ريزان و دلى سوزان و توسّل و توجّهى به خاندان عصمت واسوه هاى شهادت داشته اند.
شبهه آفريني هاى كجفهمان يا مغرضان نسبت به مساءله گريستن وعزادارى و توسّل و اقامه مراسم و شعائردينى در سوگ امامان مظلوم و شهيد، جز از بى خبرى آنان از تعاليم اسلام و دستورها وسنتهاى پيامبر اسلام ، نشاءت نمى گيرد.
اين مجموعه چهلحديث كه پيش رو داريد، برخى از احاديث مربوط به اين سنّت ارزشمند و سازنده را دربردارد. اميد است كه آشنايى با فرهنگ دينى و عمل به آن ، وسيله نجات ما و سبب شفاعت)اهل بيت(از ما در روز قيامت گردد.
قم - جوادمحدثى
فروردين 1375
آتش عشقِ حسينى
قالَ رَسُولُ اللّهِ صلّى اللّه عليه و آله :
اِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَيْنِ عليه السّلام حَرارَةً فى قُلُوبِ الْمُؤمنينَ لا تَبْرَدُ اَبَداً.
ترجمه :
پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله فرمود:
براى شهادت حسينعليه السلام ، حرارت و گرمايى در دلهاى مؤ منان است كه هرگز سرد و خاموش نمىشود.
جامع احاديث الشيعه ، ج 12، ص 556
عاشورا، روز غم
قال الرّضا عليه السّلام :
مَنْ كانَيَوْمُ عاشورا يَوْمَ مُصيبَتِهِ وَ حُزْنِهِ وَ بُكائِهِ جَعَلَ اللّهُ عَزّوَجَلّيَوْمَ القيامَةِ يَوْمَ فَرَحِهِ وَ سُرُورِهِ.
ترجمه :
امام رضا عليه السّلام فرمود:
هر كس كهعاشورا، روز مصيبت و اندوه و گريه اش باشد، خداوند روز قيامت را براى اوروز
شادى و سرور قرار مى دهد.
لبحارالانوار، ج 44، ص 284
محرّم ، ماه سوگوارى
قال الرّضاعليه السّلام :
انَ اَبى اِذا دَخَلَ شَهْرُ الْمُحَرَّمِ لا يُرىضاحِكاً وَ كانَتِ الْكِاَّبَةُ تَغْلِبُ عَلَيْهِ حَتّى يَمْضِىَ مِنْهُ عَشْرَةُاَيّامٍ، فَاِذا كانَ الْيَوْمُ العْاشِرُ كانَ ذلِكَ الْيَوْمُ يَوْمَ مُصيبَتِهِوَ حُزْنِهِ وَ بُكائِهِ... .
ترجمه :
امام رضا عليه السّلام فرمود:
هرگاه ماه محرّم فرا مىرسيد، پدرم (موسى بن جعفرعليه السّلام ) ديگر خندان ديده نمى شد و غم و افسردگى براو غلبه مى يافت تا آن كه ده روز از محرّم مى گذشت ، روز دهم محرّم كه مى شد، آنروز، روز مصيبت و اندوه و گريه پدرم بود.
امالى صدوق ، ص 111
ديده هاى خندان
قالَ رسولُاللّه صلّى اللّه عليه و آله :
يا فاطِمَةُ! كُلُّ عَيْنٍ باكِيَهٌيَوْمَ الْقيامَةِ اِلاّ عَيْنٌ بَكَتْ عَلى مُصابِ الْحُسَينِ فَاِنِّها ضاحِكَةٌمُسْتَبْشِرَةٌ بِنَعيمِ الْجَنّةِ.
ترجمه :
پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آلهفرمود:
فاطمه جان !روز قيامت هر چشمى گريان است ؛ مگر چشمى كه در مصيبت وعزاى حسين گريسته باشد، كه آن چشم در قيامت خندان است و به نعمتهاى بهشتى مژده دادهمى شود.
بحارالانوار، ج 44، ص 293
سالگرد سوگ حسين عليه السّلام
عَنِ الصّادق عليه السّلام :
نيحَعَلَى الْحُسَينِ بْنِ عَلي سَنَةً فى كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ وَ ثلاثَ سِنينَمِنَ الْيَوْمِ الَّذى اُصيبَ فيهِ.
