آیا بهشت و شیطان و ... ساخته ذهن بشرند؟ اگر نه چرا؟

سوال:

1. خواهشمند است منابع اسلامی ( قرآن و نهج البلاغه و ...... ) درپاسخگویی به این سوال نقشی نداشته باشند و به وسیله ی فلسفه و منطق جواب دهید :
7. آیا بهشت – شیطان و ...... ساخته ی ذهن بشرند ؟ اگر نه چرا ؟

پاسخ:
سلام

مسائل كلامى و عقيدتى دو دسته است: برخى تنها بايد از طريق دليل عقلى اثبات  می شوند (مانند اصل اثبات خدا و نبوت) و دسته ديگر، چون بعد از اثبات اصول دين است با دليل نقلى (شرعى) نيز قابل اثبات است. اين مسائل نيز بعضى تنها دليل نقلى و شرعى دارند (مثل اثبات خصوصيات و جزئيات روز حشر و معاد) و برخى نيز علاوه بر دليل نقلى، داراى دليل عقلى هستند (مانند اصل معاد).
شما پرسیده اید بدون استناد به آیه یا روایتی بگویید که بهشت یا شیطان واقعیت دارد یا نه؟
ظاهرا منظورتان این است که با دلیل عقلی برا ی شما وجود این ها اثبات بشود.
ابتدا بايد ديد مقصد از دليل عقلى چيست؟
الف) اگر منظور از براهين عقلى، دلايل فلسفى باشد بايد بگوييم كه آن گونه براهين اصلا در اين موارد كاربرد ندارند. زيرا دلايل عقلى و فلسفى كلى شناسند در حالى كه سوال مورد نظر شما جزئى و مصداقى است. يعنى نسبت به يك موضوع مشخص و جزئى (بهشت و شیطان) است.
ب) اگر مقصودتان از دلايل عقلى ادله و شواهد خردپذير و عقل باور است. يعنى چيزى كه هر انسان عاقل و منصفى بااندك تأملى مى‏تواند آنها را بپذيرد ، در اين صورت بايد گفت اصل وجود عوالم ميان خالق هستى و عالم طبيعت و اين كه موجودات آن عوالم چه سنخ وجودى دارند (مادی ،مثال يا تجرد) با ادله عقلى قابل اثبات است. اما ويژگى‏ها و تقسيمات آن موجودات و از جمله شیطان و بهشت، از طريق دلايل عقلى اثبات‏پذير نيست؛ چرا كه ما با ابزار معرفتى كه در خود داريم (حس و عقل) نمى‏توانيم از ويژگى‏هاى وجودى و ماهيت آنان -كه موجوداتى فراطبيعى‏اند مطلع شويم؛ مگر همان مقدار كه خداوند متعال در آيات قرآنى و ائمه معصومين در روايات به ما معرفى كرده است.
از طرف دیگر وجود بهشت از نظر عقلی ، فرع بر وجود عالم آخرت است و عالم آخرت نیز با دلایل متعدد عقلی قابل اثبات است.
دلایل عقلی اثبات معاد و عالم آخرت عبارتند از :
 1- عدل الهی  2- حکمت الهی  3- تجرد روح 4- اشتیاق انسان به زندگی جاوید و برخی از دلایل دیگر.
این دلایل در کتاب های متعدد و از جمله کتاب های درسی آمده است . چنانچه نیاز به توضیح این دلایل داشتید ، در مکاتبه بعدی برای ما بنویسید.
بنابراین چیز هایی مانند بهشت و عالم آخرت  ساخته ذهن بشر نیست ، بلکه حقیقتی است که بدون فرض وجود آن زندگی انسان بی معنا و پوچ شده و نیز با عدالت و حکمت خداوند سازگار نیست.