چرا نبايد بدون وضو به آيات قرآن دست كشيد؟

پرسش:

چرا نبايد بدون وضو به آيات قرآن دست كشيد؟
پاسخ:

با سلام و ادب
 دليل اين حكم، آيه و رواياتى است كه در اين باره از پيشوايان معصوم(عليهم السلام)نقل شده است.[1] چنان كه قرآن كريم مى فرمايد: (لا يَمَسُّهُ اِلاَّ المُطَهَّرون؛[2]جز پاكان نمى توانند به آن دست زنند [دست يابند].)
«مسّ» در آيه شريف (لا يَمَسُّهُ اِلاّ المُطَهَّرونَ) دو معنا دارد: 1. مسّ ظاهرى و جسمى؛ 2. مسّ معنوى و روحى.
الف) مسّ ظاهرى و جسمى، يعنى دست زدن يا تماس پيدا كردن بدن انسان با خط قرآن كه در اين صورت، مقصود از «مطهّرون» آن هايند كه طهارت شرعى داشته باشند و معناى آيه چنين مى شود: دست يا بدنتان بدون وضو و طهارت شرعى با خط قرآن تماس پيدا نكند.
امام هفتم موسى بن جعفر(عليه السلام) هم در روايتى به اين معنا اشاره كرده، مى فرمايد: «قرآن را بى وضو و در حال جنابت مس نكن و به خط آن دست نزن ...؛ زيرا خداوند متعال مى فرمايد: (لايمسّه الاّ المُطَهَّرون)[3]
ب) مس معنوى و روحى، به معناى درك و فهم حقايق و معارف قرآن و تماس پيدا كردن آن ها با روح و جان انسان است؛ در اين صورت، مقصود از «مطهّرون» كسانى هستند كه دل هايشان از شوائب شرك و گناه و پليدى پاك باشد و معناى آيه شريف اين مى شود كه حقايق و معارف عالى قرآن را كسانى جز پاكان درك نمى كنند و پاكان كسانى هستند كه قرآن به عمق جانشان مى نشيند و دل هايشان را صفا مى دهد و بنابر آيه تطهير (اِنَّما يُريدُ اللّهُ لِيُذهِبَ عَنكُمُ الرِّجسَ اَهلَ البَيتِ و يُطَهِّرَكُم تَطهيرا)[4]پيامبر و خاندان پاكش، از مطهرون هستند. بنابراين هر قدر پاكى و تقواى انسان بيش تر باشد، بهره بيش ترى از قرآن مى برد و به مفاهيم عميق تر و بيش ترى از قرآن مجيد دست مى يابد؛ به همين جهت است كه هيچ كس نمى تواند مانند پيامبر و امامان معصوم(عليهم السلام)حقايق قرآن را درك كند. در برخى روايات، به اين معنا (طهارت معنوى) نيز اشاره شده است.[5]

[1]. ر.ك: وسائل الشيعة، شيخ حرّ عاملى، ج 1، ص 383 ـ 385.
[2]. واقعه/79.
[3]. وسائل الشيعه، شيخ حرّ عاملى، ج 1، ص 384.
[4]. احزاب/33.
[5]. اقتباس از: تفسير نمونه، ج 23، ص 268 ـ 272؛ تفسير الميزان، علامه طباطبايى، ج 19، ص 137 ـ 138.