ترجمه :
حضرت صادق عليه السّلام فرمود:
يك سالتمام ، هر شب و روز بر حسين بن على عليه السّلام نوحه خوانى شد و سه سال ، در روزشهادتش سوگوارى برپا گشت .
بحارالانوار، ج 79، ص 102
بودجه عزادارى
قالَ الصّادقعليه السّلام :
قالَ لى اَبى : يا جَعْفَرُ! اَوْقِفْ لى مِنْ مالى كَذاوكذا النّوادِبَ تَنْدُبُنى عَشْرَ سِنينَ بِمنى اَيّامَ مِنى .
ترجمه :
امام صادق عليه السّلام مىفرمايد:
پدرم امام باقر عليه السّلام به من فرمود:
اى جعفر! از مالخودم فلان مقدار وقف نوحه خوانان كن كه به مدّت ده سال در)منا(در ايام حجّ،بر من نوحه خوانى و سوگوارى كنند.
بحارالانوار، ج 46، ص 220
نوحه خوانى سنّتى
عَن اَبىهارونَ المكفوفِ قال :
ترجمه :
دَخَلْتُعَلى ابى عَبْدِاللّه عليه السّلام فَقالَ لى : اَنْشِدْنى ، فَاءَنْشَدْتُهُفَقالَ: لا، كَما تُنْشِدوُنَ وَ كَما تَرْثيهِ عِنْدَ قَبْرِه ...
ابو هارون مكفوف مى گويد:
خدمت حضرت صادق عليه السّلامرسيدم . امام به من فرمود: )برايم شعربخوان(. پس برايش اشعارى خواندم . فرمود: اينطور نه ، همان طور كه (براى خودتان ) شعرخوانى مى كنيد و همانگونه كه نزدقبر حضرت سيدالشهدا مرثيه مى خوانى .
بحارالانوار، ج 44، ص 287
پاداش شعر گفتن براى حسين عليه السّلام
قال الصّادقعليه السّلام :
ما مِنْ اَحَدٍ قالَ فى الحُسَينِ شِعْراً فَبَكى وَاَبكْى بِهِ اِلاّ اَوْجَبَ اللّهُ لَهُ الْجَنّةً وَ غَفَرَ لَهُ.
ترجمه :
امام صادق عليه السّلام بهجعفربن عفان فرمود:
هيچ كس نيست كه درباره حسين عليه السّلام شعرى بسرايدو بگريد و با آن بگرياند مگر آن كه خداوند، بهشت را بر او واجب مى كند و او را مىآمرزد.
رجال شيخ طوسى ، ص 289
سرودن براى اهل بيت عليهم السّلام
قال الصّادقعليه السّلام :
مَنْ قالَ فينا بَيْتَ شِعْرٍ بَنَى اللّهُ لَهُ بَيْتاًفىِ الْجَنَّةِ.
ترجمه :
امام صادق عليه السّلام فرمود:
هركس در راه ما و براى مايك بيت شعر بسرايد، خداوند براى او خانه اى در بهشت ، بنا مى كند.
وسائل الشيعه ، ج 10، ص 467
اصحاب مدحو مرثيه
قالالصّادق عليه السّلام :
اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى جَعَلَ فىِ النّاسِمَنْ يَفِدُ اِلَيْنا وَ يَمْدَحُنا وَ يَرْثى لَنا.
ترجمه :
امام صادق عليه السّلام فرمود:
خدا راسپاس كه در ميان مردم ، كسانى را قرار داد كه به سوى ما مى آيند و بر ما وارد مىشوند و ما را مدح و مرثيه مى گويند.
وسائل الشيعه ، ج 10، ص 469
شعر خوانى در ايّام عزا
قالَ الرّضاعليه السّلام :
يا دِعْبِلُ! اُحِبُّ اَنْ تُنْشِدَنى شِعْراً فَاِنَّهذِهِ الا يّامَ اَيّامُ حُزْنٍ كانتْ عَلَينا اَهْلِ الْبَيْتِعليهم السّلام .
ترجمه :
امام رضا عليهالسّلام به دعبل (شاعر اهل بيت ) فرمود.
اى دعبل ! دوست دارم كه برايمشعرى بسرايى و بخوانى ، چرا كه اين روزها (ايام عاشورا) روز اندوه و غمى است كه برما خاندان رفته است .
