پرسش و پاسخ احکام روزه داری

بالغ بودن

1-نشانه های بلوغ در پسرها چیست؟

امام ،خامنه ای،خویی،تبریزی،فاضل،وحید ،مکارم،صافی،شبیری ونوری

نشانه های بلوغ در پسرهایکی از سه چیز است.

• روئیدن موی درشت زیر شکم ،بالای عورت
• بیرون آمدن منی
• تمام شدن پانزده سال تمام قمری

بهجت: نشانه های بلوغ در پسرها یکی ازسه چیز است

1-روئیدن موی درشت زیر شکم، بالای عورت وروئیدن موی درشت در صورت و پشت لب ودرسینه و زیر بغل و درشت شدن صدا ومانند اینها

2-بیرون آمدن منی

3-تمام شدن پانزده سال قمری

سیستانی: نشانه های بلوغ درپسرها یکی از سه چیز است.

• روییدن موی درشت در زیر شكم، بالای عورت، روییدن موی درشت در صورت و پشت لب.روییدن مو در سینه و زیر بغل و درشت شدن صدا و مانند اینها در پسران، نشانه بالغ شدن، نیست.
• بیرون آمدن منی
• تمام شدن پانزده سال قمری

نکته:

بنابرآنچه گفته شد پسرانی که تاریخ تولدشان به سال قمری مشخص نیست ولی تاریخ تولد آنان به سال شمسی معلوم است برای تبدیل سال شمسی به قمری کافی است ابتدا روزی که پانزده سال شمسی آنان کامل می گردد را مشخص نموده سپس 162 روز از آن کم کنند به این ترتیب روز کامل شدن 15 سال قمری آنان معین می شود

نشانه های بلوغ در دخترها

نشانه های بلوغ در دختر ها چیست؟

امام ،خامنه ای،خویی،تبریزی،بهجت،فاضل ،مکارم،صافی،شبیری ونوری: نشانه های بلوغ در دخترها یکی از سه چیز است:

• روئیدن موی درشت زیر شکم بالای عورت
• بیرون آمدن منی
• تمام شدن نه سال قمری

سیستانی:  نشانه بلوغ در دخترها فقط تمام شدن نه سال قمری است.

وحید :نشانه های بلوغ دخترها دو چیز است:

• بیرون آمدن منی
• تمام شدن نه سال قمری وخون حیض دیدن در مورد دختری که معلوم نیست نه سال او تمام شده یا نه.

توجه:

علامت بلوغ بودن خون حیض در دختری که نمی داند نه سالش تمام شده است یا خیر ،مورد اتفاق همه مراجع است: اما با این وجود در کتاب الحجر هیچ یک از مراجع جز آیت الله وحید آن را به عنوان نشانه بلوغ ذکر نکرده اند.

نکته:

دخترانی که تاریخ تولدشان به سال قمری مشخص نیست ولی تاریخ تولد آنان به سال شمسی معلوم است برای تبدیل سال شمسی به قمری کافی است ابتدا روزی که نُه سال شمسی آنان کامل می گردد را مشخص نموده سپس 97 روز از آن کم کنند به این ترتیب روز کامل شدن 9 سال قمری آنان معین می شود.

 روزه بچه نابالغ

منظور از بچه ممیز وغیرممیز چه بچه ای است؟

همه مراجع: کودکی که خوب وبد را تشخیص می دهد بچه ممیز است.

نکته:  منظور از خوب وبد چیزی است که عرف آن را خوب یا بد می داند وباید دراین رابطه، شرایط زندگی کودک و آداب وسنتهای محلی هم ملاحظه شود. البته سن تمییز به تبع  اختلاف اشخاص در استعداد، درک وهوش مختلف است.

• آیه روزه بچه ی ممیز صحیح است؟

 امام،خامنه ای،خوئی، بهجت،تبریزی، فاضل،سیستانی،وحید،مکارم،شبیری و نوری : صحیح است.

 صافی: صحیح نیست.

• آیا بچه ی ممیز می تواند روزه قضای پدر ومادر را انجام دهد؟

امام، بهجت ،فاضل، سیستانی ،شبیری ونوری»  بله می تواند به شرط اینکه معلوم باشد که عمل را به طور صجیج انجام می دهد.

خویی و صافی: نمی تواند.

تبریزی ومکارم: بنابراحتیاط واجب نمی تواند.

• آیا بچه ی ممیز می تواند برای گرفتن روزه اجیر شود؟

امام،بهجت،شبیری ونوری: اگر معلوم باشد که بچه ی ممیز عمل را به طور صحیح انجام میدهد با اجازه ی ولیّ خود می تواند برای روزه گرفتن اجیر شود

فاضل، سیستانی،وحید و مکارم:بنابراحتیاط واجب بچه ممیز نمی تواند اجیر شود.

 خوئی تبریزی و صافی: برای اجیر شدن بلوغ شرط است بنابراین بچه ممیز نمی تواند اجیر شود.

7-اگر بچه ممیز روزه بگیرد آیا می تواند این روزه ها را بعداز بلوغ به عنوان روزه قضامحاسبه نماید؟

 همه مراجع: خیر نمی تواند.

8-آیا روزه ی بچه  غیر ممیز صحیح است؟

همه مراجع: صحیح نیست، چون بچه غیر ممیز نمی تواندنیت معتبردر روزه را بجا آورد.

