چرا به خمس اين همه اهميت داده مى شود؟

پرسش:
حدود 32 آيه در قرآن كريم مربوط به «زكات» و تنها يك آيه مربوط به «خمس» است. پس چرا در جامعه ما به خمس اين همه اهميت داده مى شود، امّا آن چنان كه بايد، به زكات توجّه نمى شود؟
پاسخ:
با سلام  و عرض ادب
 اهميت «زكات» بر كسى پوشيده نيست و آيات فراوانى به اين واجب الهى پرداخته اند. در اهميت زكات همين بس كه قرآن كريم، ترك زكات را از ويژگى هاى مشركان شمرده و چنين فرموده است: (...و ويلٌ لِلمُشرِكينَ ؛ اَلَّذينَ لا يُؤتُونَ الزَّكاةَ وهُم بِالاخِرَةِ هُم كافِرونَ [1] ... واى بر مشركان! همان ها كه زكات نمى پردازند و آخرت را منكرند.)
زكات ، نوعى ماليات بر درآمد و ثروت راكد به شمار مى آيد . زكات در بين احكام اسلامى از جايگاه مهم و ويژه اى برخوردار است تا آنجا كه خداوند در بسيارى از آيات قرآن كريم بر اقامه آن دستور و امر مى كند.
امّا چرا آن گونه كه بايد به اين واجب مهم توجّه نمى شود؟ در اين باره به نكات ذيل مى توان اشاره كرد:
1. چنين نيست كه در جامعه اسلامى، زكات كاملا تعطيل باشد. هم اكنون افراد مؤمن و متدين زكات مى پردازند و در سال هاى اخير، تلاش هاى موفقى براى ترويج آن صورت پذيرفته است.
2. بخشى از كم توجّهى به زكات، به دليل بى برنامه گى مسئولين است؛ وگرنه مردم مسلمان ما براى پرداخت زكات تا حدّ بالايى آمادگى دارند. در صدر اسلام، رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم)براى جمع آورى زكات مأمورانى را به اطراف اعزام مى كرد كه همين اقدام، باعث رونق زكات مى گشت.
3. گرچه احكام خمس بيش از احكام زكات بيان مى گردد؛ ولى اين گونه نيست كه خمس نيز چنان كه شايسته آن است، مورد توجّه باشد.
4. از آن جا كه اهل سنت، خمس را تنها مربوط به غنائم جنگى مى دانند، به طور طبيعى، بحث زكات در آنان پررنگ تر است.
5. گرچه زكات اصطلاحى، شامل خمس نمى شود؛ ولى ممكن است آيات مربوط به زكات، خمس را نيز در بر بگيرد؛ زيرا زكات در آيات قرآن، به مالى گفته مى شود كه در راه خدا پرداخت گردد. از اين رو، اهميت دادن به خمس، اهميت دادن به زكات مورد نظر قرآن نيز خواهد بود.
6. زكات ، موارد بسيار محدودى دارد؛ امّا خمس درآمد ساليانه افراد را ـ از هر نوع درآمدى كه باشد ـ در بر مى گيرد. از سوى ديگر چون زندگى امروزه بيشتر شهرنشين هستند براى همين، افرادى كه بايد خمس بپردازند بيش از كسانى هستند كه بايد زكات بدهند و به طور طبيعى، احكام خمس، بيش از احكام زكات در جامعه مطرح مى گردد.

[1]. فصلت/6 و 7 .