سلام و ادب
دوست عزیز واقعیت ها رو که نمیشه منکر شد و خیلی از مواقع علت گمراهی ما نفس اماره است ولی خب شیطان ممکنه فعالتر باشه که البته نسبت به موارد فرق داره و خیلی مواقع همین نفس اماره از شیطان هم فعالیتش بیشتر است.
لذا توصیه شده اینگونه هم گفته شود:
اعوذبالله من شر نفسی و من شر شیطان لعین الرجیم.

بله شیطان دارای بعد روحانی نیز می باشد اما کمتر از انسان.
1. موجودي است از شعلة آتش آفريده شده، برخلاف انسان كه از خاك به وجود آمده.
2. داراي علم و ادراك و تشخيص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال است.[1]
3. داراي تكليف و مسؤوليت است.[2] (آياتي از سورة جن و الرحمن).
4. گروهي از آنها مؤمن صالح و گروهي كافرند.[3]
5. آنها داراي حشرو نشر و معادند.[4]
6. آنها قدرت نفوذ در آسمان‌ها و خبرگيري و استراق سمع داشتند و بعد منع شدند.[5]
7. آنها با بعضي انسان‌ها ارتباط برقرار مي‌كردند و با آگاهي محدودي كه نسبت به بعضي از اسرار نهاني داشتند به اغواي انسان‌ها مي‌پرداختند.[6]
8. در ميان آنها افرادي يافت مي‌شوند كه از قدرت زيادي برخوردارند.[7]
9. خلقت آنها در روي زمين قبل از خلقت انسان‌ها بوده است.[8]

ملاک برتری انسان بر سایر موجودات از جمله جنیان اختیار و اراده او نیست، و هرگز اختیار دلیل برتری انسان بر سایر موجودات تلقی نمی‌شود، زیرا چه بسا از انسان‌هایی هستند که نه تنها بر موجودات برتری ندارند، بلکه از حیوانات و چهار پایان نیز فروترند، از این رو قرآن کریم در وصف آن ها فرمود:
«إن هُم کالأنعامِ بَلْ هُم أضَلُّ سَبیلاً؛ اینان فقط مانند چهارپایانند، بلکه گمراه‌ترند».
بنا بر این ملاک برتری انسان بر سایر موجودات مختار بودن او نیست و حتی انسان به دلیل قدرت ارادة و اختیارش است که گاهی به گونه‌ای عمل می‌کند که از همه موجودات پست‌تر می‌شود. پس دلیل برتری آدمی را بر سایر مخلوقات در جای دیگر غیر از مسئله اختیار باید جستجو نمود .
برتری و فروتری انسان نسبت به سایر موجودات مربوط به جنبه روحی است، حال باید در تحلیل ملاک برتری انسان بر سایر موجودات گفت :
خاستگاه برتری انسان مقام خلافت الهی اوست . این مقام است که او را نه تنها بر جن ، بلکه بر همه ما سوا الله و حتی بر فرشتگان برتر نموده است .لذا بعد روحانی انسان با جن بسیار متفاوت می باشد و انسان در مقام بالاتری هست.
انسان به خاطر وسعت وجودی و توانمندی روحی بالایی که نسبت به ملائکه و اجنه دارد، می تواند به بالاترین مراتب وجودی دست پیدا کند و برترین انها شود.
[1] . سورة جن، آية 13 و 2.
[2] . سورة جن، آيات 1 و 2.
[3] . سورة جن، آية 11.
[4] . سورة جن، آية 15.
[5] . سورة جن، آية 9.
[6] . سورة جن، آية 6.
[7] . سورة نمل، آية 39.
[8] . سورة حجر، آية 27.

آنچه از قرآن از ملاک برتری انسان نسبت به جن فهمیده می‏شود، چند امر است:
1-علم انسان به اسماء و حقایق جهان هستی و استعداد شگرف او در علم و عمل و قرب الهی؛
قرآن می‏فرماید: «وَ عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْماءَ کُلَّها ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلائِکَةِ فَقالَ أَنْبِئُونی‏ بِأَسْماءِ هؤُلاءِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ؛ سپس علم اسماء [علم اسرار آفرینش و نامگذارى موجودات‏] را همگى به آدم آموخت. بعد آنها را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود: (اگر راست مى‏گویید، اسامى اینها را به من خبر دهید!)» (بقره/31)
تعلیم در این مورد جنبه تکوینی داشته است؛ یعنی خداوند این آگاهی را در نهاد و سرشت آدم قرار داد، و به این واسطه فضیلت نوع انسان بر دیگر موجودات اثبات شد. تعلیم این حقایق، به انسان و استعداد او در فراگیری آن‌ها، مخصوص حضرت آدم علی نبینا و آله و علیه السلام نیست، بلکه علم و دانش در نوع انسان، به ودیعه گذارده شده و همواره به تدریج، آثارش در نسل او ظاهر می‏شود و چنانچه فرزندان آدم در راه هدایت گام بردارند، می‏توانند آن علم را از مرتبه قوه به فعلیّت، برسانند (ترجمه تفسیر المیزان، ج1، ص147، مرکز فرهنگی رجاء)

2- دمیده شدن روح الهی در انسان
قرآن به صراحت می‏فرماید: خداوند از روح خود در کالبد آدم و فرزندان او دمیده است (حجر/29 و الم سجده/7-8) این روح الهی با استعداد فوق‌العاده‌ای که در آن نهفته است، می‏تواند تجلیگاه انوار الهی و عظمت بخش انسان باشد.
آیه 7 - 8 سوره سجده این بعد معنوی را در همه فرزندان آدم موجود می‏داند.

3-خلیفة الله بودن نوع انسان
منظور نمایندگی خدا در زمین است، زیرا سؤالی که بعد از این فرشتگان می‏کنند و می‏گویند: نسل آدم ممکن است فساد و خونریزی نمایند و نمایندگی خدا در زمین با این کارها نمی‏سازد، متناسب با همین معنا است (مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج1، ص172)
حضرت امام صادق (ع) می‏فرمایند: فرشتگان بعد از آگاهی از مقام آدم، دانستند که او و فرزندانش سزاوارترند که خلفای الهی در زمین و حجت‏های او بر خلق باشند (همان، ص173 نقل روایت از معانی الاخبار)
مرحوم علامه طباطبائی می‏فرمایند: خلافت انسان در زمین منحصر به حضرت آدم (ع) نیست، فرزندان او هم در این امر شریکند (المیزان، ج1، ص116، چاپ مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان)
این امتیازات درباره انسان و مخصوص اوست و نشان می‏دهد که مقام انسان والاتر از مقام جن است. تحقیقاً این برتری موجب پیشرفت او از نظر معلومات و مفاهیم ذهنی و معنوی و نیز از نظر پیشرفت و ترقی اجتماعی و صنعتی شده است. در حالی که ملائکه و جن همان‌طور که آفریده شده‏اند و در محدوده اختیاری که دارند، زندگی می‏کنند.