پرسش:

استفاده از اسپري در ماه رمضان جهت معالجه چه حكمي دارد ؟

پاسخ:

باتوجه به اينكه بر استعمال داروي مزبور خوردن وآشاميدن صدق نمي كند ؛ روزه را باطل نمي كند (1)

پی نوشت ها

1- امام خميني استفتاآت ج1 ص306 س 6 از احام روزه  ؛آيت الله تبريزي استفتاآت ص138 س655 ؛آيت الله فاضل لنكراني جامع المسائل ج1 ص149 س 550 ؛ آيت الله مكارم استفتاآت جديد ج1 ص 86 س285 .

1-فرموده اید که وقت نیت روزه قضای روزه رمضان تاقبل ازظهرمی باشد حال اگرکسی مثلادرساعت 8صبح ودرحالی که نیت گرفتن روزه قضاداشته است بدون اختیارچیزی وارد گلوی اوشود وبعددرساعت 10نیت روزه قضا کند آیا چنین روزه ای صحیح است؟

رهبری:  اگر قبل از خوردن سهوي، نيت روزه نکرده است، روزه صحيح نيست.

مکارم: مانعی ندارد.

زنجانی: نمی تواند نیت روزه کند.

صافی:  اگردرساعت 8نیت روزه قضاراکرده بود مانعی نداردوالااگردرساعت 10نیت نماید روزه اش صحیح نیست .

 
روزه شخصی که درمسافرت جنب شده است.
2-شخصی درتهران مسافربوده است که شب جنب می شود .حال اگربه جهت تنگی وقت تیمم کند وپاک وارد صبح شود وتا قبل ازظهربه وطن خود برسد ونیت روزه کندآیا روزه اوصحیح است؟

رهبری:  صحیح است.

زنجانی: اگروظیفه اش برای نمازصبح تیمم بوده است ،درفرض سوال روزه اش صحیح است.

سیستانی: صحیح است

مکارم: آری صحیح است.

نیت روزه +حیض
3-خانمی با دیدن خون در وقت خودش ویا با دیدن خون درغیروقت خودش که البته باصفات بوده است وبایقین به حیض ،نیت روزه نمی کند ووارد صبح می شود ولکن قبل ازظهرخون اوقطع می شود اگراین خانم نیت روزه کند وروزه بگیرد آیا صحیح است؟

رهبری:  اگر کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد، بنابر احتياط واجب بايد نيت روزه کند و روزه بگيرد و بعداً نيز روزه‌ی آن روز را قضا کند.

زنجانی: اگرسه شبانه روزدرمجموع ده روز خون می بیند خون مذکورحیض است وروزه امساک ندارد والادرماه رمضان باید بقیه روز راامساک کندواحتیاطا نیت روزه کند ولی بعداروزه راقضاکند.

 
روزه مسافر+نیت
4-فرموده اید که شخص مسافری که به وطن برمیگردد اگر قبل از ظهر به وطن برسد و نیت روزه رمضان کند روزه وی صحیح میباشد. حال اگر این شخص قبل از ظهر به وطن برسد ولیکن خواب بوده است ومثلا بعد از ده دقیقه از خواب بیدار شده است و الان نیت روزه میکند ایا روزه وی صحیح است؟

رهبری: در فرض سوال  که بخشی از روز را بدون نیت سپری کرده بنا براحتیاط واجب باید آن روز را روزه بگیرد و قضای آن رانیز بجا آورد

مکارم: هرگاه بعدازظهرنیت روزه  کرده،کفایت نمی کند مگراینکه قبل ازخواب این نیت راداشته باشد.

زنجانی: چنانچه ولوبه صورت ارتکازی نیت داشته که بارسیدن به وطن روزه بگیردروزه اش صحیح است .

 
خوابیدن روزه دار با علم به فرورفتن خون لثه درخواب
5-بنده به جهت مریضی لثه ، وقتی که می خوابم خون به حلقم می رسد و مطمئنا مقداری ازآن درحالت خواب پائین می رود آیادرماه مبارک رمضان مجازبه خوابیدن هستم ویا این که بایدتاحالت اضطرار صبرکنم و نخوابم؟

رهبری:  خوابيدن جايز است و اگردر حال خواب چيزي فرو رفت،‌ روزه باطل نمي شود.

زنجانی: خوابیدن به مقدار متعارف واحتیاج اشکال ندارد.

مکارم: درصورتی که نخوابیدن برای شما موجب عسروحرج شود می توانیدبخوانیدولی سعی کنیدمشکل لثه رابادستور اطباحل کنید.

سیستانی: اگر خون درحالت خواب ومانند آن به حلق فرورودونتواندازآن جلوگیری کندبه روزه ضررنمی زندامااگربه خاطرمشقت آب دردهان خودراکه همواره باخون غیر مستهلک است فرو ببرد وآن را بیرون نریزد روزه اش باطل است

 
وجوب درمان برای گرفتن روزه
6-شخصی مریض است واگردرمان کند می تواند ماه رمضان را روزه بگیرد آیا درمان واجب است؟

رهبری: اگر ترک درمان موجب ضرر معتنی به باشد اقدام جهت درمان واجب است

مکارم: آری درفرض سوال لازم است.

زنجانی: بنابراحتیاط بایددرمان کند.

صافی:  واجب نیست اگرچه موافق احتیاط است.

روزه گرفتن با حرج ومشقت زیاد
7-برای شخصی روزه گرفتن ضرر ندارد ولکن به جهت طولانی بودن روز ،هرروز که روزه می گیرد تایکی دو ساعت بعدازظهربیشترطاقت نمی آورد وبه حرج ومشقت غیر قابل تحمل می رسد آیا این شخص می تواند روزه نگیرد؟

رهبری: صِرف آنچه ذکر شده مجوّز برای افطار روزه نیست بله هر وقت به حرج و مشقت شدید افتادید می‌توانید افطار نمایید ولی تا در حرج واقع نشده‌اید نباید روزه را باطل کنید که در صورت حرج ومشقت شدید فقط قضا به عهده شما می‌باشد و کفاره ندارد.

مکارم: روزه براوواجب نیست وقضای آن رادرفصل مناسب به جا آورد.

زنجانی: اگربافاصله روزه گرفتن –مثلا یک روز درمیان –هم برایش ممکن نیست می تواند روزه نگیرد.

صافی:  اگرخوف ضررداشته روزه واجب نیست.

8-روزه داری می باشد که روز ه برای او ضررندارد ولکن حرجی می باشد واگرروزه بگیردهرروز قبل غروب به جهت حرج باید چیزی تناول کند واین سبب ضعف بدن او می شود ولی این شخص می تواند یک روز درمیان روزه بگیرد ولی اگرهرروز روزه بگیرد هرروز مجبور به خوردن می شود وظیفه چیست؟

رهبری: صِرف آنچه ذکر شده مجوّز برای افطار روزه نیست بله هر وقت به حرج و مشقت شدید افتادید می‌توانید افطار نمایید ولی تا در حرج واقع نشده‌اید نباید روزه را باطل کنید که در صورت حرج ومشقت شدید فقط قضا به عهده شما می‌باشد و کفاره ندارد

مکارم: باید یک روز درمیان روزه بگیرد وبقیه راقضانماید.

زنجانی:  یک روز درمیان بگیرد

صافی:  مجوزافطاروزدیگرنیست.

خوردن
9-اگرشخص روزه دارچیزی را بدون قصد ابطال روزه به حلق برساند و لیکن آن رابیرون بیاورد آیا روزه او باطل می شود؟

رهبری:  روزه صحيح است

مکارم: باطل نیست.

زنجانی: روزه اش باطل نیست.

سیستانی: خیر

ناس
10-ماده ای به نام ناس وجوددارد که از زیر زبان جذب بدن می شود وهیچ ذره ای ازآن ،ازحلق پائین نمی رود آیااین ماده باعث بطلان روزه می شود.؟

رهبری:  بنا بر احتياط واجب روزه را باطل مي کند..

مکارم: اشکال دارد.

زنجانی: درفرضی که ذرات آن پائین نرودهم بنابراحتیاط نباید مصرف شود.

سیستانی: اگر چیزی ازآن به حلق نرسد روزه را باطل نمی کند.

امساک برای کسی که قرص خورده
11-شخصی درماه مبارک رمضان در وسط روز دچار سردرد شدید می شود و مجبور به خوردن قرص مسکن می شود آیا امساک بقیه روز واجب است.؟

رهبری:  واجب نيست.