جامع احاديث الشيعه ، ج 12، ص 567
مرثيه ، نصرت اهل بيت عليهم السّلام
عَن الرّضاعليه السّلام :
يا دِعبِلُ! اِرْثِ الحُسَيْنَعليه السّلام فَاَنْتَناصِرُنا وَ مادِحُنا ما دُمْتَ حَيّاً فَلا تُقصِرْ عَنْ نَصْرِنا مَااسْتَطَعْتَ.
ترجمه :
امامرضا عليه السّلام فرمود:
اى دعبل ! براى حسين بن على عليه السّلام مرثيهبگو، تو تا زنده اى ، ياور و ستايشگر مايى ، پى تا مى توانى ، از يارى ما كوتاهىمكن .
جامع احاديث الشيعه ، ج 12، ص 567
قال علىُّ عليه السّلام :
اِنَّ اللّهَ ... اِخْتارَ لَناشيعَةً يَنْصُرُونَنا وَ يَفْرَحُونَ بِفَرَحِنا وَ يَحْزَنُونَلِحُزْنِنا.
ترجمه :
علىعليه السّلام فرمود:
خداوند براى ما، شيعيان و پيروانى برگزيده است كه مارا يارى مى كنند، با خوشحالى ما خوشحال مى شوند و در اندوه و غم ما، محزون مىگردند.
غررالحكم ، ج 1، ص 235
كُشته اشك
قال الحسينُ عليه السّلام :
اَنا قَتيلُ الْعَبْرَةِ
لايَذْكُرُنى مؤ مِنٌ اِلاّ بَكى .
ترجمه :
حسين بن على عليه السّلام فرمود:
من كُشته اشكم . هيچ مؤمنى مرا ياد نمى كند مگر آنكه (بخاطر مصيبتهايم ) گريه مى كند.
بحارالانوار، ج 44، ص 279
يك قطرهاشك
قالَالحسينُ عليه السّلام :
مَنْ دَمِعَتْ عَيناهُ فينا قَطْرَةً بَوَّاءهُاللّهُ عَزَّوَجَلّ الجَنَّةَ.
ترجمه :
حسين بن على عليه السّلام فرمود:
چشمان هر كس كه درمصيبتهاى ما قطره اى اشك بريزد، خداوند او را در بهشت جاى مى دهد.
احقاق الحق ، ج 5، ص 523
بهشت ، پاداشعزادارى
قالعلى بن الحسين السجّاد عليه السّلام :
اَيُّما مُؤ مِنٍ دَمِعَتْعَيْناهُ لِقَتْلِ الْحُسَيْنِ وَ مَنْ مَعَه حَتّى يَسيلَ عَلى خَدَّيْهِبَوَّاءَهُ اللّهُ فىِ الْجَنَّةِ غُرَفاً.
ترجمه :
امام سجّاد عليه السّلام فرمود:
هر مؤمنى كه چشمانش براى كشته شدن حسين بن على عليه السّلام و همراهانش اشكبار شود و اشكبر صورتش جارى گردد، خداوند او را در غرفه هاى بهشتى جاى مى دهد.
ينابيع الموده ، ص 429
به ياد فرزندانفاطمه عليها السّلام
قالَ السجّادُ عليه السّلام :
اِنّى لَمْ اَذْكُرْمَصْرَعَ بَنى فاطِمَةَ اِلاّ خَنَقَتْنى لِذلِكَ عَبْرَةٌ.
ترجمه :
امام سجاد عليه السّلامفرمود:
من هرگز شهادتِ فرزندان فاطمه عليها السّلام را به ياد نياوردم ،مگر آنكه بخاطر آن ، چشمانم اشكبار گشت .
بحارالانوار، ج 46، ص 109
سوگوارى در خانه ها
قال الباقرُعليه السّلام :
ْكيهِ وَ يَاءْمُرُ مَنْ فى دارِهِ بِالْبُكاءِ عَلَيْهِوَ يُقيمُ فى دارِهِ مُصيبَتَهُ بِاِظْهارِ الْجَزَعِ عَلَيْهِ وَ يَتَلاقُونَبِالبُكاءِ بَعضُهُمْ بَعْضاً فِى البُيُوتِ وَ لِيُعَزِّ بَعْضُهُمْ بَعْضاًبِمُصابِ الْحُسَيْنِ عليه السّلام .
