تعقل و تعبد در احكامشرعى
در خصوص احكام شرعى, يكى از مباحث بسيار مهم, تعيين حد و مرز تعقل و تعبد است. بايد بررسى كرد در چه مواردى از احكام شرعى, عقل دخالت دارد و بر اساس تعقل, انسان ...
پرسش: چرا قرآن كريم در مواردى مانند ارث وارد جزئيات و بيان احكام آن مى شود، ولى در موارد ديگر كه بسيار مهم نيز هستند مثل نماز وارد جزئيات نمى شود و احكام آن را بيان نمى كند؟ پاسخ:
با سلام و عرض ادب ...
... اين مواردى است كه در اين گونه روايات آمده است كه بايد آنها را از امامان معصوم به حكم وظيفه دور كرد؟
افزون بر اين, در متون اين روايات گواه و شاهد روشن موجود است كه اينها از سوى معصوم صادر نگرديده است. ...
... شود.
بنابراين، از نوشته شمارى از فقيهان از جمله آقا جمال و سيد احمد خوانسارى استفاده مىشود: كه مسابقه دادن اگر همراه با گروبندى باشد، در غير مواردى كه تعيين شده (تيراندازى، اسبو شتردوانى و...) جايز ...
... متمايل به اظهار فتوا مى كند در چنين مواردى تعبير به (بعيد نيست) يا تعبير به (ظاهراً چنين است) مى كند در جايى كه دلالت ادله بر حكم به طورى ظهور دارد كه فقيه را در مرز فتوا قرار مى دهد گرچه حتمى نيست، امّا ...
... هايى كه وضع كرده است تمام جهات زندگى را در نظر گرفته و به همه زواياى زيست انسان كاملاً توجه كرده است. اسلام دينى است كه براى سرگرمى نيامده است، اما نه تنها با تفريح و شادى مخالف نيست، بلكه در مواردى بر ...
... جامعه را به جاى گرايشهای متعصب آميز جاهلانه، به سمت تعقل و ژرف انديشى و توجه به ملاكها و فضايل و امتيازات واقعى سوق مىدهد.
معرفى شخصيت زمينه ساز پذيرش معقول است در حالى كه معرفى شخص در مواردى موجب ...
... تفريح و شادى مخالف نيست، بلكه در مواردى بر آن تأكيد داشته و براى آن قوانين و مقررات جهتدارى را وضع كرده است. به هر حال، اگر در اسلام، كارهايى به عنوان تفريح و تنوع پيشنهاد شده است و نيز اگر از بعضى ...
... هم كه به كار برده است، در مواردى، با آن چه از اين اصطلاحات در حكمت رايج فهميده مىشود، تفاوت دارد. شايد از همين رو باشد كه برخى گمان كردهاند، آن چه در نظر عدّهاى، احسايى را بنيانگذار مكتبى بيرون از ...
... و نيكى كنى.» (5) در اينجا مواردى از جود و احسان حضرتش را به نظاره مى نشينيم: بخشش و هديه على بن مهزيار مى گويد كه ديدم حضرت امام جواد علیه السلام نماز واجب و غيرواجب خود را در يك قباى خز طارونى به جاى ...
... آمده: «مصدر مضاف به فاعل» هميشه به معناى وقوع و تحقق نيست، بلكه فقط وقتى زمان جمله ماضى باشد چنين دلالتى وجود دارد؛ اما در مواردى مثل اين آيه كه جمله فقط مشروط بودن مفهومى به مفهومى ديگر را بيان مىكند، ...
... صورت گرفته. همچنين مناظره نكردن، تلاش براى دورى از مفاسد صنفى و شهوت جويى هاى نفسانى طرح گشته است. عهدهاى سه گانه فوق تنها جنبه سلبى كار غزالى را نشان مى دهد. وى گذشته از مواردى كه در بررسى انديشه سياسى ...
... اتفاق مى افتد كه در برابر عملى به سرعت بايد تصميم گرفت، در حالى كه قانونى در آن باب وجود ندارد. آيت اللّه مصباح، ولايت مطلقه فقيه را در اين امر راهگشا دانسته و مى فرمايند: «هميشه در جريان وضع قانون مواردى ...
... آن كمك نمود. در كنار سؤال هاى متعدد درباره نظريه ولايت فقيه، سؤال از حدود اختيارات ولىّ فقيه و تمايز آن با نظام هاى استبدادى از جمله مواردى است كه از روزهاى آغازين شكل گيرى نظام جمهورى اسلامى ايران مورد ...
