چرا خدا از طریق وحی با تمامی بندگانش سخن نمی گوید؟

سوال:

چرا خدا از طریق وحی با تمامی بندگانش سخن نمی گوید تا بندگانش یعنی آن تعداد از بندگانش که مسلمان نیستند یا کافر هستند به او ایمان آورند؟
پاسخ:

با سلام
با توجه به چند نكته، پاسخ اين پرسش روشن مى‏شود:
    1. خداوند متعال، نظام هستى را براساس يك سلسله علّت‏ها و اسباب پى‏ريخته است كه بدون آنها، نوعى هرج و مرج، بى‏نظمى، فساد و تداخل امور در يكديگر، لازم مى‏آمد. اینها سنت های الهی است که قابل تغییر نیست.
    2. عنايت و فياضيت خداوند سبحان، نسبت به همه ممكنات مساوى است؛ چرا كه او هيچ بخلى در افاضه ندارد. اما همه ممكنات به يك حد و اندازه، از اين عنايت بهره‏مند نمى‏شوند؛ بلكه براساس نظام علّى در عالم هستى، هر موجودى - با توجه به قابليت خود - از اين عنايت بهره مند مى‏شود؛ نه بيشتر و نه كمتر.
    3. حضرت حق، براى رفع نيازمندى‏هاى روحى و جسمى، مجارى گوناگونى را مقرر فرموده است تا در پرتو آنها، اين نيازها برطرف گردد. اين موضوع نيز كه ريشه در نظام علّى جهان هستى دارد، نسبت به اصلى‏ترين و اصيل‏ترين نياز آدمى؛ يعنى، «وحى» جارى و سارى است.
با دقّت در اين سه نكته مهم و ظريف، مشخص مى‏گردد كه خداوند متعال، براساس نظام علّى و براى برطرف ساختن اساسى‏ترين نياز آدمى، به انسان‏ها عنايت فرموده و آموزه‏هايى را در قالب وحى به آنان ارزانى داشته است. اما از آن جا كه اين وحى، پديده‏اى فراطبيعى و نوعى ويژه از معرفت است؛ تنها به گروهى خاص از انسان‏ها القا گشته است. آنان دارای قابلیت هایی هستند كه به عنوان عصاره و الگوى وحى، توان و صلاحيت درك و دريافت اين نوع پيام‏گيرى از جهان غيب را دارند. اما آيا اين بدان معنا است كه افراد ديگر، استعداد بهره‏مندى را به اين شكل نداشته‏اند؟! خير؛ بلكه مقصود آن است كه براساس نظام علّى، بايد موجود ممكن، در حدّى خود را قرار دهد و به مقدارى اين استعداد را شكوفا و به فعليت برساند كه بتواند اين نوع معرفت را دريابد. پيامبران الهى با سلوك عملى كه داشته‏اند، خود را به اين سطح رسانده، قابليت دريافت وحى را پيدا كرده‏اند.
در واقع فیض هدالیت از طرف خداوند تمام و کامل است ، اما انسان ها با توجه به مراتبی که دارند ، این فیض را دریافت می کنند. برخی مانند پیامبران که به بالاترین حد کمال دست یافته اند ، بدون واسطه دریافت می کنند و برخی دیگر به واسطه پیامبران دریافت می کنند.
در این میان برخی از آن هدایت بهره مند شده و هدایت می یابند و برخی دیگر راه ناسپاسی پیشه کرده و خود را از هدایت الهی محروم می کنند.
در واقع  وحى نوعى معرفت ويژه است و از سنخ معرفت حسى - تجربى، عقلى - فلسفى و الهام درونى - مكاشفه نيست؛ بر اساس مكانيزم علّى عالم هستى، تنها افرادى به آن دست مى‏يازند كه استعداد خود را در اين باب شكوفا ساخته، قابليت‏هاى خود را به فعليت رسانده‏اند. و پيامبران الهى چنين بودند و هر كسى به هر مقدارى كه اين استعداد را به فعليت برساند، در حد خود از اين آموزه‏ها بهره‏مند خواهد شد.
در عین حال خداوند با انسان ها از طریق فطرت وجود و عقل آنها با آنها سخن گفته است . فطرت کمال جویی و حس پرستش و ستایش و فطرت خداجویی سخن خدا با انسان است و اگر انسان درون خویش را پاک سازد ، به راحتی می تواند صدای خداوند را در آن بشنود و خداوند فرموده است: و فی انفسکم افلا تبصرون» و در درون تان است ، پس آیا نمی بینید.