حكمت و فلسفه عده نگه داشتن پس از طلاق چيست؟

پرسش:
 با توجه به سوره طلاق آيه 1 حكمت و فلسفه عده نگه داشتن پس از طلاق چيست؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب
 عده نگهداشتن كه در قرآن آمده است چند حكمت و فلسفه دارد:
1. عده نگهداشتن، وسيله اى براى صلح و بازگشت.
گاهى در اثر عوامل مختلف، زمينه روحى به وضعى در مى آيد كه پديد آمدن يك اختلاف جزئى و نزاع كوچك حس انتقام را آن چنان شعلهور مى سازد كه فروغ عقل و وجدان را خاموش مى كند و غالباً تفرقه هاى خانوادگى در همين حالات رخ مى دهد.
اما بسيار مى شود كه اندك مدتى كه از اين كشمكش گذشت زن و مرد به خود آمده پشيمان مى شوند به ويژه از اين جهت كه مى بينند با متلاشى شدن كانون خانواده در مسير ناراحتى هاى گوناگونى قرار خواهند گرفت.
اين جاست كه قرآن مى گويد: زن ها بايد مدتى عده نگه دارند و صبر كنند تا اين امواج زود گذر بگذرد و ابرهاى تيره نزاع و دشمنى از آسمان زندگى آنان پراكنده شوند، مخصوصاً با دستورى كه اسلام درباره خارج نشدن زن از خانه در طول مدت عده داده است، حس تفكر در او برانگيخته مى شود و اين دستور در بهبود روابط او با شوهر به طور كامل مؤثر است و لذا در سوره طلاق آيه 1 مى خوانيم كه (لا تُخرِجوهُنَّ مِن بُيوتِهِنَّ ... لا تَدرى لَعَلَّ اللّهَ يُحدِثُ بَعدَ ذلِكَ اَمراً؛ آنان را از منزلشان خارج نسازيد ... چه مى دانيد شايد خدا گشايشى رساند و صلحى پيش آيد.)
غالباً به خاطر آوردن لحظات گرم و شيرين قبل از طلاق كافى است كه مهر و صميميت از دست رفته را باز آورد و فروغ ضعيف گشته محبت را تقويت كند.

2. عده نگه داشتن، وسيله حفظ نسل.
يكى ديگر از فلسفه هاى عده نگه داشتن، روشن شدن وضع زن از نظر باردارى است. مى توان گفت كه يك بار ديدن عادت ماهانه معمولا دليل بر عدم باردارى زن است، ولى گاه ديده شده كه زن در عين باردارى عادت ماهيانه را در آغاز حمل مى بيند، از اين رو براى رعايت كامل از اين موضوع دستور داده شده كه زن سه بار عادت ماهيانه ببيند و پاك شود تا به طور قطع عدم باردارى از شوهر سابق روشن گردد و بتواند ازدواج مجدد كند.
البته عده فوايد ديگرى هم دارد كه در جاى خودش به آن اشاره شده است.[1]

[1]. ر.ك: ترجمه تفسير الميزان، ج 4، ص 495؛ تفسير نمونه، ج 2، ص 159 ـ 161 و ج 24، ص 229 ـ 230؛ فلسفه و اسرار احكام، محمد وحيدى، ص 334.