حکم شکستن عمدی نماز واجب چیست؟

پرسش:

اگر کسی عمدا نماز واجب را بشکند حکمش چیست؟ در چه مورد انسان می تواند نماز واجب را بشکند؟

پاسخ:

با سلام و تشکر از حسن اعتماد شما

آیات عظام: امام خمینی، خامنه ای، مکارم، سیستانی، شبیری زنجانی، وحید خراسانی و صافی گلپایگانی:
شکستن نماز از روی عمد و در حال اختیار حرام است و اگر کسی نماز را بشکند معصیت کرده و گناه کار می باشد.
لیکن در موارد زیر شکستن نماز واجب جایز است.
1- برای حفظ جان خود یا حفظ جان کسی دیگری که حفظ جان او واجب است.
2- برای حفظ مالی که نگهداری آن واجب می باشد.
اگر حفظ جان خود انسان يا كسى كه حفظ جان او واجب است يا حفظ مالى كه نگهدارى آن واجب مى‌باشد، بدون شكستن نماز ممكن نباشد بايد نماز را بشكند (امام خمینی ولى شكستن نماز براى مالى كه اهمّيّت ندارد مكروه است. )
3- اگر طلب کار در بین نماز بدهکار، طلب خود را از او مطالبه کند، در صورتی که در بین نماز طلب بتواند طلب خود را بدهد باید در همان حال بدهی خود را بدهد و اگر بدون شکستن نماز ممکن نباشد، چنانچه وقت نماز وسعت داشته باشد (یعنی وقت برای نماز، زیاد مانده باشد که بتواند با شکستن نماز و دادن بدهی، نماز را در وقت بخواند) باید نماز را بشکند و بدهی خود را بدهد و بعد نماز را بخواند.
آیت الله مکارم: شکستن نماز واجب نیست و می تواند نماز را تمام کند بعد ادای دین کند، مگر آنکه ضرورت خاصی داشته باشد مانند آنکه طلب کار عجله برای رفتن داشته باشد در این صورت نماز را بشکند و ادای دین کند.
4- اگر در بین نماز متوجه شود که مسجد نجس شده است و یا در همان حال مسجد نجس شود، اگر بدون شکستن نماز تطهیر مسجد ممکن نباشد، چنانچه وقت برای نماز زیاد باشد، باید نماز را بشکند، و مسجد را تطهیر کند و بعد نماز را بخواند. (آیت الله مکارم: بعد از نماز اقدام به تطهیر مسجد کند و احتیاط آن است که نماز خود را طولانی نکند. ). (آیت الله وحید خراسانی و آیت الله صافی گلپایگانی: اگر بعد از نماز تطهیر مسجد ممکن باشد شکستن نماز در وسعت وقت نیز جایز نیست و اگر بعد از نماز تطهیر مسجد ممکن نباشد: یا تأخیر در تطهیر مسجد تا بعداز نماز، هتک مسجد باشد)، باید نماز را بشکند و مسجد را تطهیر نماید، بعد نماز را بخواند). ( آیت الله سیستانی: اگر بعد از نماز تطهیر مسجد ممکن باشد شکستن نماز در وسعت وقت نیز جایز نیست و اگر بعد از نماز تطهیر مسجد ممکن نباشد، باید نماز را بشکند و مسجد را تطهیر نماید، بعد نماز را بخواند).
5- اگر در رکعت اول نماز و پیش از رفتن به رکوع یادش بیاید که اذان و یا اقامه را نگفته است، در این صورت اگر وقت نماز وسعت دارد، مستحب است ( مکارم: بهتر است )نماز را بشکند و نماز را با اذان و اقامه بخواند. (سیستانی: اگر پیش از تمام شدن نماز یادش بیاید که اذان و اقامه را فراموش کرده مستحب است برای گفتن اذان و اقامه، نماز را بشکند. ) (شبیری زنجانی: اگر اذان و اقامه را با هم فراموش کرده، قبل از رکوع مستحب است برای گفتن اذان و اقامه نماز را بشکند و بعد نماز را شروع کند و اگر بعد از رفتن به رکوع یادش بیاید بنابر احتیاط نمی تواند نمازش را بشکند، هم چنین اگر تنها اذان را فراموش کرده باشد در هر جای نماز که باشد نمی تواند نماز را بشکند و لی اگر تنها اقامه را فراموش کرده باشد در هرجای نماز باشد می تواند نمازش را بشکند).

1. امام خمینی، توضیح المسائل، مسأله 1159-1164؛ ( نظر رهبری مطابق با فتوای امام خمینی است) آیت الله مکارم: توضیح المسائل، مسأله 1041-1045؛ آیت الله سیستانی، توضیح المسائل، مسأله 1145-1150؛ آیت الله شبیری زنجانی، توضیح المسائل مسأله 1168 -1173؛ آیت الله وحید، توضیح المسائل، مسأله 1167-1172؛ آیت الله صافی؛ توضیح المسائل، مسأله 1168-1173.