زنجانی: خیر.

مکارم: واجب نیست احتیاط است.

سیستانی: خیر

 
کفاره درصورت عدم امساک
12-فرموده اید که اگرکسی بدون تحقیق مشغول خوردن سحری شود وبعدبفهمد که صبح شده است بایداین روز راقضاکند ولیکن این روز را باید تأدبا امساک داشته باشد حال اگر کسی این امساک رارعایت نکند آیا باید کفاره بدهد؟

رهبری:  کفاره ندارد.

مکارم: کفاره ندارد

زنجانی: بله کفاره دارد

13-اگرشخص روزه دار، دارای مرضی است که روزه برای اوضررندارد(مثل کمردرد: ولیکن مجبوراست که برای بهبودی آن روزانه قرص مصرف کند.آیا بعد از استفاده از قرص، امساک دربقیه روزه واجب است ؟ و آیا ازصبح می تواند یکی از مفطرات را انجام بدهد

رهبری:  در فرض سؤال اگر مجبور است در طول روز قرص بخورد روزه بر او واجب نیست و امساک در طول روز هم واجب نیست هر چند مناسب است احترام ماه مبارک رمضان را حفظ کند..

مکارم: چنانچه استفاده ازآن قرصها درروزبرای رفع آن بیماری واجب باشدروزه براوواجب نیست وبعداقضای آن رابجا بیاورد.

زنجانی: نه روزه ونه امساک ،هیچکدام واجب نیست

سیستانی: واجب نیست.

 
تهیه غذا برای میهمان توسط میزبان
14-گاهی درایام ماه مبارک رمضان، مهمانهای داریم که مسیحی و یا یهودی هستندآیا برای من جایزاست که برای آنها غذا درست کنم (شبهه من این است که اغلب فقها فرموده اندکه کفار نیز مثل مسلمانها مکلف به فروع  هستند: ؟

رهبری:  جایز نیست..

مکارم: درفرض سوال اشکالی ندارد

زنجانی: جایز نیست.

سیستانی: درست کردن برای آنها حرام نیست.

 
روزه +دندان پزشک
15-شخصی مطمئن بوده که با مراجعه به دندانپزشک چیزی ازگلوی او پائین نمی رود ولیکن دراثناء پایین میرودالف: آیا روزه وی باطل شده ؟ب: آیافرقی بین آب ویا اشیاءدیگر وجود دارد؟

رهبری:  اگر انچه بی اختیار فرو رفته آب بوده  بنا بر احتیاط واجب باطل کننده روزه است اما کفاره ندارد ولی باید روزه آن روز را ادامه دهدو در غیر اب روزه صحیح است

مکارم: درفرض سوال ،باطل نیست.

زنجانی: روزه اوصحیح است وفرقی بین اشیاءمختلف نیست .

صافی:  درفرض علم واطمینان به ماموم بودن اگراتفاقی چیزی ازحلق فرورودروزه رابگیردوفرقی بین موارد نیست ولی قضای آن بنابراحتیاط لازم است .

16-شخص روزه داری احتمال میدهدکه به جهت مراجعه به دندان پزشکی ،چیزی ازگلوی اوپائین می رود (ولی یقین ندارد: حال اگر بدون اضطرار به دندانپزشکی برود و اتفاقا چیزی ازگلو پائین برود آیا قضا وکفاره دارد؟

رهبری: اگر انچه بی اختیار فرو رفته آب بوده  بنا بر احتیاط واجب باطل کننده روزه است اما کفاره ندارد ولی باید روزه آن روز را ادامه دهدو در غیر اب روزه صحیح است.(.

مکارم: احتیاطا بایدقضاکند.

زنجانی: روزه اش باطل نمی شود.ش10050

 
روزه+قطره چشم
17-درکتاب شریف عروه درمبحث صوم فصل فیما یجب الامساک عنه فی الصوم من المفطرات درمسأله 4آمده است که اگرچیزی ازطریق گوش وارد شکم شود به جهت این که مصداق اکل وشرب نیست ،روزه راباطل نمی کند وبه این مطلب هیچ یک ازفقها حاشیه نزده اند سوال این است که آیااین مطلب شامل قطره چشم که واردگلو وحلق میشود میباشد؟یانه زیرا عرفا مثل مصداق اکل وشرب نمی باشد

رهبری:  استفاده از قطره برای چشم و گوش در هنگام روزه اشکال ندارد حتی اگر تلخی آن درحلق احساس شود.

