پرسش:
آيا نميشد خداوند همة انسانها را خوب و با ايمان و زيبا خلق ميكرد، بدون اين كه آنها را در دنيا بيافريند، از ابتدا براي هميشه در جهان ابدي خلق ميكرد؟
پاسخ:
با سلام و ادب و سلامتي،از ارتباط شما با سایت طلبه پاسخگو سپاسگزاریم
مخلوقات اين عالم بر دو گونه اند:
1) مجرد
2) مادي
مجردات و فرشتگان موجوداتياند كه تمامي ظرفيتهاي خود را يك جا دريافت كردهاند و استعداد تكامل و بهتر شدن را ندارند.
در جريان معراج پيامبر اسلام، جبرئيل فرمود: اگر بر اندازه يك بند انگشت نزديكتر شوم ميسوزم يعني، من نميتوانم از موقعيت خود خارج شده و غير از همين كه هستم باشم. سرّ مسأله آن است كه ملائك فعليت محض ميباشند و هيچ جهت بالقوه و حالت منتظرهاي در آنها وجود ندارد، تا با فعليت بخشيدن تدريجي به آنها تكامل يابند. در ضمن ملائكه داراي مراتب مختلف وجودي از جهت شدت و ضعف هستند.
اما موجودات مادي موجوداتياند تدريجي و داراي استعداد و قدرت دگرگون شدن. به عبارت ديگر ماده مركب از دو جهت بالقوه و بالفعل است، ازاينرو همواره در سيلان و حركت ميباشد و لحظه به لحظه قوه را به فعليت تبديل ميكند. مثلًا عناصر موجود در خاك ميتوانند تبديل به گندم شوند (از طريق ريشه و ساقه گندم) آن هم به تدريج و در طول چند ماه و گندم ميتواند تبديل به خون شود (آن زمان كه خوراك انسان يا حيوان ميشود) و خون ميتواند مني شود و آن مضغه، علقه و است تا يك انسان.
حال كه با خصوصيات موجودات آشنا شديم، سؤال شما به اين معنا ميشود كه چرا خداوند انسان را ملك نيافريد؟ زيرا فعليت تام بودن به معناي اين است كه ديگر انسان نباشد يعني، موجودي بدون بُعد مادي بودن. بنابراين در واقع سؤال به اين برميگردد كه اصلًا چرا خداوند انسان (يعني، موجودي مركب از ماده و روح كه داراي كمال اختياري است) آفريد؟ پاسخ اين است كه خداوند متعال فياض است و هر موجودي كه در نظام احسن عالم جايگاهي داشته باشد از ناحيه خداوند متعال خلق ميشود و ميبيند كه هم ملائكه خلق شدهاند و هم انسان و هم موجودات ديگر..
اگر موجودات تدريجي خلق نميشدند، نقص به فياضيت خداوند بود و جاي اين داشت كه انسانها با زبان حال بگويند: خداوند چرا ما را كه ميتوانستيم بر اثر عبادت به تكامل برسيم و به تو تقرب پيدا كنيم خلق نكردي؟ آن وقت اعتراض ميشد كه چرا خداوند با آن كه ميتوانست خلق كند، خلق نكرد .
گذشته از اين كه بر طبق آموزه هاي عرفاني ما از همان جهان ابدي آمده ايم و به همان جهان بر مي گرديم و خلق شديم كه با تلاش خود به تكامل برسيم وگرنه براي خدا هزينه اي نداشته كه شما يا فرد ديگري را به صورتي زيبا در همان عالم به صورت فرشته خلق مي كرد ولي خلق كردن خدا به صورت گستره اي و بدون ملاك نبوده و نخواهد بود و به هر فردي آن چه شايستگي آن را دارد اعطا مي كند..