عاقل بودن

آیا روزه بر دیوانه ی ادواری واجب است ؟

امام ،خویی،فاضل،تبریزی،وحید،نوری: بر دیوانه ادواری روزه واجب نیست اما اگر قبل از اذان صبح خوب شود روزه آن روز واجب است.

مکارم ،صافی و شبیری : روزه بر دیوانه ادواری واجب نیست، البته اگر بعدا اذان صبح وقبل از ظهر حالش خوب شود ودیوانگی اش بهبود یابد، اگر تا آن موقع یکی از کارهایی که روزه راباطل می کند انجام نداده باشد بنابراحتیاط واجب باید روزه ی آن روز را بگیرد واگر نگیرد باید بعد قضا کند. اما اگر بعداز ظهر خوب شود روزه آن روز واجب نیست.

بهجت: روزه بر دیوانه ادواری واجب نیست، البته اگر بعدا اذان صبح وقبل از ظهر حالش خوب شود ودیوانگی اش بهبود یابد، اگر تا آن موقع یکی از کارهایی که روزه راباطل می کند انجام نداده باشد بنابراحتیاط واجب باید روزه ی آن روز را بگیرد و بعد قضا کند. اما اگر بعداز ظهر خوب شود روزه آن روز واجب نیست.

سیستانی:اگر قبل از اذان صبح دیوانه نباشد ونیت روزه کند وبعد از آن دیوانه شود ولی همان روز خوب شود، دراین صورت بنابراحتیاط واجب باید روزه آن روز را تمام کند واگر آن روز را روزه نگرفت، قضا کند

 توجه :طبق نظر آیت الله شبیری اگر احتیاط به صورت مطلق بیاید می تواند به نظر مجتهد اعلم بعد رجوع کرد اما اگر احتیاط با قید واجب  بیاید باید به آن احتیاط عمل کرد ونمی توان به فتوای مجتهد دیگر رجوع کرد.

آیا اشخاصی که دچار بیماری آلزایمر هستند روزه بر آنها واجب است؟

این افراد اگر به قدری بیماری شان شدید است که حتی وجوب روزه وتکالیف الهی را فراموش کنند و آن را تشخیص ندهند دراین صورت روزه بر آنها واجب نیست ودرغیر این صورت باید روزه بگیرند.

روزه بیهوش

اگر شخصی نیت روزه داشته باشد وپس از آن بیهوش شود ودوباره در بین روز به هوش آید حکم روزه ی  وی چیست؟

امام ،خویی، تبریزی، فاضل ،سیستانی ،شبیری ونوری: احتیاط واجب این است که روزه ی آن روز را تمام کند واگر آن روز را روزه نگیرد باید آن را قضا کند.

بهجت: احتیاط واجب این است که اگر قبل از ظهر حالش خوب شود روزه ی آن روز را تمام کند و بعدأ  قضایش را بجا آورد.

وحید: بنابراحتیاط واجب باید روزه ی آن روز را تمام کند وبعد قضا نماید.

مکارم: باید روزه ی آن روز را تمام کند.

صافی: احتیاط واجب این است که دوباره نیت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد.

اگر شخصی نیت روزه نداشته باشد و بی هوش شود اگر قبل ازاذان ظهر هوشیاری خود را به دست آورد آیا می تواند نیت روزه کند ؟

 امام خویی فاضل سیستانی مکارم ونوری: روزه این شخص صحیح نیست.

بهجت : بنابراحتیاط واجب چنین شخصی آن روز را روزه گرفته و بعد قضا کند.

 سوال

روزه داری که جهت عمل جراحی بیهوش میشود آیا روزه او صحیح است یا خیر؟

خامنه ای: در فرض سوال اگر قبل از بیهوشی نیت روزه کرده سپس در همان روز به هوش آمده و قصد ادامه روزه نماید روزه اش صحیح است.

سیستانی: در مورد بیهوشی که مقدمات آن اختیاری بوده (مثل فردی که برای عمل جراحی خود را در احتیاط دکتر بیهوشی قرار می دهد)احتیاط واجب آن است که روزه را تمام کند وبعد قضا نماید.

مکارم: اگر ناچار به عمل جراحی باشد لازم نیست آن را قضا کند.

صافی: بنابراحتیاط واجب قضا لازم است .

شبیری:  بیهوشی اختیاری روزه را باطل می کند وقضای آن واجب است ولی کفاره ندارد.

مسلمان بودن

 از جهت فقهی به چه کسی مسلمان گفته می شود ؟

معیار در مسلمان بودن گفتن شهادتین(اشهد ان لا الله الا الله واشهد ان محمدأ رسول الله)است

مسلمان شدن کافر

اگر شخصی قبل از اذان ظهر ماه رمضان مسلمان شود، می تواند آن روز را روزه بگیرد؟

 امام خویی تبریزی فاضل وحید صافی و نوری: روزه آن روز صحیح نیست.