ترجمه :
امام باقر عليه السّلام نسبت به كسانى كه در روز عاشورا نمى توانند بهزيارت آن حضرت بروند، اينگونه دستور عزادارى دادند و فرمودند:
عليه السّلام ندبهو عزادارى و گريه كند و به اهل خانه خود دستور دهد كه بر او بگريند و در خانه اش بااظهار گريه و ناله بر حسين عليه السّلام ، مراسم عزادارى برپا كند و يكديگر را باگريه و تعزيت و تسليت گويى در سوگ حسين عليه السّلام در خانه هايشان ملاقاتكنند.
كامل الزيارات ، ص 175
اشك على عليه السّلام در سوگ شهداى كربلا
قالَ الباقرعليه السّلام :
بَلا فى اِثْنَيْنِ مِنْ اَصْحابِهِ قالَ: فَلمّامَرَّبِها تَرَقْرَقَتْ عَيْناهُ لِلْبُكاءِ ثُمَّ قالَ: هذا مَناخُ رِكابِهِمْ وَهذا مُلْقى رِحالِهِمْ وَهيهُنا تُهْراقُ دِماؤُهُمْ، طوبى لَكِ مِنْ تُرْبَةٍعَلَيْكِ تُهْراقُ دِماءُ الا حِبَّةِ.
ترجمه :
امام باقر عليه السّلام فرمود:
اميرالمؤمنين عليه السّلام با دو تن از يارانش از(كربلا(گذر كردند،حضرت ، هنگام عبور از آنجا، چشمهايش اشك آلود شد، سپس فرمود:
اينجا مركبهايشانبر زمين مى خوابد، اينجا محلّ بارافكندنشان است و اينجا خونهايشان ريخته مى شود،خوشا به حال تو اى خاكى كه خون دوستان برروى تو ريخته مى شود!
بحارالانوار، ج 44، ص 258
اشك ، حجابدوزخ
قالالباقر عليه السّلام :
ما مِنْ رَجُلٍ ذكَرَنا اَوْ ذُكِرْنا عِنْدَهُيَخْرُجُ مِنْ عَيْنَيْهِ ماءٌ ولَوْ مِثْلَ جَناحِ الْبَعوضَةِ اِلاّ بَنَى اللّهُلَهُ بَيْتاً فى الْجَنَّةِ وَ جَعَلَ ذلِكَ الدَّمْعَ حِجاباً بَيْنَهُ وَ بَيْنَالنّارِ.
ترجمه :
امام باقرعليه السّلام پس از شنيدن سروده هاى)كميت(درباره اهلبيت ، گريست و سپس فرمود:
هيچ كس نيست كه ما را ياد كند، يا نزد او از ماياد شود و از چشمانش هر چند به اندازه بال پشه اى اشك آيد، مگر آنكه خداوند برايشدر بهشت ، خانه اى بنا كند و آن اشك را حجاب ميان او و آتش دوزخ قرار دهد.
الغدير، ج 2، ص 202
بيست سال گريه
قالَ الصّادقُعليه السّلام :
بَكى عَلىُّ بْنُ الحُسَينِ عليه السّلام عِشْرينَ سَنَةًوَ ما وُضِعَ بَيْنَ يَدَيْهِ طَعامٌ اِلاّبَكى .
ترجمه :
امام صادق عليه السّلام فرمود:
امام زينالعابدين عليه السّلام بيست ساله (به ياد عاشورا) گريست و هرگز طعامى پيش روى اونمى گذاشتند مگر اينكه گريه مى كرد.
بحارالانوار، ج 46، ص 108
ادب سوگوارى
قالَ الصّادقُ عليه السّلام :
لَمّاماتَ اِبراهيمُ بْنُ رَسُولِاللّهِ صلّى اللّه عليه و آله حَمَلَتْ عَيْنُرَسُولِاللّهِ بِالدُّمُوعِ ثُمَّقالَ النّبىُّصلّى اللّه عليه و آله :
تَدْمَعُالْعَيْنُ وَ يَحْزَنُ الْقَلْبُ وَ لا نَقُولُ ما يُسْخِطُ الرَّبَّ وَ اِنّا بِكَيا اِبراهيمُ لَمَحْزُونُونَ.
ترجمه :
امام صادق عليه السّلام فرمود:
چون ابراهيم - پسر رسول خدا - از دنيا رفت ، چشم پيامبر پر از اشك شد. سپس پيامبر فرمود:
چشم ، اشكبار مىشود و دل غمگين مى گردد، ولى چيزى نمى گوييم كه خدا را به خشم آورد، و ما در سوگ تو - اى ابراهيم - اندوهناكيم .