... استعداد مربوط به مغز كه صرفا پايههاى مادى، عصبى و فيزيولوژيكى دارد و در بعضى موارد هم از نگاه صرفا فلسفى، مورد مطالعه قرار دادهاند. محققان داخل كشور نيز اگرچه در مواردى به مقايسه عقل و هوش پرداختهاند، ...
... كه بالاترين و قطعىترين حجّت عقلى و شرعى است اكتفا مىكند؛ البته امتناعى از تحقيق هم ندارد و در مواردى كه خود شناختى ندارد به طرق ديگرى كه در شرع يا قانون معرفى شده متوسل مىشود و با تحقيق، احراز صلاحيت ...
... چنانكه فقها در «جرى الميزاب» اينگونه توجيه نمودهاند. از آنجا كه مشخص نيست چه موقعى عامل فرار ملزم به تحويل مىشود، مدت حبس نامعين و در مواردى طولانى است، مگر آنكه عوارضى چون فوت قاتل مانع از استمرار ...
... از زوجين در اسلام ناديده گرفته نشده است، هريك به تناسب خود حقوق و تكليفى بر عهده دارند. 2. در مواردى كه زن گرممزاج بوده و بيش از يك بار در چهار ماه نياز به ارضاى جنسى دارد، با استفاده از قاعده لاضرر و ...
... آنان را در ابعاد شناختى، عاطفى و رفتارى فراهم كند.8 تفاوت اخلاق و حقوق هرچند اخلاق و حقوق در مواردى همپوشى دارند، اما تفاوتهاى اساسى نيز بين اين دو حيطه وجود دارد. در ذيل، به برخى از اين تفاوتها اشاره ...
... قايل مىشود بايد براى اين حقوق ضمانت اجرايى نيز در نظر بگيرد، تا بيگانگان نيز مانند اتباع داخلى بتوانند در مواردى كه از موضوعى متضرر مىگردند به محاكم كشور پذيرنده مراجعه نمايند. امروزه دولتها موظفند ...
... و ذىحقى، و پيش از آنكه دستور اسلام برسد، حق و ذىحقى بوده و اسلام دستورات خود را به گونهاى تنظيم كرده كه هر حقى به ذىحق برسد. در مواردى كه عقل و علم قطعى وجود داشته باشد كه مقتضاى حق و مقتضاى عدالت ...
... اين عنوان اجمال رخ داده و ترديد مىشود؛ آيا اين شىء مصداق چنين عنوانى هست يا خير؟ در اين صورت، به عرف رجوع و مصاديق عنوان را مشخص مىنماييم. براى مثال، براى تشخيص مصاديق وطن، معدن، حرز در سرقت و مواردى ...
... مردم نيز بايد به آنها رجوع كنند. سؤال: در مواردى كه مواد مخدر جنبه درمانى پيدا كند، استفاده از آن چه حكمى دارد؟ در پاسخ به اين سؤال، همه مراجع مىفرمايند: اگر بر اساس تشخيص پزشك متخصص و مورد اطمينان، ...
... بدن، توأم است. صَرف تبديل پولها و تعويض آنها صرف برات نقد كردن برات؛ در مواردى كه برات بصورت مدتدار تنظيم شده باشد، مثلاً طلبكار زودتر از موعد معين، از بدهكار بخواهد با كسر مقدارى از برات، نقداً ...
... اين تحقيق عبارتاند از: 1. حق جنسى هيچيك از زوجين در اسلام ناديده گرفته نشده است، هريك به تناسب خود حقوق و تكليفى بر عهده دارند. 2. در مواردى كه زن گرم مزاج بوده و بيش از يك بار در چهار ماه نياز به ارضاى ...
... باشد. سنّت در اين كاربرد، معناى گستردهاى دارد وهمه احكام دين؛ اعم از احكام تكليفى ووضعى را شامل مىشود. ب) كاربرد ديگر سنّت در روايات، به معناى مستحب ومندوب است. معمولا در مواردى كه كلمه سنّت با كتاب ...
... مناسبت دارد و از همين جا معلوم مى شود كه يك سوره است . در قرآن مجيد نيز در مواردى لفظ (سوره ) ذكر شده است ، از جمله در جايى مى فرمايد: فاتوا بسوره من مثله (بقره : 23) پس سوره اى مانند آن بياوريد. نيز در ...