بهجت:  اگر قبلا کاری که روزه راباطل می کند انجام نداده باشد ،احتیاط مستحب این است که آن روز را روزه بگیرد وقضا کند

مکارم وشبیری: اگر قبلا کاری که روزه راباطل می کند  انجام نداده باشد احتیاط واجب این است که آن روز را روزه بگیرد واگر نگرفت بعد قضا کند

سیستانی:

 اگر قبلا کاری که روزه را باطل میکند انجام نداده باشد احتیاط واجب این است که آن روز را به نیت ما فی الذمه روزه بگیرد واگر روزه نگرفت آن را قضا کند

مومن بودن

از نظر فقهی به چه کسی مومن گفته می شود؟

 مومن در اصطلاح فقهی یعنی شیعه دوازده امامی

شخصی که در طول روز شیعه می شود روزه ی او چه حکمی دارد؟

خویی، تبریزی، سیستانی ،وحید ونوری باید روزه ی  آن روز را تمام کند وروزه اش صحیح است

 امام ،فاضل، صافی: روزه مسلمان غیر شیعه دوازده امامی صحیح نیست حتی اگر فقط در جزئی از روز شیعه نباشد ولی باید آن روز تا موقع افطار از انجام مفطرات اجتناب نماید وبعد آن را قضا کند.

بهجت: احتیاط واجب است که روزه آن روز را تمام کند وبعد قضا نماید

مکارم: بنابراحتیاط واجب روزه اش صحیح نیست ولی باید آن روز تا موقع افطار از انجام مفطرات اجتناب نماید و بعد قضا کند.

ضرر داشتن,تعریف ضرر

منظور از ضرری که از جهت فقهی باعث سقوط وجوب روزه و عدم صحت آن می شود چیست؟

یکی از شرایط صحیح بودن روزه ،ضرر نداشتن آن است پس اگر مکلف بترسد روزه برایش ضرر داشته باشد وبترسد که با گرفتن روزه مریض شود یا بیماری وی شدت یابد ویا بهبودی آن به تأخیر بیفتد ،روزه ی وی صحیح نیست .حتی اگر روزه گرفتن برای عضوی از بدن مانند ضعیف شدن چشم مضر باشد روزه گرفتن صحیح نخواهد بود ضرری که گفته شد شامل بیماری های روحی و روانی هم میشود البته این خوف وترس از ضرر باید منشأ عقلایی داشته باشد.

درتمام این موارد که ذکر شد یقین وعلم داشتن به ضرر شرط نیست بلکه حتی اگر مکلف گمان کند ویا احتمال عقلایی بدهد که روزه برایش ضرر دارد نباید روزه بگیرد و روزه اش صحیح نیست.

 همچنین در تشخیص ضرر ،ملاک نظر شخص بیمار است وتابرای خود شخص ترس از ضرر حاصل نشده باشد گفته ی دیگران حتی پزشک معتبر نیست مگر اینکه ازگفته ی دیگران ترس از ضرر برایش پیدا شود.

سوال

آیا ضعف، بی حالی،سردرد و...که بخاطر روزه حاصل می شود ضرر محسوب می شود؟

همه مراجع:  ضعف و مواردی مانند آن ضرر محسوب نمی شود لذا انسان نمی تواند بخاطر ضعف روزه را بخورد هرچند زیاد باشد اما اگرضعف او به قدری است که معمولا نمی شود آن را تحمل کرد دراین صورت خوردن روزه اشکال ندارد.

سوال

برای ترک روزه اطمینان به ضرر لازم است یا صرف احتمال کفایت می کند؟

امام، خامنه ای، خویی، تبریزی، فاضل ،سیستانی ،وحید، مکارم، صافی و نوری:

 اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد واز آن احتمال ترس برای او پیدا شود چنانچه احتمال او عقلایی باشد (در نظر مردم بجا باشد) نباید روزه بگیرد وروزه اش صحیح نیست.

بهجت: اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد واز آن احتمال ترس برای او پیدا شود چنانچه احتمال او عقلایی باشد (در نظر مردم بجا باشد) می تواند روزه نگیرد

شبیری: اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد واز آن احتمال ترس برای او پیدا شود نباید روزه بگیرد و روزه اش صحیح نیست.

نیت روزه

آیا شخص روزه داری که روزه ی واجب مانند کفاره ،نذرو مانند آن گرفته می تواند دربین روز نیت روزه اش را به روزه ی واجب دیگر مانند قضای ماه رمضان یا روزه ی مستحبی تغییر دهد؟

 امام ،فاضل ،مکارم و نوری: عدول ازروزه ای به روزه ی دیگر جایز نیست چه هردو واجب باشند یا هر دو مستحب ویا مختلف

خویی ،تبریزی،وحید: در صورتی که وقت نیت روزه ای که روزه دار می خواهد به آن عدول کند گذشته باشد عدول صحیح نیست واگر وقت آن نگذشته باشد احتیاط واجب این است که عدول نشود.

سوال:

آیا شخص روزه داری که  روزه مستحبی گرفته می تواند در بین روز نیت روزه اش را به روزه ی واجب مانند قضای ماه رمضان روزه نذر ومانند آن تغییر دهد؟

امام،خویی،تبریزی ونوری: اگر کسی روزه واجب بر عهده داشته باشد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد وبا توجه به اینکه انسان می تواندتا قبل از زوال نیت روزه ی واجب غیر معین بکند پس چنین شخصی اگر قبل از ظهر متوجه شود که روزه ی مستحبی اش به خاطر وجود روزه ی قضا باطل است می تواند نیت روزه ی واجب بکند وروزه اش صحیح است.

خامنه ای، بهجت و سیستانی: کسی که روزه ی قضای ماه رمضان بر عهده اش است نمی تواندنیت روزه ی مستحبی بکند حال اگر پیش از ظهرمتوجه شود می تواند نیت روزه ی قضای ماه رمضان کند و روزه اش صحیح است اما اگر غیر از قضای ماه رمضان روزه واجب دیگری بر عهده اش باشد هم می تواند روزه ی مستحبی را ادامه دهد و هم نیتش را تغییر دهد و نیت روزه واجب نماید.