بحارالانوار، ج 22، ص 157
چشمهاى اشكبار
قالَ الصّادقُعليه السّلام :
مَنْ ذُكِرْنا عِنْدَهُ فَفاضَتْ عَيْناهُ حَرَّمَ اللّهُوَجْهَهُ عَلَى النّارِ.
ترجمه :
امام صادق عليه السّلام فرمود:
نزد هر كس كه از ما (ومظلوميت ما) ياد شود و چشمانش پر از اشك گردد، خداوند چهره اش را بر آتش دوزخ حراممى كند.
بحارالانوار، ج 44، ص 285
احياء خط اهل بيت عليهم السّلام
قال الصّادق عليه السّلام :
تَزاوَرُوا وَ تَلاقُوا وَ تَذاكَرُوا و اَحْيُوا اَمْرَنا.
ترجمه :
امام صادق عليه السّلامفرمود:
به زيارت و ديدار يكديگر برويد، با هم به سخن و مذاكره بنشينيد وامر ما را (:كنايه از حكومت و رهبرى ) زنده كنيد.
بحارالانوار، ج 71، ص 352
مجالسحسينى
قالالصّادق عليه السّلام لِلفُضَيل :
تَجْلِسُونَ وَ تُحَدِّثُونَ؟ فَقالَ: نَعَمْ، قالَ: اِنَّ تِلْكَ الْمَجالِسَ اُحِبُّها فاءَحْيُوا اَمْرَنا، فَرَحِمَاللّهُ مَنْ اَحْيى اَمْرَنا.
ترجمه :
امام صادق عليه السّلام از)فُضيل(پرسيد:
آيا (دور هم ) مى نشينيد و حديث و سخن مى گوييد؟
گفت : آرى
فرمود: اينگونه مجالس را دوست دارم ، پس امرِ (امامت ) ما را زنده بداريد. خداى رحمت كند كسى را كه امر و راه ما را احيا كند.
وسائلالشيعه ، ج 10، ص 392
اشكهاى ارزشمند
قال الصّادقعليه السّلام :
... رَحِمَ اللّهُ دَمْعَتَكَ، اَما اِنَّكَ مِنَالَّذينَ يُعَدُّوَنَ مِنْ اَهْلِ الْجَزَعِ لَنا وَالَّذينَ يَفْرَحُونَلِفَرَحِنا و يَحْزَنُونَ لِحُزْنِنا، اَما اِنّكَ سَتَرى عِنْدَ مَوْتِكَ حُضُورَآبائى لَكَ... .
ترجمه :
امام صادق عليه السّلام ، به(مسمع(كه ازسوگواران و گريه كنندگان بر عزاى حسينى بود، فرمود:
خداى ، اشك تو رامورد رحمت قرار دهد. آگاه باش ، تو از آنانى كه از دلسوختگان ما به شمار مى آيند، واز آنانى كه با شادى ما شاد مى شوند و با اندوه ما غمگين مى گردند.
آگاه باش ! تو هنگام مرگ ، شاهد حضور پدرانم بر بالين خويش خواهى بود.
وسائل الشيعه ، ج 10، ص 397
دلهاىسوخته
قالالصّادق عليه السّلام :
اَللّهم ... وَ ارْحَمْ تِلْكَ الاَعْيُنَ الَّتىجَرَتْ دُمُوعُها رَحْمَةً لَنا وَ ارْحَمْ تِلْكَ الْقُلُوبَ الَّتى جَزَعَتْ وَاحْتَرَقَتْ لَنا وَ ارْحَمِ الّصَرْخَةَ الّتى كانَتْ لَنا.
ترجمه :
امام صادق عليه السّلام برسجّاده خود نشسته و بر زائران و سوگواران اهل بيت ، چنين دعا مى كرد و مىفرمود:
خدايا ... آن ديدگان را كه اشكهايش در راه ترحّم و عاطفه بر ماجارى شده و دلهايى را كه بخاطر ما نالان گشته و سوخته و آن فريادها و ناله هايى راكه در راه ما بوده است ، مورد رحمت قرار بده .
بحارالانوار،ج 98، ص 8
گريه برمظلوميّت شيعه
قالَ الصّادقُعليه السّلام :
مَنْ دَمِعَتْ عَيْنُهُ فينَا دَمْعَةً لِدَمٍ سُفِكَلَنا اَوْ حَقٍّ لَنا نُقِصْناهُ اَوْ عِرْضٍ اُنْتُهِكَ لَنا اَوْلاَِحَدٍ مِنْشيعَتِنا بَوَّاءهُ اللّهُ تَعالى بِها فِى الْجَنَّةِ حُقُباً.
