چگونه خداوند در همه جا هست؟ خدا كجاست؟

سؤال :

چگونه خداوند در همه جا هست؟ خدا در كجاست؟
جواب:

سلام

حضور خداوند به معناى حضور او در زمان و مكان خاص نيست، زيرا او فوق زمان و مكان وخالق آن ها است. امام صادق (ع ) مى فرمايد: «خداوند متعال توصيف به زمان و مكان و حركت و انتقال و سكون نمى شود، بلكه او خالق زمان و مكان و حركت و سكون و انتقال است. خداوند برتر از آن است كه ظالمان مى گويند.» (1)
«مفهوم حضور خداوند در تمامى جهان اين است كه او ما فوق مكان است و به همين دليل هيچ دليل هيچ مكانى نسبت به او دورتر از مكان ديگر نيست ....» (2)
به قول شاعر:
 ايـن «معيـت» مى نگنجـــد در بيــان     نـى زمـان دارد خبـر زو  نـى مكان
 ايـن «معيـت» در نيـابد عقـل و هوش    زين «معيـت» دم مزن، بنشين خموش
 قرب حق با بنـده دور اسـت از قيـاس     بر قيـاس خـود منـه آن را اســاس
قرآن مى فرمايد: »و هو معكم اينما كنتم و الله بما تعملون بصير؛(3) او با شما است هر چه باشيد و خداوند به آن جه انجام مى دهيد بنيا است». در برخى آيات نيز تصريح شده كه خداوند از رگ گردن به انسان ها نزديك تر است؛(4) به عبارت ديگر همه موجودات در تحت قدرت و احاطة او قرار دارند. على(ع ) مى فرمايد: «ليس فى الاشياء بوالج و لا عنها بخارج؛(5) خداوند نه درون اشيا است و نه خارج آن ها، بلكه به همه چيز احاطه دارد».
به قول بابا طاهر :
به صحـرا بنگـرم صحـرا ته بينـم     بـه دريـا بنگـرم دريـا تـه بينــم
به هر جا بنگرم كوه و در و دشت    نشـان از روى زيبــاى تـه بينــم
قرآن مى فرمايد: «و لله المشرق و المغرب فاينها تولوا فتم وجه الله ان الله واسع عليم؛(6)  مشرق و مغرب از آن خدا است پس به هر سو رو كنيد، خدا آن جا است. خداوند بى نياز و دانا است». و نيز مى فرمايد: «هو الاول و الاخر و الظاهر و الباطن و هو بكل شى عليم؛(7) او اول و آخر و ظاهر و باطن است و او به هر چيزى آگاهى است».  

1- بحار الانوار، ج 3 ص 309.
2- ناصر مكارم شيرازى، پيام قرآن، ج 4 ص 268.
3- حديد (57) آية 4 روك: پيام قرآن،  ج 4، ص 256 به بعد.
4- ق (50) آية 16.
5- ناصر مكارم شيرازي، شرح نهج البلاغه، ج 2، ص 266.
6- بقره (2) آية 155.
7- حديد (57) آية 3.