فاضل،وحید و صافی:

 اگر کسی روزه ی قضای ماه رمضان و بنابراحتیاط واجب روزه ی واجب دیگری بر عهده اش باشد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد پس چنین شخصی اگر قبل از ظهر متوجه بطلان روزه ی مستحبی اش شود می تواند نیت روزه ی قضای ماه رمضان یا واجب غیر معین دیگر کند.

مکارم:

اگر کسی روزه واجب مثل قضای ماه رمضان و روزه ی نذر و بنابراحتیاط واجب قضای غیر ماه رمضان بر عهده داشته باشد نمی تواند روزه ی مستحبی بگیرد و با توجه به اینکه انسان می تواند تا قبل از زوال نیت روزه ی واجب غیر معین کند پس چنین شخصی اگر قبل از ظهر متوجه شد که روزه ی مستحبی اش به خاطر وجود روزه ی قضا باطل است می تواند نیت روزه ی واجب بکند و روزه اش صحیح است.

شبیری: اگر روزه قضای رمضان بر عهده دارد نمی تواند روزه ی مستحبی بگیرد ودر صورتی که شخصی روزه ی مستحبی بگیرد ودر بین روز متوجه این قضییه شود می تواند نیت روزه قضا کند و اگر نیتش را عوض نکند روزه اش باطل است اما اگر روزه ی واجب دیگری مانند کفاره بر عهده بر عهده داشته باشد بنابر احتیاط واجب روزه ی مستحبی اش باطل است و نمی تواند نیت روزه ی واجب بکند.

اگر کسی  در روزه ی مستحبی عمدأ از نیت روزه برگردد اما قبل از اینکه مبطلی انجام دهد دوباره نیت روزه نماید آیا روزه اش صحیح است؟

امام ،خامنه ای، خویی، تبریزی، فاضل، وحید ،صافی، شبیری، نوری : اگر تا اذان مغرب دوباره نیت روزه نماید روزه اش صحیح است

بهجت و مکارم: اگر تا غروب دوباره نیت روزه نماید روزه اش صحیح است.

سیستانی: چنانچه در هر وقت از روز نیت روزه مستحبی بکند هرچند فاصله کمی تا مغرب باشد روزه او صحیح است البته اگر فرد می داند یا مطمئن است که آفتاب غروب کرده و بخواهد در فاصله بین غروب آفتاب تا مغرب نیت روزه مستحبی نماید بنابراحتیاط واجب روزه اش صحیح نیست.

کسانی که روزه بر آنها واجب نیست.

زن باردار

زنی که زایمان او نزدیک است یا زن شیرده، اگر روزه برای خودش یا برای بچه ضرر داشته باشد نباید روزه بگیردوبعدا باید قضا نماید(رهبری ومکارم:در فرضی که روزه(در تمام سال) بر خودش ضرر دارداگرضرر به گونه ای باشد که مانند مریض باشندحکم مریض را دارند وقضا واجب نیست)

وپرداخت فدیه:

خامنه ای،خوئی،تبریزی ،وحید،مکارم وشبیری:فقط در صورتی که روزه برای جنین ضرر داشته باشد (نه برای خودش) واجب است.

بهجت ،سیستانی،نوری: در هردو صورت(ضرر برای مادر وضرر برای جنین)واجب است.

امام:در صورت ضرر بر بچه واجب است ودر صورت ضرر بر مادر به احتیاط واجب فدیه بدهد.

فاضل:در صورت ضرر بربچه واجب نیست ودر صورت ضرر بر مادر واجب است.

صافی: : در هردو صورت(ضرر برای مادر وضرر برای جنین)بنابر احتیاط واجب فدیه بدهد.

سوال

اگر زن باردار بعداز ماه رمضان توانایی بجا آوردن قضای روزه را پیدا نماید وآن را بجا آورد آیا لازم است فدیه هم پرداخت کند؟

 همه مراجع: پرداخت فدیه ربطی به قضا کردن روزه ها ندارد ودر هر صورت پرداخت فدیه واجب است

سوال

زن حامله ای که از گرفتن روزه هایش ناتوان است فدیه را خودش باید پرداخت نماید یا همسرش؟

امام ،خامنه ای،خویی، بهجت، تبریزی، فاضل، سیستانی، وحید، صافی و نوری: بر عهده ی خودش است.

 مکارم:بنابر احتیاط واجب باید ازمال خودش بدهد .

شبیری: به عهده شوهرش است.

سوال

اگر شوهر فدیه بن باردارش را بپردازد، آیا فدیه از عهده ی زن ساقط می شود؟

امام ،خویی، تبریزی، فاضل ،سیستانی و صافی: اگر با اجازه ی زن پرداخت کند جایز است و ازعهده ی زن ساقط می شود اما اگر بدون اجازه ودرخواست زن پرداخت کند بنابراحتیاط واجب از عهده ی زن ساقط نمی شود.

وحید، مکارم، نوری : اگر بدون درخواست و اجازه زن پرداخت کند بنابراحتیاط واجب از عهده ی زن ساقط نمی شود

شبیری: از عهده ی زن ساقط می شود.

