اگر خداوند زيبايي مطلق است چرا اجازه ديدن همه چيز را به انسان نمي دهد؟

دانشور

زیر مجموعه: احکام

دسته: شناخت فلسفه احکام

شهریور 01,1395-2:05 ب ظ

بازدید: 1540

پرسش:

اگر خداوند زيبايي مطلق است چرا اجازه ديدن همه چيز را به انسان نمي دهد؟

پاسخ:

با سلام و ادب

آن چه محور اصليِ استدلالتان در اين پرسش است اين است كه پس از اذعان به ارتباط عالم به خدا و جلوه‏ي حق بودنِ آفرينش و پرتوي از حُسن و زيبايي بودن پديده‏ها، اين تلازم را به دست آورده‏ايد كه پس در اين صورت مي‏توانم خيلي راحت به تمام پديده‏ها (مخصوصاً زيبائي‏ها) نگاه كنم، چون در واقع اين نگاه به نشانه‏ها و تجلّي‏هاي رنگارنگ و متنوّع خدا در عالَم است. و آن گاه كه با خطّ و نشان‏هاي محدوديت‏ساز دين در مورد اين نگاه‏ها برخورد مي‏شود، تعجّب كرده و مي‏گويد:
1ـ چرا خداوند، نگاه به خيلي چيزها را حرام كرده؟
2ـ مگر نه اين است كه اين زيبائي‏ها همه از خداست، پس چرا نمي‏شود به آينه‏ي نمايانگر خدا نگريست؟
براي پاسخ به اين سؤالات، ضمن تأكيد بر توجّه به مقدّمه گفته شد، عرض مي‏شود كه:
1. همچنان كه خداوند خيلي از خوردني‏ها و آشاميدني‏ها را حلال كرده و فقط اندكي از آن را تحريم نموده، به همين ترتيب، بسياري از پديده‏ها، اشياء و آفريده‏ها را مي‏توان ديد و فقط ما از ديدنِ چند قلم محدود از امور منع شده‏ايم. نگاه كردن زن و شوهر به يكديگر حتي با قصدِ لذّت و ميل جنسي نيز كاملاً حلال بوده و صد در صد مورد تأئيد، بلكه تشويق دين و دين‏آفرين (خداوند) است. و همچنين نگاه كردن همجنس به همجنس چنانچه توأم با انگيزه‏هاي شهواني و لذّت‏خواهي نباشد، اشكال ندارد (به شرط عدم نگاه به شرمگاه) و همچنين نگاه به ساير محرم‏هاي نَسبي (پدر، مادر، خواهر، عمه، خاله، مادربزرگ‏ها، پدربزرگ‏ها، فرزندان، نوه‏ها) نيز به همان شرطي كه در مورد همجنس‏ها گفتيم اشكال ندارد. به همين ترتيب نگاه كردن به محرم‏هاي سَبَبي (داماد، عروس، پدرزن، مادرزن، و والدين همسر) نيز با حفظِ شرط گفته شده ايراد ندارد. حتي نگاه كردن به صورت و دست‏هاي زن نامحرم به شرطِ عدم انگيزه‏ي لذت و شهوت، و زينت‏مند نبودن دست و صورت (آرايش يا حلقه و... نداشته باشد) - به فتواي مشهور ـ حرام نيست. هر چند احتياط در حفظ و خودداري از اين نوع نگاه‏هاست. همه‏ي اين‏ها در كنار جواز نگاه به طبيعت، ساختمان‏ها، اماكن، باغ‏ها و صدها هزار پديده‏ي ديگري است كه حتّي برخي از آن مي‏تواند مستحب هم باشد (مثل نگاه به طبيعت و جويبارها كه مورد تشويق قرار گرفته است).
2. با توجه به شرط گفته شده در نكته‏ي پيشين چنين فهميده مي‏شود: هر آن چه زمينه‏ي نفوذ شيطان، هوسراني، نظربازي و بر هم زدنِ آرامش فكري و ترويج شهوت‏راني را فراهم كند، ممنوع و حرام مي‏باشد. تصوّر ما اين است كه نيازي به توضيح علل اين شرط و حرمت نقض آن نباشد.
چه اين كه دشمنِ قسم‏خورده‏اي مثل شيطان، تعهّد كرده تا اكثر انسان‏ها (مگر بندگانِ برگزيده و مخلص) را جهنّمي نكند، دست‏بردار نباشد و زمينه‏ي نفوذِ اين دشمن نيز هوسراني و نگاه است. جهت آگاهي فزون‏تر از اهميت «نگاه» و اثرات مخرب «نگاه‏هاي لذت طلبانه‏ي شهوتراني» به احاديث و عبارت‏هاي زير دقت فرمائيد:
ـ نگاه، دام شيطان و وسيله‏ي صيد اوست(حضرت اميرالمؤمنين علي(ع)، غررالحكم).
ـ حتي از نگاه‏هاي غيرحرام، ولي افراطانه نيز دوري كنيد! چون همين‏هاست كه بذرِ هوي و هوس را در دلتان افكنده و محصول غفلت به دستتان مي‏سپارد( رسول اكرم(ص)، بحار، ج 72، ص 199).
ـ چشمي كه با شهوت پوشيده شد، ديگر عاقبت را نخواهد ديد(حضرت امير(ع)، غررالحكم).
ـ نگاه زياد، حسرت زيادتر و تأسف بدتر بر جاي مي‏گذارد(حضرت امير(ع)، بحار، ج 77، ص 286).
چشم دل باز كن كه جان بيني Eآن چه ناديدني است، آن بيني
(حضرت رسول‏اكرم(ص)، بحار، ج 104، ص 41 - ترجمه‏اي منظوم از حديث: «غَضُّوا اَبصارَكُم تَرونَ العجائب»).
ـ مؤمن آن چيزي را مي‏بيند كه عبرتش فزايد. وگرنه منافق است و ره گم‏گشته(حضرت اميرالمؤمنين(ع)، بحا، ج 78، ص 50).
- اگر دل، سنگيني عظمتِ سلطنتِ الهي را بداند، ديده‏ها برنامه‏اي جز چشم‏پوشي نخواهند داشت(حضرت اميرالمؤمنين(ع)، بحار، ج 104، ص 41).
با توجه به احاديث گفته شده، رمز و راز و حكمتِ ممنوعيت نگاه‏هاي شهواني تا اندازه‏اي روشن گرديد. مخصوصاً كه تجربه روان‏شناختي نيز اثبات كرده، نگاه سرآغاز دوستي‏هاي نافرجامِ دختران و پسران شده و موجبِ بحرانِ خانوادگي - رواني و انفجار لايه‏هاي عفت و حياء جوانان و پديده‏ي دختران و پسران خياباني شده است.
3. شايد عدّه‏اي ادّعا كنند: «چرا نگاه به دست يا صورتِ زينت شده‏ي زن حرام است؟ وقتي من با انگيزه‏ي شهوت و لذّت نگاه نمي‏كنم ديگر چه دليلي بر حرمت است؟
در جواب گفته مي‏شود: اوّلاً) همين زينت‏ها و آرايش‏ها، تلازم با ايجاد وسوسه و پديدآوري نگاه حرام دارد. يعني ضريب خطرساز بودن زينت در جلبِ نظرهاي آن چناني، بسيار بالاست. ثانياً) منظور از انگيزه‏ي شهوت و فساد، اين نيست.

Tags: