پرسش:
تعریف الفاظ ذيل چه مي باشد، چون معمولا یه چند تا از اینا رو با هم قاطی می کنم ا و اگه ممکنه روی وجه تمایزشون برام توضیح بدین
فقیه. اجتهاد. مرجعیت. ولی فقیه. مجتهد. مجتهد جامع الشرایط. عالم دینی. ملا. روحانی. آخوند. طلبه.
متشکرم
پاسخ:
با سلام و ادب
1. «فقيه» كسى است كه در علوم اسلامى تخصّص دارد و احكام الهى را از ادله آن استنباط مىكند. واژه های مجتهد و مرجع تقلید هم به همین معنا است .
2 -اجتهاد در فقه شيعه به دست آوردن و استنباط احكام موضوعات مختلف از كتاب و سنت و عقل و اجماع و اصول عمليهى شرعى و عقلى است. در نتيجه اگر موضوعى مثل شراب، قمار، زنا، روزهخوارى، قتل عمد، قتل خطا، غناء، موسيقى، مجسمهسازى و هر موضوع ديگرى در منابع اجتهادى و دينى داراى حكم مشخصى باشند مجتهد وظيفه دارد طبق آيات قرآن و روايات اهل بيت همان حكم را بيان نمايد.
3 – در مورد شرایط مرجع تقلید در اول رساله هاى عمليه چنين آمده است :
تقليد در احكام , عمل كردن به دستور مجتهد است و از مجتهدى بايد تقليد كرد كه مرد و بالغ و عاقل و شيعهء دوازده امامى و حلال زاده و زنده و عادل باشد (و نيز بنابر احتياط واجب بايد از مجتهدى تقليد كرد كه حريص به مقام و زرق و بر ق دنيا نباشد) و از مجتهدين ديگر اعلم باشد; يعنى در فهميدن حكم خدا از تمام مجتهدين زمان خود استادتر باشد. 1
راه هاى تشخيص مرجع تقليد اعلم مجتهد اعلم را از سه راه مى توان شناخت :
اول آن كه خود انسان يقين كند; مثل آن كه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد اعلم را بشناسد.
دوّم آن كه دو نفر عالم عادل كه مى توانند مجتهد و اعلم را تشخيص دهند, مجتهد بدون يا اعلم بدون كسى را تصديق كنند, به شرط آن كه دو نفر عالم عادل ديگر با گفتهء آنان مخالفت ننمايند.
سوّم آن كه عده ّاى از اهل علم كه مى توانند مجتهد اعلم را تشخيص دهند و از گفتهء آنان اطمينان پيدا مى شود, مجتهدبودن يا اعلم بودن كسى را تصديق كنند. 2
1 توضيح المسائل مراجع , مسئله دوم , ص 13
2 همان , مسئلهء سوّم ,
4 - ولايت فقيه به معنای حاکمیت فقیه است از دیدگاه اسلام فقيه عادل واجب الاطاعة است , زيرا به دستورامامان معصوم : حاكم بر مردم است . در روايت عمربن حنظله آمده است كه امام صادق (ع)فرمود: <هر كس غير اورا برگزيند, اطاعت از طاغوت كرده و قرآن فرموده است : به طاغوت كافر شويد و او را نپذيريد>(1) و امام (ع)فرمود: <من او را بر شما حاكم قرار دادم , حكم حاكم اسلامى واجب الاطاعة است , زيرا هر كس دستور او را ردّ كند و نپذيرد, ماننداين است كه دستور ما را ردّ كرده و هر كس دستور ما را ردّ نمايد, در حدّ شرك به خدا است >.(2)
از امام حسن عسكرى (ع)نقل است : هر فقيهى كه عادل و با تقوا و دلسوز نسبت به دين و مطيع دستور خدا باشد, بر مردم است که از او اطاعت كنند>.(3)
و از پيامبر بزرگوار اسلام نقل است : <انّ العلماء ورثة الانبياء;(4)علما وارثان انبيا و جانشينان آنان اند (همان طورى كه اطاعت از آنان بر همگان واجب است , اطاعت از علماى پاك و با تقوا نيز واجب است ).
و از امام حسين (ع)يا اميرالمؤمنين (ع)نقل است : <مجارى الامور والاحكام على ايدى العلماء بالله الامناء على حلاله و حرامه ;(5) جريان امور و اجراى احكام به دست علماى با تقوا و خدا ترس كه امين بر حلال و حرام باشند
مى باشد>.
اگر ولايت حاكم اسلامى (فقيه عادل جامع الشرايط) را نپذيريم , بايد حكومت ظالمان و طاغوتيان و بى دینان رابپذيريم ؟! آيا اين مطلب قابل قبول است ؟
1.حرّ عاملى , وسائل الشيعه , ج 18 ص 4
2.وسائل الشيعه , ج 18 ص 99
3.بحارالانوار, ج 2 ص 88
4.بحارالانوار, ج 1 ص 164
5.تحف العقول , كلمات امام حسين (ع)
5 – واژه های عالم دینی و آخوند و روحانی و طلبه و ملا در عرف مردم متدین ( شیعه ) همگی به معنای کسی است که نسبت به علوم اسلامی کار کرده و درس خوانده و اطلاعاتی در مورد علوم اسلامی دارد منتهی ممکن است درجات علمی این افراد مختلف باشد مثلا طلبه به کسانی می گویند که مراحل اولیه علوم اسلامی را می گذراند .