سوال

 آیا صرف شیر دادن زن به کودک باعث می شود که زن روزه نگیرد؟

همه مراجع: خیر ؛ صرف شیر دادن مجوز نگرفتن روزه نیست بلکه در صورتی می تواند روزه نگیردکه برای خودش یا کودکش ضرر داشته باشد

سوال

زن بارداری که به خاطر روزه دچار ضعف شدید می شود چه وظیفه ای دارد؟

همه مراجع: اگر ضعف و بی حالی به حدی باشد که عادتأ قابل تحمل نباشد ویا اینکه ضرر برای خودش یا بچه داشته باشد روزه بر او واجب نیست

سوال

آیا کم بودن یا کم شدن شیر زن به واسطه روزه دلیل می شود تا زن روزه نگیرد؟

همه مراجع: اگر روزه گرفتن برای بچه یا مادر ضرر داشته باشد می تواند روزه نگیرد درغیر این صورت روزه بر او واجب است

سوال

اگر راه های دیگر برای شیر دادن به کودک وجود داشته باشد مثل دایه گرفتن دوشیدن شیر مادر در شب یا تغذیه با شیر خشک و..آیا دراین صورت روزه گرفتن بر مادر واجب است ؟

امام، فاضل ونوری:اگر زن دیگری باشد که رایگان ویا با دریافت مزد واجرت ازپدر ومادر ویا ازشخص دیگری بچه را شیر دهد، بنابراحتیاط واجب مادر بچه باید روزه بگیرد

خامنه ای: اگر استفاده از شیر خشک برای تغذیه نوزاد ضرر ومشکلی ندارد، بنابراحتیاط واجب مادر باید روزه بگیرد.

خویی: اگر زن دیگری باشد که رایگان ویا بادریافت اجرت ازوالدین یا ازشخص دیگر بچه را شیر دهد ویا از طریق شیر خشک وشیر گاه ومانند آن بتواند بچه را شیر دهد باید مادربچه روزه بگیرد.

بهجت: اگر زن دیگری باشد که رایگان ویا با دریافت مزد واجرت ازپدر ومادر یا شخص دیگری بچه را بدون سختی ومشقت شیر دهد بنابراحتیاط واجب مادر بچه باید روزه بگیرد این حکم در صورتی لازم است که اجرت ومزد شیر آن قدر زیاد نباشد که ضرر مالی مورد توجهی به صاحب بچه وارد شود.

تبریزی: اگر زن دیگری باشد که بچه را شیر دهد واجب است مادر بچه روزه بگیرد همچنین اگر از طریق شیر خشک بتواند به بچه شیر دهد دراین صورت بنابراحتیاط واجب مادر باید روزه بگیرد

سیستانی: اگر زن دیگری باشد که رایگان ویا با دریافت مزد از پدر ومادر یا شخص دیگری  بچه را شیر دهد ویا ازطریق شیر خشک وشیرگاو ومانند آن بتواند بچه را شیر دهد بنابراحتیاط واجب نباید مادر روزه بگیرد.

وحید: اگر زن دیگری باشد که بچه را شیر دهد ویا از راه دیگری به بچه شیر داد واجب است مادر بچه روزه بگیرد.

مکارم:اگر زن دیگری باشد که را یگان ویا با دریافت مزد واجرت از پدرومادر یا شخص دیگر بچه را شیر دهد واجب است مادر روزه بگیرد این حکم در صورتی لازم است که مزد آنقدر نباشد که به صاحب بچه ظلم شود ومشکل دیگری پیش نیاید.همچنین هرگاه استفاده از شیر خشک برای تغذیه بچه مشکلی نداشته باشد بایدروزه بگیرد

صافی: اگر زن دیگری باشد که رایگان یا بادریافت مزد از پدر ومادر یا دیگری بچه را شیر دهد واجب است مادر بچه روزه بگیرد

شبیری: در هر صورت مادر بچه می تواند روزه نگیرد هرچند بتواند از راه دیگر مانند شیرخشک بچه را سیر نماید.

سوال

اگر زن شیرده یا حامله احتمال دهد که روزه گرفتن برای خودش یا بچه اش مضر است آیا می تواند روزه نگیرد؟

همه مراجع: اگر انسان احتمال عقلایی بدهد که روزه برای خودش یا بچه اش ضرر دارد واز آن احتمال ترس برای او پیدا شود نباید روزه بگیرد.

سوال

حامل مقرب (زني كه زائيدن او نزديك است :در بعضي از حالات بايد فديه بدهد سوال اين است كه وظيفه حامل غيرمقرب در اين حالات چيست و آيا فديه دارد يا نه؟(استفتا ئات مرکز)

صافی: اگر روزه گرفتن براي او ضرر دارد ، حكم مريض را دارد.ش113989

رهبری: بله، با خوف ضرر بر جنين فديه دارد.ش555848

زنجانی: تعبير رساله معظم له زن باردار است و قيد(زائيدن او نزديك است، وجود ندارد.ش10055

مکارم: چنانچه ضرر براي فرزند داشته باشد و براي خودش نداشته باشد ، بايد فديه دهد. ش197150

سیستانی: حامل غير مقرب فديه ندارد(رهيافت مشهد ص )

روزه سالمندان

سالمندان چه موقع می توانند روزه نگیرند؟

همه مراجع: کسانی که در  اثر پیری نتوانند روزه بگیرند یا روزه برایشان مشقت دارد روزه بر آنها واجب نیست.

