چرا خداوند ما را به عنوان معصوم و امام انتخاب نکرد؟

پرسش:  

پيامبران و امامان(ع) معصوم هستند. (از گناه كبيره و صغيره و از هرگونه لغزش) با عنايت الهى عصمت به آنان داده شده است. اگر خداوند به ما هم اين عنايت را داشت، معصوم مى‏ شديم؟!
پاسخ :

با سلام و عرض ادب و احترام 

خداوند فيّاض مطلق است و از طرف او هيچ منعى براى فيض رساندن به مخلوقاتش وجود ندارد. هر چه تفاوت هست، مربوط به نحوه وجود مخلوقات است. هر موجودى به اندازه شايستگى‏ اش از نعمت‏هاى الهى بهره‏ مند مى‏ شود. فيض الهى به دريايى مى‏ ماند كه هر ظرفى به اندازه ظرفيتش از آن پر مى‏ شود.
عصمت از گناه اختصاص به پيامبران و اوصيا ندارد، بلكه افراد ديگر هم مى‏توانند مقام عصمت از گناه را دارا باشند، ولى عصمت در حد بالاتر به طورى كه با مصونيت از خطا در اعمال دينى و مصونيت از خطا در اعمال دنيوى و شخصى ملازم باشد، مربوط به پيامبران و امامان(ع) مى‏ باشد، چون پيشواى دينى هستند و اين امور، لازمه پيشوايى است. عصمت با تأييد الهى حاصل مى‏ شود، ولى تأييد الهى بدون علت نيست و علت آن، شايستگى وجودى پيامبر و امام است. شايستگى را خداوند تشخيص مى ‏دهد كه در چه كسى موجود است. چنان كه اعطاى مقام نبوت و امامت چنين است، يعنى بر اساس آمادگى روحى، پاكى ضمير، سجاياى انسانى، فكر بلند، انديشه و استعدادهاى خاصى به برخى از انسان‏ها عنايت مى‏ شود.(1)
وقتى برخى به جاى ايمان به پيامبر اسلام(ص) گفتند كه چه فرق است بين ما و محمّد(ص) كه به او وحى مى‏ شود و به ما نمى‏ شود، قرآن پاسخ داد كه: دادن نعمتى و فيضى به افراد به طور گزاف و گسترده نيست. اين طور نيست كه مثلاً قرعه بكشند يك كسى اسمش پيامبر يا امام در بيايد، بلكه شايستگى در فرد لازم است و شايستگى را فقط خدا مى‏داند:
«اللَّه أعلم حيث يجعل رسالته؛ خدا خودش مى‏داند رسالتش را كجا قرار دهد».(2)
چنين نيست كه اگر كسى به مقام عصمت نائل شد، ديگر خيالش از رفتار و گفتار و گناهان و كارهاى خوب و بد، راحت و آسوده باشد، بلكه انسان هر چه به مقام بالاتر مى ‏رسد، مصايب و مشكلات و سختى‏ها و آزمون‏هاى الهى و مسئوليت‏ها و تلاش‏ها بيشتر و سخت‏تر مى‏ شود.
پى نوشت‏ها:
1. مرتضى مطهرى، مجموعه آثار، ج 4، ص 360؛ تفسير نمونه، ج 5، ص 431.
2. انعام (6) آيه 124.