پرسش:
آیا عصمت انبیا، پیامبر اسلام(ص) و اهلبیت علیهمالسلام با توجه به طلب مغفرت اهلبیت در مناجاتهای خود و یا آیه دوم سوره فتح صحیح است؟ قرآن در مواردى به پيامبر دستور مى دهد كه از خدا طلب مغفرت ...
...
ثالثاً: تكليف موارد تعارض بين اتهام و توثيق مشخص گردد.
رابعاً: مواردى كه اتهام از روى اجتهاد و عقايد شخصىِ وارد كننده اتهام، ابراز شده است، مشخص گردد.
ششمين علم كه نتايج بحث غلوّ در آن كاربرد ...
... ۳-آیا در مواردى مثل تقاضاى طلاق یا عدم آن استخاره با قرآن صحیح است؟ و در صورتى که شخصى استخاره کند ولى طبق آن عمل نکند، حکم چیست؟ جواز استخاره با قرآن یا تسبیح اختصاص به مورد خاصى ندارد، بلکه در هر امر ...
... به تقيه بود. تقيه، يكى از مختصّات و معارف بلند اسلامى، به ويژه مكتب اهل بيت(ع) است. مفهوم تقيه اين است كه انسان در مواردى از روى ناچارى و ضرورت، خود را مخالف عامه مردم (ناآگاه) و يا حكومت غاصب و ستم كار ...
... به ويژه مكتب اهل بيت(ع) است. مفهوم تقيه اين است كه انسان در مواردى از روى ناچارى و ضرورت، خود را مخالف عامه مردم (ناآگاه) و يا حكومت غاصب و ستم كار نشان ندهد و به منظور حفظ اسلام، يا جان و ناموس خود و ...
... مندىهاى جنسى) و خروج زن از منزل بايد اطاعت از شوهر باشد".(3) البته مسئله خروج در مواردى استثنا شده كه در توضيح المسائل مراجع ذكر شده است. زنى كه امور واجب بر خود و حقوق شوهر را رعايت نكند، ناشزه است، ...
... مندىهاى جنسى) و خروج زن از منزل بايد اطاعت از شوهر باشد".(3) البته مسئله خروج در مواردى استثنا شده كه در توضيح المسائل مراجع ذكر شده است. زنى كه امور واجب بر خود و حقوق شوهر را رعايت نكند، ناشزه است، ...
... مسلمين وقف شده، جايز نيست.
س 263: آيا نبش قبر و تبديل قبرستانى که براى دفن اموات وقف گرديده، بعد از اخذ اجازه از مرجع تقليد جايز است؟
ج: در مواردى که نبش قبر و تبديلِ قبرستانِ وقف شده براى دفن ...
... و همسر او همراه فرزندان و يا بدون فرزند باقى مى ماند و در مواردى احساس فقر از نظر مالى، اخلاقى مى شود و در اين موارد مردانى فقط
و فقط براى رضاى خدا) نه هوسبازى كه اگر دنبال هوس بودند مى رفتند سراغ دختران ...
... خصوصاً زينب كبرى(س) و امام سجاد و امام باقر(ع)، كه بسياري از وقايع از اين بزرگواران نقل شده است.
ب. راويانى كه در لشكر عمر بن سعد بودند، از افراد لشكر، كه كيفيت قتلها و جنگ را نقل كردهاند، حتى در مواردى ...
... آنها نكرد، حتى در مواردى تنها به خواستگارى بعضى از زنان قبائل قناعت كرد
و آنها به همين قدر خوشحال بودند و مباهات مىكردند كه زنى از قبيله آنان به نام همسر پيامبر صلى الله عليه و آله ناميده شده، و اين ...
... که مکلّف در مقام امتثال (انجام تکلیف) نمی تواند بین دو حکم شرعی جمع نماید.[3]
در مواردى که نسبت میان دو حکم متزاحم، اهمّ و مهم است، عمل به حکم اهمّ بر مکلّف واجب است و از انجام مهم صرف نظر می نماید و ...
... نیست، بلکه در مواردى بر آن تأکید داشته و براى آن قوانین و مقررات جهتدارى را وضع کرده است.
به هر حال، اگر در اسلام، کارهایى به عنوان تفریح و تنوع پیشنهاد شده است و نیز اگر از بعضى تفریحات جلوگیرى شده ...