آیا دشمنان اسلام در خواب یا مهمانی توسط مسلمانان کشته می شدند؟

پرسش:

میگویند در صدر اسلام پیش آمده است که مسلمانان دشمنان اسلام را در خواب کشته اند یا در حالی که مهمان آنها بوده اند. آیا این موضوعات صحیح است و در تاریخ اسلام چنین چیزی داریم؟

پاسخ:

با سلام و احترام

سوابق درخشان زندگی پیامبر و روحیات و اخلاق پسندیده حضرت، نیز عفو و گذشت و جوانمردی او که بر همگان روشن است، بهترین شاهد بر صحیح نبودن مطالب مذکور است. پیامبر آن گاه که وارد مکه شد و آن پایگاه مهم به دست مسلمانان فتح شد، چون یکی از افسران اسلام فریاد انتقام سر داد و گفت: امروز جان و مال مشرکان حلال شمرده می‌شود، حضرت از شنیدن این سخنان سخت ناراحت شد و دستور داد پرچم اسلام را از او گرفته و به دیگری دادند(1)، سپس به مردم مکه فرمود: «شما هموطنان بسیار نامناسبی بودید، رسالت مرا تکذیب کردید، و مرا از خانه‌ام بیرون ساختید، حتی در دورترین نقطه که به آن جا رفته بودم، با من به نبرد برخاستید، ولی به رغم این جر ائم، همه شما را بخشیده، شما را آزاد کردم و اعلام می‌دارم که به دنبال زندگی‌تان روید. همه شما آزاد هستید و هیچ کیفر و مجازاتی نخواهید دید»(2). پیامبر حتی افرادی چون عبدالله حنظل، عبدالله بن ابی سرح و عکرمة بن ابو جهل را (که جنایات زیادی مرتکب شده بودند و علیه اسلام و مسلمانان اقدامات زیادی انجام می‌دادند) نیز مورد بخشش قرار داد. «عکرمه» در دشمنی با پیامبر و مسلمانان، سخت استوار بود، تا آن جا که پس از فتح مکه نیز از دشمنی دست بر نداشت و کسانی را برای مقاومت علیه مسلمانان تحریک می‌کرد.
وی در آغاز فتح مکه از افرادی بود که مورد عفو قرار نگرفت و پیامبر فرمان قتل او را داد، ولی چون همسرش، «ام حکیم» مسلمان شد و برای شوهر خود از پیامبر درخواست بخشش کرد، پیامبر به او امان داد و مورد بخشش قرار گرفت.(3)
بنابر این مطلبی که ذکر کرده‌اید، نمی‌تواند صحیح و معتبر باشد، زیرا بر فرض که در این باره روایتی باشد و در کتابی چنین موضوعی نوشته باشند، اما با توجّه به سیره و روش پیامبر و جوانمردی که در حضرت در حد بسیار بالایی وجود دشت، نمی‌توانیم آن را بپذیریم.
توجه به این موضوع نیز ضروری است که گاهی دو سپاه در حال جنگ می‌باشند. در چنین وضعیتی طبیعی است که در مواردی باید از اصل غافلگیری استفاده شود. نبرد شبانه از مصداق‌های اصل غافلگیری است. در چنین موقعیتی ممکن است بخشی از نیروهای دشمن در حال خواب باشند که مورد حمله قرار گیرند. همچنین اگر فردی، انسانی را به طور عمد بُکشد و قاضی حکم به قصاص نماید و به اولیای دم اجازه دهد قاتل را مجازات کنند و قاتل فراری باشد، اولیای مقتول حق دارند قاتل را در هر حال که پیدا کردند، به مجازات قصاص برسانند.

1ـ فروغ ابدیت، ج 2، ص 337.
2ـ بحار الانوار، ج 21، ص 111؛‌ سیرة رسول الله و اهل بیته، ج 1، ص 162.
3ـ زندگانی محمد(ص)، دکتر محمد حسنین هیکل، ترجمه ابوالقاسم یانیده، ص 577.