مکارم: اگربه حلق برسد،احتیاط اجتناب است.

زنجانی: اگرازطریق غیرمتعارف مثل گوش یاچشم هم اگرچیزی به حلق برسدوفروبرودمبطل روزه است .البته مبطلیت آن درصورتی است که بداندفروبرده می شود.واین مختارمرحوم آیت الله خوئی نیزمی باشد.

صافی:  اشکال ندارد.

روزه+قرص
18-آیا قرص زیرزبانی (فشارخون: برای روزداراشکال دارد(چیزی از آن  پائین نمی رود ولی ازطریق زیر زبان جذب می شود؟

رهبری:  اگر آب دهان که  با ان قرص آغشته شده بیرون ریخته شود روزه باطل نمی شود به احتیاط واجب استفاده از قرص زیر زبانی در حال روزه جایز نیست.

مکارم: درغیرضرورت جایزنیست.

زنجانی: مبطل نیست.

صافی: :  چنانچه چيزي وارد حلق نشود ضرري به روزه ندارد.

 
روزه شخص سیگاری
19-فرموده اید که اشخاص  روزه داراگربه هیچ وجه نمی توانندترک سیگارکنند ،به اندازه ضرورت به آن اکتفا کنند سوال این است که آیااین روزه احتیاج به قضاکردن دارد یاخیر؟

رهبری:  در فرض سؤال که فقط به مقدار ضرورت اکتفا نموده، چنانچه امکان قضا کردن روزه در طول سال بدون سيگار کشيدن باشد، بنابر احتياط بايد قضاي روزه‌ها را بگيرد و اگر نمي‌تواند سيگار کشيدن را ترک کند، بنابر احتياط وظيفه او کفاره است يعنی براي هر روزه يک مدّ طعام (تقریباً750 گرم گندم یا نان و مانند آن:  به فقير داده شود.

مکارم: درصورت توانایی قضادارد.

زنجانی: بنابراحتیاط بایدبه همین وضعیت روزه بگیردوچنانچه ترک اعتیاد برایش حرجی باشدبنابراحتیاط فدیه نیز بدهد.

صافی:  اگردرقضاهم نیازضروری به کشیدن دارد قضاندارد.

 
بقاء بر جنابت غیر عمدی درروزه استیجاری
20-اغلب فقهافرموده اند که بقابرجنابت به صورت غیرعمدی برای صحت روزه قضااشکال داردسوال این است که آیا این اشکال دربقابرجنابت درصحت روزه استیجاری نیز مضراست (عبارت عروه الوثقی:  الثامن: البقاءعلی الجنابه عمدا"الی الفجرالصادق فی صوم شهررمضان اوقضائه دون غیرهما من الصیام الواجبه:

رهبری:  بنا بر احتياط واجب بايد غسل کند.

مکارم: آری، مضراست.

زنجانی: بلی .

صافی:  ظاهرااشکال دارد.

 
روزه +غفلت+تیمم

21-شخصی درماه مبارک رمضان  جنب بوده است وبه اطمینان این که سحربیدارمی شود می خوابد ولیکن دودقیقه به اذان بیدارمی شودوچون دستپاچه می شود غفلت ازتیمم می کند و وارد صبح می شود آیاروزه وی صحیح است؟

رهبری:  اگر غفلت از وظيفه داشته روزه صحيح است.

مکارم: درفرض سوال ،صحیح است.

زنجانی:  صحیح است.

صافی:  روزه راامساک کندولی قضاء روزه بنابراحتیاط لازم است.

 

22-شخصی درماه مبارک رمضان خودراجنب می بیند ولیکن وقت کافی برای غسل نداشته ولیکن احتمال می داده که بتوانددراین وقت کم غسل کند ولی دراثناءغسل ،اذان صبح گفته می شودالف: آیاروزه او صحیح است ؟ب: آیاکفاره واجب است؟

رهبری:  در صورتی که فکر می کرد وقت برای غسل دارد روزه او صحیح است.

