چه تفاوتي بين غريزه و هدايت تكويني وجود دارد؟

پرسش:

چه تفاوتي بين غريزه و هدايت تكويني وجود دارد؟

پاسخ:

با سلام و ادب سلامتي، سعادت و موفقيت شما را از درگاه ايزد منان خواستاريم

از ارتباط شما با سایت طلبه پاسخگو سپاسگزاریم

هدايت تكويني عموميت دارد و شامل همة مخلوقات مي شود و بخشي از هدايت تكويني كه مربوط به حيوانات است، غريزه ناميده مي شود (در مورد انسان غريزه كمتر به كار مي رود) چنان كه در انسان فطرت ناميده مي شود. قرآن كريم مي فرمايد: "پروردگار ما همان كس است كه بر هر موجودي، آن چه لازمة آفرينش او بوده داده است و سپس او را در مراحل هستي،‌رهبري و هدايت كرده است".(1)

اين آيه دو اصل اساسي در آفرينش و هستي را بيان مي كند. نخست اين كه به هر موجودي آن چه نياز داشته، بخشيده است. اگر ما اندكي دربارة گياهان و جانداران دقت كنيم، خواهيم ديد كه هر كدام هماهنگي كامل با محيط خود دارند و آن چه مورد نيازشان است،‌ در اختيارشان مي باشد.

مسئلة دوم هدايت و رهبري موجودات است. ممكن است كسي يا چيزي وسايل حياتي را در اختيار داشته باشد، اما طرز استفاده از آن را نداند. مهم آن است كه به طرز كاربرد آن ها آشنا باشد. و اين همان چيزي است كه در موجودات مختلف به خوبي مي بينيم كه چگونه هر كدام از آن ها نيروهايشان را دقيقاً در مسير ادامه حياتشان به كار مي گيرند. چگونه لانه مي سازند، توليد مثل مي كنند و فرزندان خود را پرورش مي دهند. انسان ها نيز داراي اين هدايت تكويني هستند، ولي از آن جا كه انسان موجودي است داراي عقل و شعور، خداوند هدايت تكوينش را با هدايت تشريعي او به وسيلة پيامبران همراه كرده است.(2)

1.طه (20) آيه 50.

2.تفسير نمونه،‌ج 13، ص 218؛ جعفر سبحاني، منشور جاويد، ج 4،‌ص 379؛مرتضي مطهري، فطرت، ص 31_ 33.