آیا در دین راهی است که بتوان از نو شروع کرد؟ آیا شرایط سختی دارد؟

پرسش :

آیا در دین راهی است که بتوان از نو شروع کرد؟ آیا شرایط سختی دارد؟

پاسخ:

با سلام و عرض ادب و احترام 

در اسلام بن بست و جود ندارد و راه برگشت همواره باز است و می‌توان گفت توبه تولدی دوباره است.

پاسخ: در قرآن كريم، ذات پاك پروردگار 91 بار به عنوان غفور (بسيار آمرزنده) و 5 بار به عنوان غفار (بسيار بخشنده) ياد شده است و بيش از 80 بار سخن از توبه و بازگشت به سوي خدا و قبولي توبه، سخن به ميان آمده است. همة اين ها حكايت از دامنة گسترده رحمت و مغفرت حق تعالي و قبولي توبة توبه كنندگان دارد. در آية110 سورة نساء مي فرمايد: ‌" هر كسي كار بدي انجام داده يا به خود ستم روا داشته" (اگر) از خداوند طلب آمرزش كند، خدا را آمرزنده و مهربان خواهد يافت".

توبه عبارت است از پشيمانى و بازگشت از گناه . توبه هر گاه حقيقى و واقعى باشد و از اعماق جان برخيزد و جامع شرايط باشد و واقعاً از گناهى كه مرتكب شده احساس خجلت و ندامت كند و خود را در پيشگاه خداشرمنده ببيند و در صدد كسب رضاى حق تعالى باشد, به يقين مقبول درگاه احديت واقع شده و آثار و بركاتش نمايان مى گردد. هر چند گناه بزرگ يا بسيار باشد. قرآن كريم مى فرمايد:

اي بندگان كه بر خود اسراف و ستم كرديد ، از رحمت خدا مأيوس نشويد كه خدا همهء گناهان را مى آمرزد, زيرا او بسيار آمرزنده و مهربان است .(1)

توبه شعبه اى از فضل عظيم الهى و درى است از رحمت رحيمى خداوند كه به روى بندگان خود باز فرموده است .امام زين العابدين (ع) در مناجات تائبين فرمود:

دري به سوى عفوت گشوده اى و نامش را توبه نهاده اى , و فرموده اى باز گرديد به سوى خدا و توبه كنيدپ توبه خالص , حال كه اين در رحمت باز است . عذر كسانى كه از آن غافل شوند, چيست ؟

غالباً انسان ها گرفتار لغزش هايى مى شوند و اگر در توبه بسته بود ، رستگارى براى كسى ميسر نمى شد, از اين روخداى حكيم و رحيم توبه را دواى دردهاى معنوى و علاج امراض قلبى و پاك كننده انواع آلودگى ها قرار داده است ، تا انسان پس از گرفتارى به گناه به بركت توبه پاك شده واهل نجات گردد. خوش بخت كسى است كه از اين باب رحمت قدردانى كرده و از آن استفاده كند.

آنان كه از روي عناد و لجاجت، عصيان با پروردگار هستي نكرده اند، يا بر آن موضع نيستند، بلكه گناه آنان از روي جهل و سهو و پيروي هواي نفس و غلبة نفس اماره و مقتضيات جواني آنان بوده و سپس توبة حقيقي كرده اند، چرا مأيوس شوند؟ يأس از رحمت الهي، خود از گناهان كبيره و در رديف كفر قرار دارد!

توبه كننده، محبوب خداست . قرآن كريم فرموده: ‌"ان الله يحب التّوابين؛(2) يقيناً خداوند توبه كنندگان را دوست دارد".

 توبه آغاز تمام خوش بختى هاى انسان است . در حديثى از امام باقر(ع) در مورد انسان توبه كننده مى خوانيم :

 

خود را در بيابان (خطرناكى ) در يك شب تاريك گم كرده و سپس آن را بيابد.

با اين همه لطف و رحمت گسترده خداوند ، يأس و نااميدي چرا؟

لازمه توبه و پشيمانى از گناه , تصميم بر ترك معصيت در آينده و جبران مافات است ; يعنى اگر آن گناه حق اللّه بوده ; مانند ترك نماز, روزه و... قضاى آن ها را به جا آورد و اگر حق الناس بوده رضايت آنان را جلب كند, حتى اگركارى را كه موجب قصاص است مرتكب شده , خود را تسليم كند تا صاحب حق , قصاص يا عفو كند. شخصى درحضور حضرت على (ع)گفت : استغفراللّه . حضرت فرمود: مادرت عزادارت گردد, آيا مى دانى استغفار چيست ؟(چون استغفارش به زبان تنها بود و دلش از حقيقت آن خالى بود). پس فرمود: استغفار درجهء بلند مقامان و صدرنشينان عالم اعلا است و در معناى استغفار شش چيز لازم است :

1 پشيمانى و حسرت از كردار گذشته ;

2 عزم بر ترك آن براى هميشه ;

3 ادا كردن حقوق مردم به طورى كه هنگام مردن پاك باشد و (رحمت ) خدا را ملاقات كند. در حالى كه حق كسى بر عهده اش نباشد;

4 هر واجبى كه ضايع كرده تدارك نمايد;

5 آن چه گوشت بدنش از حرام روئيده با حزن بر آخرت آبش كند تا پوست به استخوان بچسبد و گوشت نو دربدنش پيدا شود;

6 زحمت عبادت را به بدن خود بچشاند, چنان چه خوشى و شيرينى گناه را چشانيده است و هرگاه اين شش چيز در تو پيدا شود آن گاه بگو: استغفراللّه .(3)

علماي اخلاق گفته اند كه چهار شرط اول از شرايط قبولي توبه است و دو شرط آخر كمال توبه است ، يعني دست يافتن به بالاترين مقام و مرتبه توبه كننده گان.