مکارم:  روزه اش صحیح است .

زنجانی: روزه اش صحیح است.

سیستانی:  الف: صحیح است ب: واجب نیست

 
بقاء بر حیض مشکوک

23-خانمی درسحرماه مبارک رمضان بدون این که اختبارکند که پاک است ،  وارد صبح می شود ویک ساعت بعد ازاذان خود را پاک می بیند ولی یقین ندارد که قبل ازاذان صبح پاک شده است آیا روزه این روز براو واجب است؟

رهبری:  روزه آن روز صحيح نيست..

مکارم: احتیاط آن است که بعداآن راقضاکند.

زنجانی: بایدروزه راقضاکندواگرمیداندکه قبل ازاذان صبح درظاهرپاک شده ولی شک کندکه درباطن پاک بوده یانه ،دررمضان بایددربقیه روزامساک کند.

سیستانی: روزه اش صحیح است.


24-خانمی درشب لکه خونی  می بیند و به جهت این که احتمال می دهد که این لکه بینی ادامه داشته باشدلذا در سحر ماه مبارک رمضان اختبار نمی کند ولی بعداز اذان صبح متوجه می شود که قبل ازاذان پاک شده است ،آیا روزه رمضان او صحیح است؟

رهبری: بنا بر احتیاط واجب باید نیت روزه کند و روزه بگیرد وبعدا نیز روزه ان روز را قضا کند

مکارم: چنانچه تاقبل ازظهرنیت روزه کرده است ،اشکال ندارد.

زنجانی:  چنانچه کاری که روزه راباطل می کندانجام نداده باشد،بایدنیت روزه نمایدوبعداروزه آن روز راقضاکندواگرکاری که روزه راباطل می کندانجام داده باشد ،یابعدازظهرمتوجه شود.روزه اوباطل است ؛ولی باید تامغرب کاری که روزه راباطل می کند انجام ندهدوبعدازماه رمضان هم آن روز راقضا نماید.

صافی:  به مسأله1652رساله توضیح المسائل مراجعه نمائید.

 
25-خانمی درروز ماه مبارک رمضان خودراپاک می بیند وشک داردکه این پاکی قبل اذان صبح بوده ویابعدازاذان  الف: آیا روزه این روز براوواجب است؟

ب: درصورت امساک ،آیاقضای آن واجب است؟

رهبری:  روزه صحيح نيست، قضاي آن بر عهده اوست.

مکارم: روزه واجب نیست ،ولی بایدقضای آن رابه جا آورد

زنجانی:  روزه اش باطل است وبایدآن راقضاکند.

سیستانی: الف: روزه اش صحیح است   ب: جواب معلوم شد

 

26-خانمی اطمینان داشته که حیض او قطع نمی شود و لذا بدون اختباردرسحرماه مبارک ،وارد صبح می شود و بعد از اذان خود را پاک می بیند و اطمینان پیدا می کند که قبل  از اذان پاک شده است ایا روزه اوصحیح است؟

رهبری:  بنا بر احتیاط واجب باید نیت روزه کند و روزه بگیرد وبعدا نیز روزه ان روز را قضا کند

مکارم: اگرچیزی ازمبطلات روزه راانجام نداده،روزه صحیح است.

زنجانی:  چنانچه کاری که روزه راباطل می کندانجام نداده باشد،بایدنیت روزه نمایدوبعداروزه آن روز راقضاکندواگرکاری که روزه راباطل می کندانجام داده باشد ،یابعدازظهرمتوجه شود.روزه اوباطل است ؛ولی باید تامغرب کاری که روزه راباطل می کند انجام ندهدوبعدازماه رمضان هم آن روز راقضا نماید.

سیستانی: آری

 
روزه +حامل+فدیه

27-دررساله فرموده ایدکه حامل مقرب (زنی که زائیدن او نزدیک است: دربعضی ازحالات بایدفدیه بدهد سوال این است  که وظیفه حامل غیرمقرب دراین حالات چیست وآیا فدیه دارد یانه؟

رهبری:  بله، با خوف ضرر بر جنين فديه دارد.

مکارم: چنانچه ضرربرای فرزندداشته باشدوبرای خودش نداشته  باشد ،بایدفدیه دهد.