ترجمه :
امام صادق عليه السّلامفرمود:
هر كس كه چشمش در راه ما گريان شود، بخاطر خونى كه از ما ريختهشده است ، يا حقى كه از ما گرفته اند، يا آبرويى كه از ما يا يكى از شيعيان ما بردهو هتك حرمت كرده اند، خداى متعال به همين سبب ، او را در بهشت جاودان ، براى ابدجاى مى دهد.
امالى شيخ مفيد، ص 175
ثواب بى حساب
قالَ الصّادقُ عليه السّلام :
لِكُلّشَيْئٍ ثَوابٌ اِلا الدَمْعَةٌ فينا.
ترجمه :
امام صادق عليه السّلام فرمود:
هر چيزىپاداش و مزدى دارد، مگر اشكى كه براى ما ريخته شود (كه چيزى با آن برابرى نمى كند ومزد بى اندازه دارد).
جامع احاديث الشيعه ، ج 12، ص 548
كوثر و اشك
قالَ الصّادقُ عليه السّلام :
ما مِنْعَيْنٍ بَكَتْ لَنا اِلاّ نُعِّمَتْ بَالنَّظَرِ اِلَى الْكَوْثَرِ وَ سُقِيَتْمِنْهُ.
ترجمه :
امام صادقعليه السّلام فرمود:
هيچ چشمى نيست كه براى ما بگريد، مگر اينكهبرخورداراز نعمتِ نگاه به)كوثر(مى شود و از آن سيرابش مى كنند.
جامع احاديث الشيعه ، ج 12، ص 554
گريه آسمان
عَنِ الصّادقُ عليه السّلام :
يا زُرارَةُ! اِنَّالسَّماءَ بَكَتْ عَلَى الْحُسَيْنِ اَرْبَعينَ صَباحاً.
ترجمه :
امام صادق عليه السّلامفرمود:
اى زراره ! آسمان چهل روز، در سوگ حسين بن على عليه السّلام گريهكرد.
جامع احاديث الشيعه ، ج 12، ص 552
گريه و اندوه مطلوب
قالَ الصّادقُ عليه السّلام :
ترجمه :
كُلُّ الْجَزَعِ وَ الْبُكاءِ مَكْرُوهٌ سِوَىالْجَزَعُ وَ الْبُكاءُ عَلَى الحُسَينِ عليه السّلام
امامصادق عليه السّلام فرمود:
هر ناليدن و گريه اى مكروه است ، مگر ناله وگريه بر حسين عليه السّلام .
بحارالانوار، ج 45، ص 313
پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و گريه بر شهيد
قالَ الصّادقُعليه السّلام :
اِنَّ النَّبىَّ لَمّا جائَتْهُ وَفاةُ جَعْفَرِ بنِ اَبىطالبٍ وَ زَيْدِ بنِ حارِثَةَ كانَ اَذا دَخَلَ بَيْتَهُ كَثُرَ بُكائُهُعَلَيْهِما جِدّاً وَ يَقولُ: كانا يُحَدِّثانى وَ يُؤ انِسانى فَذَهَباجَميعاً.
ترجمه :
امام صادقعليه السّلام فرمود:
وقتى خبر شهادت جعفر بن ابى طالب و زيد بن حارثه بهپيامبر خدا رسيد، از آن پس هرگاه وارد خانه مى شد، بر آن دو شهيد بشدّت مى گريست ومى فرمود:
آن دو شهيد، با من هم سخن و همدم و انيس بودند، و هر دو رفتند! ...
من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 177
نَفَسهاى تسبيح
قالَ الصّادقُ عليه السّلام :
نَفَسُالْمَهْمُومِ لِظُلْمِنا تَسْبيحٌ
وَ هَمُّهُ لَنا عِبادَةٌ وَ كِتْمانُ سِرّناجِهادٌ فى سَبيلِ اللّهِ. ثَمَّ قالَ اَبُو عَبدِاللّهِ عليه السّلام :
يَجِبُاَنْ يُكْتَبَ هذا الْحَديثُ بِالذَّهَبِ.