نتيجه اين كه توبه واقعى , پشيمانى و حسرت از كردار و گناه گذشته است كه لازمه آن , عزم بر ترك گناه در آينده وجبران مافات ، اعم از حقوق الهى و حقوق مردمى مى باشد و وقتى توبه واقعاً انجام گرفت , به نظر همهء علماى اسلام درپيشگاه خداوند مقبول است . خداوند نه تنها به وسيلهء توبه , گناه را از بين مى برد, بلكه آن را به حسنه و نيكي مبدل مى كند.(4)

با تحقق شرايطي كه ذكر شد ، توبه نيز مورد قبول حق تعالى قرار مى گيرد.(5)
خداوند در آيات كثيرى به گناهكاران و كسانى كه به نفس خويش ستم كردند و آن را در معرض معصيت قرار دادند، توصيه كرده است كه توبه كنند ورابطه بين خود و خدا را اصلاح كنند. خداوند همه گناهان آنان را خواهد بخشيد، مانند آيه 160 بقره كه مى فرمايد: «مگر كسانى كه توبه كردند و به اصلاح كارهاى فاسد خود پرداختند و آن چه را كتمان كرده بودند بيان كنند. در اين صورت توبه آن‏ها را مى پذيرم و من بسيار عذرپذير و قبول كننده توبه و مهربانم».
چه كسى در وفاى به عهد راستگوتر از خداوند است؟ قرآن مجيد وعده داده كه خداوند توبه را از بندگانش مى پذيرد.(6) بنابراين گناهكارى كه به گناه خويش اعتراف دارد و از آن پشيمان است و عزم جدّى بر ترك گناه و جبران گناهان گذشته از حق النّاس و حق اللَّه و حق النّفس دارد،بايد به قبولى توبه خويش و رحمت و مغفرت خداوند اميدوار باشد.

تذكر يك نكته:
نكته مهمى كه بايد مورد توجه قرار گيرد اين است كه آيا ما توانسته‏ايم همه شرايط لازم توبه را محقق سازيم؟ آيا حلاوت و شيرينى گناه از جان ما به طور كامل رخت بر بسته است؟ اين مسئله است كه ما را پيوسته در حال خوف و رجا نگه مى دارد. هم اميدوار به لطف و رحمت الهى باشيم و هم خوف و واهمه از اين كه مبادا برخى از شرايط توبه را محقق نساخته باشيم. امام صادق(ع) فرمود: «بنده را وقتى مى توان مؤمن دانست كه هم از خدا بترسد و هم اميدوار به رحمت او باشد».(7) اميرالمؤمينن(ع) مى فرمود: «از پروردگارت بترس و به رحمتش اميدوار باش تا خدا تو را از آن چه مى ترسى، ايمنى بخشد و به آن چه اميدوار هستى، تو را مورد لطف و عنايتش قرار دهد».(8)

پى نوشت‏ها:
1. زمر(39) آية 53
2. بقره (2) آية 222.
3.نهج البلاغهء فيض الاسلام , كلمات قصار, شمارهء 409 ص 1271
4.آيت اللّه ناصر مكارم شيرازى , اخلاق در قرآن , ج 1 ص 217 آيت اللّه شهيد عبدالحسين دستغيب , گناهان كبيره , ج 2 ص 399
5. جهت آگاهى از توبه و مسائل آن كتاب »توبه از ديدگاه قرآن و حديث« نوشته عليرضا حسنى را مطالعه كنيد.
6. توبه ( ) آيه 104.
7. مشكوةالانوار، ص 300، به نقل از آثار الصادقين، ج 5، ص 483.
8. خف ربّك و ارج رحمته يومنك ممّا تخاف و يُنيك مارجوت، جامع احاديث الشيعه، ج 11، ص 162 به نقل از همان.

 

نظرات (0)

نظر ارسال شده‌ی جدیدی وجود ندارد

دیدگاه خود را بیان کنید

  1. ارسال دیدگاه بعنوان یک مهمان - ثبت نام کنید و یا وارد حساب خود شوید.
پیوست ها (0 / 3)
اشتراک‌گذاری موقعیت مکانی شما

وبگــــــــــردی طلبۀ پاسخگو

دانــــــلود های مفیـــــــــــــــــــد

حمایت از سایت

برای حمایت از سایت لوگوی زیر را در سایت خود درج نمایید.

بیشترین دانلود ها

جدیدترین مطالب سایت