سوال

حکم روزه ی سالمندان که با وجود مشقت و سختی روزه می گیرند چیست؟

امام ،خامنه ای،بهجت، تبریزی، فاضل،سیستانی، مکارم ،صافی، شبیری ،نوری : اگر روزه برایشان ضرر نداشته باشد روزه ی ایشان صحیح است.

خویی، وحید: روزه ایشان صحیح نیست.

سوال

آیا بر افراد پیری که در اثر کهولت سن توانایی روزه گرفتن ندارند واجب است فدیه بدهند؟

امام ،خامنه ای، خویی، تبریزی، فاضل، سیستانی، وحید و نوری : مسأله دو حالت دارد

• نمی تواند روزه بگیرد که دراین صورت دادن فدیه واجب نیست
• می تواند روزه بگیرد ولی مشقت دارد دراین صورت واجب است فدیه بدهد

بهجت ومکارم: در هر دو صورت فدیه بر او واجب است.

صافی: درهر دو صورت بنابراحتیاط واجب فدیه بر او واجب است

شبیری : مسأله دو صورت دارد

• نمی تواند روزه بگیرد که دراین صورت فدیه دادن واجب نیست
• می تواند روزه بگیرد ولی مشقت دارد اگر چه به حد حرج نرسد که دراین صورت واجب است فدیه بدهد(بنابراحتیاط واجب900گرم)

سوال

اگرشخص پیری بعدازماه رمضان توانایی بجا آوردن قضای روزه هایش را پیدا نماید وظیفه ی او نسبت به قضای روزه چیست؟

خویی،تبریزی،سیستانی،وحید و نوری: قضا بر او واجب نیست

 امام ومکارم: بنابراحتیاط واجب باید قضا کند

بهجت وشبیری: واجب است قضا کند

فاضل و صافی: بنابراحتیاط مستحب قضا کند.

سوال

 افراد پیری که نباید روزه بگیرند ودر مقابل باید فدیه پرداخت کنند اگر با وجود مشقت و سختی روزه بگیرند آیا لازم است فدیه بدهند؟

تبریزی :اگر روزه برایشان ضرر نداشته باشد روزه ایشان صحیح است و لازم نیست فدیه پرداخت کنند.

 مبتلایان به بیماری تشنگی

 شخصی که مبتلا به بیماری تشنگی است در چه صورتی می تواند روزه نگرفته و فدیه پرداخت نماید؟

 امام، خامنه ای، خویی، تبریزی ،سیستانی وحید، شبیری ونوری: در صورتی که توانایی روزه گرفتن را ندارند ویا برای آنها بسیار مشکل است واجب نیست روزه بگیرند ولی درصورت دوم (مشکل بودن) واجب است برای هر روز یک مد طعام فدیه دهند.

بهجت ،فاضل، مکارم وصافی: درصورتی که توانایی روزه گرفتن را ندارند ویا برای آنها بسیار مشکل است واجب نیست روزه بگیرند درهرد و صورت واجب است برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهند.

سوال

شخصی که مبتلا به بیماری تشنگی است وجایز است که روزه نگیرد چه مقدار می تواند آب بخورد؟

 امام، خویی، فاضل و نوری:  بنابراحتیاط واجب باید به مقدارضرورت کفایت کند وبیش از آن نیاشامد

 تبریزی، سیستانی ،وحید، صافی ،شبیری: احتیاط مستحب آن است که به مقدار ضرورت کفایت کند.

بهجت، مکارم: لازم نیست به مقدار ضرورت کفایت کند بلکه می تواند  بیش از آن نیز بیاشامد.

سوال

اگر شخصی که به بیماری تشنگی مبتلا است ،بعداز ماه رمضان توانایی بجا آوردن قضای روزه هایش را پیدا نماید آیا علاوه بر فدیه لازم است قضای روزه ها را نیز بجا آورد؟

امام ،خویی، تبریزی ومکارم: بنابراحتیاط واجب باید قضای روزه هایش را بجا آورد.

 بهجت، فاضل، شبیری: باید قضای روزه هایش را بجا آورد.

سیستانی، نوری: قضای روزه ها براو واجب نیست.

وحید، صافی: بنابراحتیاط مستحب قضای روزه ها را بجا آورد.

سوال

اگر شخصی که به بیماری تشنگی مبتلا است بعداز ماه رمضان توانایی بجا آوردن قضای روزه ها را پیدا نماید اما از روی عمد آن را تا ماه رمضان بعدی به تأخیر اندازد وظیفه اش چیست؟

امام، خویی، تبریزی، مکارم: بنابراحتیاط واجب باید قضای روزه هایش را بجا آورد و باید برای هر روز یک مد طعام فدیه بدهد.

بهجت، فاضل، شبیری: باید قضای روزه هایش را بجا آورد وبرای هر روی یک طعام فدیه بدهد.

سیستانی،وحید، صافی، نوری: قضا بر این شخص واجب نیست.

موضوع :روزه بیمار-روزه با تشخیص ضرر توسط پزشک

آیا لازم است پزشکی که تشخیص ضرر میدهد علاوه بر تخصص، مومن و متعهد هم باشد یا صرف امین بودن کفایت می کند ؟

امام ،خامنه ای، خویی، تبریزی، فاضل، سیستانی، وحید، مکارم، صافی، شبیری ونوری: لازم ینست پزشک معالج مومن ومتعهد به احکام دینی باشد بلکه اگر از گفته ی پزشک غیر مومن نیز ترس از ضرر حاصل شود کفایت می کند.