زنجانی: تعبیررساله معظم له زن بارداراست وقید(زائیدن او نزدیک است:  وجود ندارد.

صافی:  اگرروزه گرفتن برای او ضرردارد ،حکم مریض رادارد.

سیستانی:  حامل غیر مقرب فدیه ندارد(رهیافت مشهد ص )

 
روزه قضا

28-بنده، 10روز روزه قضا دارم و از پدرم نیز 10 روز روزه قضا به عهده بنده می باشد .درسال گذشته 15 روز از روزه ها را قضا کردم ولی نمی دانم که 5روزی که گرفتم ازخودم می باشد ویاازپدرم الف: آیامی توانم 5روزروزه به نیت مافی الذمه بگیرمب: آیاکفاره تاخیربه عهده من می باشد؟

رهبری:  بستگى به تعيين در قصد شما در هنگام روزه گرفتن دارد. و اگر توجه به هر دو داشته و تعيين نکرده ايد کافى نيست. ولی در صورتیکه هنگام گرفتن روزه مشخص کرده اید که برای خودتان باشد یا پدرتان ولی اکنون نمی دانید که کدام رانیت کرده اید 5 روز دیگر به نیت ما فی الذمه بگیرید کفایت میکند ش 564674.

 
 گرفتن روزه به نیت مافی الذمه

29-اگرشخص احتمال می دهدکه روزه قضاداشته باشدولی یقین نداشته باشدوازطرفی پدرمتوفای اونیز روزه قضاداردآیامی تواندبه نیت ما فی الذمه روزه بگیردبه این نیت که اگرخودش بدهکاراست برای خودش واگرخودش بدهکارنیست برای پدرش حساب شود آیا چنین نیتی درست است؟

سبحانی: این جاجای نیت مافی الذمه نیست زیراممکن است هم خودروزه قضادرذمه داشته باشدوهم پدردراین صورت مافی الذمه معین نمی شودبنابراین تکلیف پدرقطعی است ولی تکلیف خودمشکوک است درنتیجه اولی بردومی مقدم است.

مکارم: چنین نیتی صحیح نیست.

رهبری: تردید درنیت به این صورت صحیح نیست.

صافی: فرض مذکورصحیح نیست.

زنجانی: بلی.

سیستانی: بله.

 
بقاء برحیض در روزه قضا

30-بقاء برحیض به صورت غیر عمدی ایا برای گرفتن روزه قضا اشکال دارد؟

سبحانی: طهارت از حدث اعم از جنابت وحیض شرط صحت روزه است واگر فراموش کرد باطل است وباید بعدا روزه بگیرد.

صافی گلپایگانی: سوال مجمل است وفروع مختلف دارد.

رهبری: روزه اواگر وقت ضیق نباشد بنابر احتیاط واجب صحیح نیست.

مکارم شیرازی: اشکال ندارد ولی نسیان اشکال دارد.

شبیری زنجانی: خیر.

سیستانی: قبل از طلوع فجر ،تیمم کند

 

31-غالب فقها فروموده اند اگردروسعت وقت روزه قضا بگیردودربین روزمتوجه شودکه غسل جنابت صبح او باطل بوده است ،روزه قضای آن روزباطل است؟آیااین حکم درباره خانمی که روزه قضاگرفته ودرروزمتوجه بطلان غسل حیض به سبب وجود مانعی می شودنیز جاری است؟

سبحانی: چون طهارت شرط است بنابراین حیض باجنابت فرق ندارد

مکارم: تفاوتی نمی کند.

رهبری: بطلان روزه درجنب به فتوی ودر حائض به احتیاط واجب است

صافی: بلی شامل اونیز می شود.

زنجانی: خیر.

سیستانی: بله.(یعنی باطل نیست زیرا ایشان بقاءغیر عمدی رااشکال نم کنند؛سوال از دفتر)

32-فرموده اید دخول به وقت صبح باحالت جنابت اگرچه عمدی نباشدبرای گرفتن روزه قضااشکال دارد سوال این است که اگرشخص بعدازاذان صبح بیدارشودوخودرامحتلم ببیندوشک کند که این احتلام قبل ازاذان بوده یابعدازآن، آیا می تواندروزه قضا بگیرد؟

رهبری:  مي تواند روزه قضا بگيرد.

