آيا انسان فقط جسم مادي است، يا روح او است؟

پرسش:

اصل انسان چيست؟ آيا انسان همين جسم مادي است، يا روح او است؟

پاسخ:

با سلام و ادب و سلامتي،از ارتباطتان با سایت طلبه پاسخگو سپاسگزاریم

اصل انسان روح است، و جسم ابزاري است براي فعاليت روح. آنچه شخصيت واقعي انسان را تشكيل مي دهد و "من" واقعي محسوب مي شود، بدن و جهازات بدني و هر چه از توابع بدن به شمار مي رود نيست، زيرا بدن و دستگاه بدني و توابع آن در حال تغيير و دگرگوني دائمي است و ثابت نمي مانند، بنابراين اين ها در همين جهان تدريجاً منهدم مي گردند. چيزي كه شخصيت واقعي ما را تشكيل مي دهد و "من" واقعي ما محسوب مي گردد، همان است كه از آن به "روح" تعبير مي گردد.(1)

روح از نظر مقام و مرتبة وجودي، در افقي بالاتر از افق ماده و ماديات قرار گرفته است. به تعبير فلاسفه اسلامي: روح هر چند محصول تكامل جوهري طبيعت است، اما طبيعت در اثر تكامل جوهري كه تبديل به "روح" يا "نفس" مي شود، افق وجودي و مرتبه و مقام واقعي اش عوض مي شود و در سطح بالاتري قرار مي گيرد؛ يعني از جنس عالَمي ديگر مي شود كه عالم وراي طبي[عت است، به همين جهت آدمي با مردن زندگيش به پايان نمي رسد، بلكه از يك عالم به عالمي ديگر منتقل مي شود. راستي در هنگام مرگ چه چيزي رخ مي دهد؟ جالب است بدانيد در هنگام مرگ آن حقيقت فوق مادي بازستانده و تحويل گرفته مي شود، قرآن از مرگ به "توفي" تعبير كرده است؛ توفي؛ يعني چيزي را به صورت تمام و كامل دريافت نمودن. حال از شما مي‌پرسيم: در هنگام مرگ از آدمي چه چيزي دريافت مي شود؟ مسلّماً آن دريافت شده بدن و جسم آدمي نيست، چون بدن با مرگ بي خاصيت و متلاشي مي گردد. پس چيزي كه گرفته مي شود، غير از بدن است كه در قرآن از آن به "روح" يا "نفس" تعبير شده است. به همين علّت ما در فرهنگ و عرف خودمان مي گوييم: در هنگام مرگ آدمي"قبض روح" مي شود؛ يعني روحش كه اساسي و ماهيت وجودي اش است، باز ستانده مي گردد، و اين اصل و اساس انسانيت انسان است.

شهيد مطهري بعد از بيان عبارات مذكور مي گويد: نيمي از معارف غير قابل انكار اسلامي بر اصالت روح و استقلال آن از بدن و بقاي بعد از مرگ آن استوار است. هم چنان كه انسانيت و ارزش هاي واقعي انسان بر اين حقيقت استوار است و بدون آن همة آن ها موهوم محض است.

1. نساء (4) آية 97.