بهجت: لازم نیست پزشک معالج مومن و متعهد با حکام دینی باشد بلکه اگر از گفته ی پزشک غیر مومن نیز گمان به ضرر حاصل شود کفایت می کند.

سوال

اگر پزشکان در مورد ضرر داشتن روزه برای بیمار اختالف نظر داشته باشندد وظیفه ی شخص چیست؟

امام ،خامنه ای ،خویی، تبریزی، فاضل، سیستانی، وحید ،مکارم، صافی، شبری، نوری: به علم یا اطمینان رسیدن و پیداشدن ترس از ضرر ،وظیفه ی خود مکلف است هرچند سببش نظر پزشک باشد بنابراین اگر شخص بداند ویا احتمال ضرر دهد نباید روزه بگیرد.

بهجت:

 به علم یا اطمینان  رسیدن و پیداشدن ترس از ضرر وظیفه ی خود مکلف است هرچند سببش نظر پزشک باشد بنابراین اگر شخصی بداند یا گمان کند که روزه گرفتن ضرر دارد نباید روزه بگیرد واگر احتمال ضرر بدهد می تواند روزه نگیرد

فصل:روزه با اعتقاد به ضرر

بیماری که احتمال ضرر یا احتمال تشدید بیماری می دهد اما با این حال روزه میگیرد حکم روزه  وی چیست؟

امام، خویی، فاضل، تبریزی، وحید وشبیری:  نباید روزه بگیرد واگر روزه بگیرد صحیح نیست مگر اینکه به قصد قربت بگیرد وبعد معلوم شود که روزه برایش ضرر نداشته باشد

خامنه ای ،مکارم ،صافی و نوری: نباید روزه بگیرد واگر روزه بگیرد صحیح نیست.

 بهجت: می تواند روزه اش را افطار کند ومی تواند با امید ضرر نداشتن روزه بگیرد ودر صورت روزه گرفتن اگر بعد معلوم شود ضرر داشته باید قضای روزه هایش را بجا آورد واگر بعد معلوم شود ضرر نداشته بنابراحتیاط واجب باید قضای روزه هایش را بجا آورد.

سیستانی: اگر ضرر به حدی باشد که ارتکابش حرام باشد نباید روزه بگیرد واگر روزه بگیرد صحیح نیست اما اگر ضرر دراین حد نباشد می تواند رجاء روزه گیرد وروزه اش صحیح است هرچند بعد معلوم شود که روزه برای او ضرر اندکی داشته است.

سوال

بیماری که می داند روزه برای وی ضرر دارد اما با این حال روزه می گیرد حکم روزه وی چیست ؟

 خامنه ای، بهجت، سیستانی، مکارم، صافی، شبیری ونوری: کسی که می داند روزه برای وی ضرر دارد نبایدر وزه بگیرد واگر بگیرد صحیح نیست.

 امام ،خویی، تبریزی،فاضل، وحید: کسی که می داند روزه برای وی ضرر دارد نباید روزه بگیرد واگر روزه بگیرد صحیح نیست مگر این که به قصد قربت بگیرد وبعد معلوم شود ضرر نداشته است

سوال

اگر بیماری که گمان دارد روزه برایش ضرر دارد با این حال روزه بگیرد ولی بعد متوجه شود که روزه برایش ضرر نداشته است حکم روزه این شخص چیست؟

امام ،خویی، تبریزی، فاضل وحید: روزه اش باطل است مگر اینکه به قصد قربت روزه بگیرد وبعد معلوم شود ضرر نداشته است که دراین صورت روزه اش صحیح است .

بهجت: بنابراحتیاط واجب باید روزه اش را قضا کند 

سیستانی: اگر ضرر به حدی باشدکه ارتکابش حرام باشد نباید روزه بگیرد واگر بگیرد صحیح نیست اما اگر ضرر در این حد نباشد می تواندبه امید ثواب روزه بگیرد وروزه اش صحیح است هرچند بعد معلوم شود روزه برایش ضرر غیر قابل توجهی داشته است.

موضوع:مبطلات روزه –حیض

اگر زن حائض یا نفساء درماه رمضان نزدیک اذان صبح پاک شود اما وقت کافی برای انجام غسل وتیمم نداشته باشد آیا روزه او صحیح است ؟

امام خویی بهجت تبریزی فاضل سیستانی  وحید مکارم صافی شبیری نوری اگر برای هیچ کدام از غسل وتیمم وقت نداشته باشد روزه او صحیح است

سوال

اگر زنی در ماه رمضان فراموش نماید که غسل حیض یا نفاسش را انجام دهد ودرطول روزیادش بیاید حکم روزه ی او چیست؟

امام ،خویی، تبریزی، فاضل، سیستانی ،وحید ،صافی، شبیریف نوری: روزه اش صحیح است

مکارم:  بنابراحتیاط واجب باید آن را قضا نماید

سوال

اگر زن حائض یا نفساء در روزه قضای ماه رمضان قبل از اذان صبح پاک گردد اما زمان کافی برای غسل نداشته باشد حکم روزه او چیست؟

خویی، تبریزی، وحید، شبیری : روزه اش صحیح است

امام ،بهجت ،صافی: : باید تیمم بدل از غسل انجام دهد واگر تیمم هم نکند روزه اش باطل است

فاضل، سیستانی، نوری: با تیمم روزه اش صحیح است واگر تیمم بجا نیاورد  بنابراحتیاط واجب روزه اش باطل است

