خمس معدن و گنج و سپرده گذاری

خمس معدنی که اجاره ای می باشد.
پرسش : باسلام
پدر اینجانب با چند نفر شریک شده اند و یک معدن سنگ را از فردی اجاره کرده اند به این صورت که در هر روز که از معدن برداشت کنند درصد معینی از این برداشت را به فرد اجاره دهنده بدهند و مابقی پس از کسر مخارج با درصد معینی بینشان تقسیم شود.
ایا به این درآمد با توجه به اجاره ی معدن خمس تعلق می گیرد؟ از کل پول یا خالص در آمد(باکسر مخارج)؟
باید سال مالی در نظر بگیرد یا مثلا در هر ماه خمس درآمد حاصل از معدن را حساب کند؟
اگر پدرم خمس سهم خود را بدهد ولی یکی از شرکای پدرم خمس سهم خود را ندهد انگاه بر گردن ما تکلیفی است؟
آیا اگر در پایان سال مقداری از آن پول اضافه ماند به آن پول خمس تعلق می گیرد یا همان یکبار خمس که بار اول برای درامد حاصل از سنگ خمس ان را داد کافی است؟
پاسخ : کسی که اجاره داده خمس معدن ندارد و اجاره کننده خمس دارد پس از کسر مخارج. و اگر سال بر آن بگذرد خمس دیگری باید بدهد اما اگر دادن دو خمس سنگین باشد ما یکی از آن دو را به او می بخشیم.

خمس گنجی که در زمین شخصی پیدا شود
پرسش : حکم گنجى که افراد در زمین خود پیدا مى کنند چیست؟
پاسخ : با شرایطى که در مساله 1535 توضیح المسایل گفته ایم مى تواند آن را تملّک کند وخمس آن را بپردازد.

دلیل تصرف دولت در گنج هایی که در زمین شخصی پیدا می شود [گنج]
پرسش : یافتن گنج که خمس به آن تعلق می گیرد چرا باید به دولت تحویل داده شود؟ در صورتی که دادن خمس دلالت بر مالکیت یابنده است.
پاسخ : البتّه به عنوان اوّلى گنجها با شرایطى متعلّق به صاحبان زمین، و در اراضى مباح، متعلق به یابنده آن است; ولى هرگاه حکومت اسلامى به خاطر مصالحى که در عناوین ثانویّه مى گنجد لازم ببیند که گنج در اختیار بیت المال اسلام قرار گیرد، باید مطابق آن عمل شود.

تخمیس دوباره مال مخلوط به حرام بعد از گذشتن سال
پرسش : مال حلال مخلوط به حرام در چه صورتی باید دو بار تخمیس شود؟
پاسخ : در صورتی که صاحبان آن را نشناسد و مقدار آن را نداند تخمیس می شود و اگر سال هم بر آن گذشته باشد به خاطر گذشتن سال، بار دیگر تخمیس می شود.

چگونگی حلال ساختن مال مخلوط به حرام
پرسش : اگر شخصی حدود50 میلیون دارائی داشته باشد و مقداری پول حرام شامل پول بیت المال و افراد در آن باشد باید چکار کند تا مالش حلال شود.
پاسخ : در صورتی که مقدار پول حرام و صاحبان آن مشخص باشند باید آن را به صاحبانش باز گردانید یا رضایت آنها را جلب کنید و اگر صاحبانش مشخص نباشند باید آن را از طرف آنها به فقراء صدقه دهید و چنانچه نه مقدار پول حرام معلوم باشد و نه صاحبانش شناخته شده باشند، اگر خمس داراییتان را بپردازید ، اموالتان حلال می شود.

سپرده گذاری رهن منزل و سود آن
پرسش : پول پیشی که از مستأجر دریافت کرده ام در بانک پس انداز نموده ام، آیا هم به اصل پول و یا فقط به سود آن خمس تعلق می گیرد؟
پاسخ : به اصل آن خمس تعلق نمی گیرد و سود آن اگر تا سال خمسی باقی بماند خمس دارد.

خمس سرمایه ثابت طلافروشان
پرسش : آیا به سرمایه ثابت طلا فروشان خمس تعلّق مى گیرد؟
پاسخ : آرى سرمایه خمس دارد; ولى یک بار که خمس بدهند کافى است، و بعداً فقط افزایش را حساب مى کنند.

خمس آنچه در دست دیگران به عنوان قرض داده [پس انداز ها]
پرسش : من هنگام محاسبه خمس در سر سال خمسی آیا باید آنچه که به دیگران قرض داده ام را هم حساب کنم و خمسش را بپردازم ؟
پاسخ : قرض اگر قابل وصول باشد ، سرسال خمسی باید خمس آن پرداخت شود ولی اگر قابل وصول نباشد جزء درآمد همان سال وصول ، قرار می گیرد .

نحوه محاسبه خمس بیمه عمر و سرمایه گذاری
پرسش : لطفا بفرمائید خمس بیمه عمر و سرمایه گذاری که بیمه گر طی یک قرارداد متعهد می شود مثلأ طی 10 یا 20 سال مبلغی را به حساب بیمه گذار واریز نماید و بعد ماهیانه سود دریافت نماید، چگونه حساب می شود ؟
پاسخ : چنانچه سود آن بر اساس کار اقتصادی سالم با آن سرمایه باشد حلال است و خمس دارد اما اصل سرمایه اگر قابل برداشت نیست فعلا خمس ندارد.

خمس زمینی که به جهت پس انداز خریداری شده
پرسش : با سلام من زمینی خریده ام تا در آینده با فروش آن بتوانم منزلم را که خیلی کوچک است عوض کنم آیا به این زمین خمس تعلق میگیرد
پاسخ : اری خمس دارد.

مشمول خمس بر هدیه
پرسش : آیا هدیا خمس دارد؟
پاسخ : بنابر احتیاط واجب خمس دارد