زنجانی: بله ،روزه قضای اوصحیح است

فاضل: اگربداندکه قبل ازفجرجنب شده است نمی تواند روزه قضا ءرمضان بگیردامامی تواندروزه ی مستحب بگیرد.

مکارم: مانعی ندارد.

 
جاهل قاصر-کفاره

33-دربحث کفاره افطار روزه ماه رمضان فرموده اید که اگرکسی به جهت جهل به مساله یکی ازمفطرات راانجام دهد ودراین جهل قاصر باشد ،کفاره ندارد .آیا این عدم وجوب کفاره درباره کسی که روزه قضاگرفته وبعداز ظهربه جهت جهل قصوری یکی ازمفطرات راانجام داده است نیز جاری است یااینکه باید10مدطعام   را بدهداگرچه قاصر باشد؟

رهبری:  در صورت جهل مطلقاً -قصوراً یا تقصیراً-کفاره ثابت نیست.

مکارم: کفاره ندارد.این حکم درحق جاهل مقصرهم جاری است .

زنجانی: درفرض سوال اگراحتمال حرمت رانمی داده کفاره ندارد .

سیستانی: بله کفاره ندارد.

 
پرداخت کفاره روزه زن توسط شوهر

34-اگرشوهربدون اطلاع زنش ازاموال خودش کفارات ماه رمضان اورابپردازد آیا ازگردن زن برداشته می شود.؟

رهبری:  بدون اخذ وکالت از او،‌ پرداخت کفاره به نحو مذکور کافي نيست..

مکارم: کافی نیست بایدبااطلاع واجازه اوباشد.

زنجانی: کفاره ای که به خاطرعذرازروزه ،برزن واجب شدن ،بنابراحتیاط واجب برعهده همسرش است.جزوه روزه سوال 254 ص71

سیستانی: بنابراحتیاط ساقط نمی شود.

 
روزه گرفتن با داشتن عفونت دهان

35-شخصی عفونت دهان داردکه ناخودآگاه به هنگام روزه ازحلق او پائین می رود آیا چنین شخصی می تواند روزه استیجاری بگیرد؟

سبحانی: روزه اضطراری نمی توانداستیجاری باشد.

مکارم: اشکالی ندارد.

رهبری: اگرعمداآن رافرونمی دهدروزه استیجاری او صحیح است.

صافی: اگرمنظوراین است که ناخودآگاه چرک وماده عفونی ازحلق پائین می رودبه احتیاط واجب نمی تواندروزه استیجاری قبول کند.

زنجانی: بلی.

سیستانی: بااطلاع مستاجر،اشکال ندارد.

 
دادن کفاره به واجب النفقه

36-اگرکسی تبرعا بخواهدکفاره میتی را بدهد آیامی تواند به واجب النفقه میت بدهد ؟

رهبری:  مشکلی ندارد.

زنجانی: جایز است.

مکارم: اشکال دارد.

سیستانی: اشکال ندارد.

 
وکالت درپرداخت کفاره

37-پولی به فقیر دادیم واو را وکیل کردیم که نان بخرد وبه عنوان کفاره از طرف ما بردارد ولی بعد از مدتی متوجه شدم که وی مرده است و من شک دارم که ایا این کار انجام شده است یا نه، وظیفه چیست؟ ضمنا یاد اور میشوم که مقدار کفاره خیلی زیاد بوده است و توان دادن دوباره را ندارم؟

رهبری: به‌هرحال اگر اطمینان داشتید که به وکالت عمل می کند تکلیفی ندارید و به شک خود اعتناء نکنید.

مکارم: اگراحتمال می دهید که انجام داده باشد،حمل برصحت کنید

زنجانی: نسبت به هرکفاره ای که اطمینان به انجام آن ندارید بری ءالذمه نشده ایدودرصورتی که یک جانتوانیدکفاره رابپردازیدبه تدریج آن رااداکنید.

صافی:  ظاهراچیزی برعهده شمانیست.

38-شخصی درسحرماه مبارک رمضان درحالی که جنب بوده است عمدا غسل را به تاخیر می اندازد تادرتنگی وقت تیمم کند ولیکن درتنگی وقت تیمم رافراموش می کند آیا علاوه برقضا ،کفاره هم واجب است؟

رهبری:  قضا واجب است و کفاره ندارد.