مکارم: اگرچه عمدأ غسل وتیمم نکند روزه اش باطل نمی شود هرچند بنابراحتیاط مستحب اگر تیمم نکند دوباره آن روز را قضا کند

سوال

اگر زن حائض یا نفساء در روزه قضای ماه رمضان فراموش کند که غسل نماید حکم روزه او چیست؟

امام، خویی، سیستانی، فاضل، وحید، مکارم، صافی ونوری: روزه اش صحیح است هرچند بنابراحتیاط بهتر است روز دیگری را بعدازماه رمضان روزه بگیرد

 شبیری: روزه اش صحیح است

 سوال

 اگر زن حائض یانفساء در روزه قضای ماه رمضان از روی عمد غسل وتیمم ننماید حکم روزه ی وی چیست؟

خویی ،تبریزی ،وحید شبیری: روزه اش صحیح است

امام، بهجت، صافی: روزه اش باطل است

فاضل ،سیستانی، نوری: بنابراحتیاط واجب روزه اش باطل است

مکارم :روزه اش باطل نمی شود هرچندبنابر احتیاط مستحب قضای آن را بگیرد.

موضوع:مبطلات روزه-استحاضه-جلوگیری از خروج خون برای زن مستحاضه(تصحیح شود)

ایت الله مکارم: احتیاط واجب دارند که  روزه داردر طول روز تحفظ از خون بکند.(عروه الوثقی،فصل فی الاستحاضه،م9(

موضوع:روزه مستحبی

آیا می توان با داشتن روزه قضای ماه رمضان روزه مستحبی گرفت؟

همه مراجع: کسی که روزه قضای ماه رمضان دارد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد

سوال

آیا با داشتن روزه ی نذر ،کفاره و مانند آن می توان روزه مستحبی گرفت؟

امام ،خویی، تبریزی، نوری: کسی که روزه کفاره و نذر ومانند آن دارد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد

فاضل ،وحید، صافی، شبیری:  کسی که روزه کفاره ونذر ومانند آن دارد بنابراحتیاط واجب نمی تواند روزه مستحبی بگیرد

خامنه ای، بهجت، سیستانی: کسی که روزه کفاره نذر و مانند آن دارد احتیاط مستحب است که روزه مستحبی نگیرد

مکارم:  کسی که روزه کفاره ونذر ومانند آن دارد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد همچنین اگر روزه قضای غیر ماه رمضان مانند قضای نذر به عهده داشته باشد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد.

سوال

آیا می توان با داشتن روزه استیجاری روزه مستحبی گرفت؟

خامنه ای، خویی، تبریزی، بهجت، وحید، صافی: کسی که روزه استیجاری دارد می تواند روزه مستحبی بگیرد

 امام، فاضل، سیستانی، مکارم، نوری: کسی که روزه استیجاری دارد می تواند روزه مستحبی بگیرد اگرچه احتیاط مستحب است واجب را مقدم کند

 شبیری: کسی که برای بجا آوردن روزه میتی اجیر شده است اگر وقت آن وسعت داشته باشد می تواند روزه مستحبی بگیرد ودرصورتی که وقت تنگ باشد اگر  روزه مستحبی بگیرد گنهکار است ولی روزه صحیح است

سوال

اگرشخصی روزه واجب برعهده داشته باشد آیا می تواند در روزهایی که روزه گرفتن مستحب است علاوه بر نیت روزه واجب خود روزه مستحبی آن روز را نیز نیت کند مثلا روزه قضای خود را در عید غدیر بگیرد؟

امام، فاضل ،خویی، سیستانی، مکارم،نوری : می تواند هر دو را نیت کند وبرای هر دوثواب می برد

موضوع :روزه استیجاری

آیا می توان با داشتن روزه واجب روزه استیجاری گرفت؟

امام، سیستانی، شبیری:  کسی که روزه قضای رمضان دارد می تواند برای بجا آوردن روزه دیگری اجیر شود

خویی ،تبریزی، وحید :  کسی که روزه واجب دارد می تواند روزه استیجاری بگیرد.

خامنه ای:  اگر روزه ی واجب غیرقضای ماه رمضان باشدمطلقا می تواند روزه استیجاری بگیرد اما اگر قضای ماه رمضان بر عهده اش باشد در صورتی که تبرعی ورایگان نباشد اشکال ندارد .

 بهجت:  استیجار جایز است اما اگر استیجار تبرعی باشد درحکم روزه ی مستحبی است پس نمی تواند به صورت مجانی  روزه ی دیگری را بجا آورد.

فاضل:  درصورتی می تواند اجیر شود که امکان گرفتن روزه واجب خودرا داشته باشد.

نوری:  کسی که خود روزه قضا دارد نمی تواند قضای روزه واجب میت را بگیرد.

سوال

نحوه ی نیت در روزه  های نیابتی یا استیجاری چگونه است ؟

 همه مراجع:  باید نیت کند از طرف میت روزه می گیرد ولازم نیست اسم او را بداند بلکه اگر اجمالا هم او را بشناسد ونیت کند کافی است

سوال

آیا در روزه استیجاری شخص نائب می تواند روزه را برای خود بگیرد اما ثوابش را به میت هدیه کند

امام، خویی ،تبریزی، بهجت، فاضل، سیستانی ،وحید، مکارم ،صافی ،شبیری، نوری: خیر نمی تواند