آیا حکم حبس شدن ابدی زن در خانه، منسوخ شده است؟

پرسش:

چگونه بعضي از آيات قرآن در زمان پيامبر نسخ شده‌اند مانند آية سورة نساء که مي‌فرمايد: «هر گاه زني کار ناشايستي (مانند زنا) مرتکب شد، او را در خانه نگه‌داريد تا توبه کند و يا خداوند او را ببخشد»؟

پاسخ:

با سلام و ادب

آيه 15 سورة نساء جزء آيات منسوخ نمي‌باشد، زيرا از ابتدا حکم در اين آيه براي اين گونه زنان (که حبس ابد باشد) به صورت محدود و موقت بوده، نه به صورت مطلق و کلي که نسخ در آن راه داشته باشد.(1) اصولاً آيات ناسخ به آياتي می  گويند كه آيات ديگري (منسوخ) را نسخ كنند، ومنظور اين است كه ناسخ حكم منسوخ را بر مي‌دارد و به جايش حكم ديگري را جاي گزين مي‌كند.
توضيح : نسخ ازنظر لغت به معني ازبين بردن وزايل نمودن است،ودر منطق شرع، تغييردادن حكمي و جانشين ساختن حكم ديگر به جاي آن است. به عنوان مثال :مسلمانان بعد ازهجرت به مدينه مدت شانزده ماه به سوي بيت المقدس نماز مي‌خواندند، پس ازآن دستور تغيير قبله صادر شد وموظف شدند هنگام نماز روبه سوي كعبه كنند. (1)
منسوخ شدن بعضي ازاحكام اسلام (مثل تغيير حكم قبله) مورد قبول تمام مسلمانان است.
اختلاف در اين است كه بعضي از احكامي كه در خود قرآن آمده است،آيا بوسيله آيات ديگر ويا باگفتار پيامبر (ص)ويا با اجماع واتفاق اسلامي ويا بوسيله عقل نسخ گرديده وتغييريافته است يانه؟ بعضي ازمحققان اسلامي وجودآيات منسوخ رادرقرآن انكار مي‌كنند ومي گويند :اصلا آيه اي ازقرآن نسخ نگرديده است.
آيت الله خوئي (ره) تنهايك آيه از قرآن رامنسوخ مي‌داند وآن آيه 12سوره مجادله مشهور به آيه نجوي است كه باآيه 13همين سوره نسخ گرديده است. البته همه معتقدين به نسخ درقرآن، اين آيه رامنسوخ مي‌دانند.
ولي عده ديگري از دانشمندان اسلامي تعداد بيشتري ازآيات قرآن رامنسوخ مي‌دانند مانند ابوجعفر نحاس كه 138آيه منسوخ ذكركرده است(2) ،وآيت الله معرفت دركتاب خود جدولي (ازقدامي) مشتمل بر228آيه منسوخ آورده است . ازجمله:آيه 1.9    سوره بقره، ناسخش آيه29توبه، وآيه 115بقره ناسخش
آيه15.ازهمين سوره ،وآيه178بقره ناسخش آيه 145مائده،وآيه183 بقره ناسخش آيه187ازهمين سوره،و آيه12 مجادله ناسخش آيه13 از همين سوره (3).
بقيه موارد را درهمين كتاب وكتاب البيان آيت الله خوئي ملاحظه فرماييد.

1. تفسير نمونه، ج1، ص39.
2. آيت الله خوئي، البيان (ترجمه) ج2، ص469 و483 و654.
3. آيت الله محمد هادي معرفت، التمهيد في علوم القرآن، ج2، ص414.