ترجمه :
امام صادق عليه السّلام فرمود:
نَفَسكسى كه بخاطر مظلوميّت ما اندوهگين شود، تسبيح است و اندوهش براى ما، عبادت است وپوشاندن راز ما جهاد در راه خداست .
سپس امام صادق عليه السّلام افزود:
اينحديث را بايد با طلا نوشت !
امالى شيخ مفيد، ص 338
فرشتگان سوگوار
قالَ الصّادقُعليه السّلام :
اَرْبَعَةُ الا فِ مَلَكٍ عِنْدَ قَبْرِ الْحُسَيْنِ عليهالسّلام شُعْثٌ غُبْرٌيَبْكُونَهُ اِلى يَوْمِ القِيامَةِ.
ترجمه :
امام صادق عليه السّلامفرمود:
چهار هزار فرشته نزد قبر سيدالشهدا عليه السّلام ژوليده وغبارآلود، تا روز قيامت بر آن حضرت مى گريند.
كامل الزيارات، ص 119
گريه بر حسين عليه السّلام
قالَ الرّضاعليه السّلام :
يَا ابنَ شَبيبٍ! اِنْ كُنْتَ باكِياً لِشَئٍ فَاْبكِلِلْحُسَيْنِ بْنِ عَلىّ بْنِ اَبى طالبٍ عليه السّلام فَاِنَّهُ ذُبِحَ كَمايُذْبَحُ الْكَبْشُ.
ترجمه :
امام رضا عليه السّلام به)ريّان بن شبيب(فرمود:
اى پسر شبيب ! اگر بر چيزى گريه مى كنى ، بر حسين بن على بن ابىطالب عليه السّلام گريه كن ، چرا كه او را مانند گوسفند سر بريدند.
بحارالانوار، ج 44، ص 286
مجالسى بهياد اَئمّه عليهم السّلام
قالَ الرّضا عليه السّلام :
مَنْ جَلَسَ مَجْلِساً يُحْيىفيهِ اَمْرُنا
لَمْ يَمُتْ قَلْبُهُ يَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ.
ترجمه :
امام رضا عليه السّلامفرمود:
هر كس در مجلسى بنشيند كه در آن ، امر (و خطّ و مرام ما) احيا مىشود، دلش در روزى كه دلها مى ميرند، نمى ميرد.
بحارالانوار،ج 44، ص 278
آثار گريستن بر حسين عليه السّلام
قالَ الرّضاعليه السّلام :
فَعَلى مِثْلِ الْحُسَينِ فَلْيَبْكِالْباكُونَ
فَاِنَّ البُكاءَ عَلَيهِ يَحُطُّ الذُّنُوبَ الْعِظامَ.
ترجمه :
امام رضا عليه السّلامفرمود:
گريه كنندگان بايد بر كسى همچون حسين عليه السّلام گريه كنند، چراكه گريستن براى او، گناهان بزرگ را فرو مى ريزد.
بحارالانوار، ج 44، ص 284
اشگ و آمرزشگناه
قالَالرّضا عليه السّلام :
يَا بْنَ شَبيبٍ! اِنْ بَكَيْتَ عَلَى الحُسَينِعليه السّلام حَتّى تَصيرَ دُمُوعُكَ عَلى خَدَّيْكَ غَفَرَ اللّهُ لَكَ كُلَّذَنْبٍ اَذْنَبْتَهُ صَغيرا كانَ اَوْ كَبيراً قَليلا كانَ اَوْ كثيراً.
ترجمه :
امام رضا عليه السّلامفرمود:
اى پسر شبيب ! اگر بر حسين عليه السّلام آن قدر گريه كنى كهاشگهايت بر چهره ات جارى شود، خداوند همه گناهانت را كه مرتكب شده اى مى آمرزد؛كوچك باشد يا بزرگ ، كم باشد يا زياد.
امالى صدوق ، ص 112
همدلى با عترت
قالَ الرّضاعليه السّلام :
اِنْ سَرَّكَ اَنْ تَكُونَ مَعَنا فىِ الدَّرَجاتِالْعُلى مِنَ الجِنانِ فَاحْزَنْ لِحُزْنِنا وَ افْرَحْ لِفَرَحِنا.
ترجمه :
امام رضا عليه السّلام بهريّان بن شبيب فرمود:
اگر تو را خوشحال مى كند كه در درجات والاى بهشت باما باشى ، پس در اندوه ما غمگين باش و در شادى ما خوشحال باش .
جامع احاديث الشيعه ، ج 12، ص 549