نظر قرآن درباره حرکت کهکشانها چیست؟

پرسش:

کهکشانها هم به دور خود میچرخند و هم به سمت شمال در حرکتند به دور چه میگردد؟

پاسخ: 

با عرض سلام و آرزوی توفیقات الهی برای شما
سؤال تان مبهم است، ولی از دو فرض خارج نخواهد بود:
اگر مراد گردش نجومی افلاک باشد باید گفت: استاد حسن زاده آملی در رساله‌ای به نام «کل فی فلک یسبحون» با بحث‌های گوناگون درباره گردش افلاک و مدارات آنها از جمله می‌گوید: بحث از فلک هم در فلسفه به میان آمده و هم در کتاب ‌های هیأت. به لحاظ علم هیئت غرض از افلاک فقط مدارات و دوایر است و از آن برای تسهیل در تفهیم انواع حرکات کواکب و افلاک مجسمة یعنی آسمان‌های جسمانی استفاده کرده‌اند
بحث افلاک در کتاب های هیأت استطردادی است، نه اصیل و استقلالی. قرآن کریم فرمود:
«اوست که شب و روز و خورشید و ماه را پدید آورد و هر کدام از این دو در مداری معین شناورند».(1)
این ایه در اشاره به حرکت استداری و سیر دوری کواکب، تعبیری شگفت و تأمل برانگیزی دارد، چه این که تعبیر «یسبحون» ناظر به سیر هر کوکبی در فلک خاصش ( که همان مدار اوست) می‌باشد. هر کوکبی مثل ماهی در آب، در همان مدار خود شناور است.
در مجموع هر یکی از کرات آسمانی به لحاظ تحلیل نجومی مدار خاصی دارند که بر گرد آن می‌چرخند و سیر هر کوکبی در مدار فلک خود به نحوی با مجموع نظام کواکبی تنظیم شده که هیچ گونه بی نظمی در جهان پدید نیاید و به طوری هستند که ویا همه بر گرد یک مدار منظم در گردش‌اند.(2)
اگر اگر مقصودتان  مدار معنوی جهان هستی است باید گفت:
آنچه از مجموع داده‌های دینی و آموزه‌های عرفان اسلامی به دست می‌آید، این است که همة نظام خلقت به لحاظ معنوی بر گرد وجود انسان کامل (که خلیفه خدا در جهان است) می‌گردند، به همین لحاظ هیچ گاه جهان از وجود انسان کامل خالی نیست، که گاهی در کسوت نبوت و گاهی در کسوت ولایت مطرح است. اکنون وجود پربرکت حضرت بقیة الله مدار گردشی جهان هستی است و در پرتوی وجود او عالم و آدم فیض الهی را دریافت می‌کنند. در برخی از دعاها آمده است: «الحجة القائم الذی ببقائه بقیت الدنیا و بیمنه رزق الوری و بوجوده ثبتت الأرض و السماء؛(3) حجت قائم آن کس است که دنیا به بقای او باقی است و به برکت وجود او به مردم روزی می‌رسد و در سایة وجود او آسمان و زمین استوار و برقرار است». از این گونه معارف به خوبی به دست می‌اید که مدار جهان هستی، وجود مقدس انسان کامل است.
تفضیل بحث را در منبع زیر جویا شوید.(4)

1. انبیاء (21) ، ایه 33.
2. ده رساله فارسی (رساله کل فی فلک یسبحون) ص 62 – 103، نشر قیام ، قم.
3. مفاتیح الجنان، دعای عدیله، ص 155، نشر دفتر فرهنگ اسلامی.
4. محمد امین صادقی ارزگانی، آموزه‌های عرفانی از منظر امام علی، ص 180 ،‌نشر بوستان کتاب، 1384ش