مکارم: کفاره ندارد.

زنجانی:  روزه اش باطل نیست.

سیستانی: خیر

 
روزه استیجاری

39-شخصی وصیت  میکند که از اموال او چند سال روزه استیجاری بخرند ولیکن ورثه شک دارند که وصیت ، دو سال بوده است یا سه سال ، آیا دادن مقدار کمتر کفایت میکند؟و ایا فرقی بین داشتن بچه صغیر و غیر صغیر میکند؟

رهبری:  در هر حال استيجار براي دو سال کافي است.

مکارم: آنچه یقین دارید،روزه بگیرید.

زنجانی: مقدارکمتر کفایت می کند.

صافی:  به قدرمتیقن مکلف هستند ولی کبارورثه می تواند ازسهم خود به اکثرعمل کنند.

 
روزه با شک در رسیدن به وطن قبل از ظهر

40-شخصی درماه مبارک رمضان به وطن می رسدولی شک داردکه درهنگام اذان ظهررسیده است  و یا بعد از اذان آیا روزه آنروز او صحیح است (به عبارت دیگر، بین استصحاب عدم وصول به وطن در هنگام اذان ظهر واستصحاب عدم زوال هنگام رسیدن به وطن ، کدام یک مقدم است؟

رهبری: در فرض مذکور روزه صحیح است .

زنجانی: بنابرعدم وصول بگذارد.

روزه با شک به رسیدن وطن قبل از ظهر
41-شخصی در ماه مبارک مسافر بوده است و در حین برگشت به وطن خوابش میرود لذا وقتی از خواب بیدار میشود که به وطن رسیده است و شک دارد که هنگام اذان در وطن بوده است و یا خارج از وطن .  ایا روزه او صحیح است؟

رهبری: روزه آن روز صحيح نيست.

مکارم: روزه ندارد.

زنجانی: روزه اش صحیح نیست.

شک به خارج شدن از حد ترخص بعداز اذان
42-شخصی درماه رمضان به قصد مسافرت ازشهر خود خارج شده وبعداز این که از شهروحدترخص می گذرد شک می کند که آیااین خروج ازشهرویاحدترخص بعداز اذان بوده است ویاقبل ازاذان آیا روزه این شخص صحیح است؟

رهبری:  روزه صحيح نيست.

مکارم: روزه او صحیح است.

زنجانی: بلی.

صافی:  درفرض سوال احتیاط اتمام روزه  وقضا آن است.

 
تعارف کردن در روزه مستحبی

43-بعضی فقهافرموده اندکه اگرشخصی روزه مستحبی گرفته باشد وشخص مومنی به او تعارف کندواواجابت دعوت اورابکند به روزه گیر،دو ثواب داده می شود سوال این است که اگرشخصی واقعا درهرروزازماه رجب ، نیت روزه کند ولی هرروزهمسراوبه اوتعارف می کند واواجابت می کند آیا این شخص ثواب شخص روزه دار رامی برد؟ به عبارت دیگر ایا روایات وارد شده در این زمینه شامل چنین شخصی میشود؟

رهبری:  اگر قصد واقعي برای روزه گرفتن باشد و بنا بر اين روال ــ هر چند بدون توافق قبلي ــ نباشد، انشاءالله مستحق ثواب است.

مکارم:  چنانچه بدون هماهنگی قبلی باشد ،شامل می شود.

زنجانی: شامل می شود مگرقراری درمیان باشد.

صافی:  ظاهرا"اخباروارده ازمواردسوال منصرف است خصوصااگرباقرارافطار قصدصوم کند.

44-درکتاب شریف عروه درمبحث شرایط صحت صوم مسأله 3 آمده است که اگرکسی فراموش کند که روزه قضادارد و نیت  روزه مستحبی کند، اگربعد از مغرب متوجه شود روزه مستحبی او صحیح است  .آیا این مسأله شامل شخصی که جاهل به حکم مذکور بوده نیز می شود (یعنی نمی دانسته که باداشتن روزه قضا نمی تواند روزه مستحبی گرفت وبعدازمغرب مسأله رایادمی گیرد

رهبری:  شامل نمی شود چون شرط واقعی صحت صوم مستحبی این است که صوم واجبی برعهده او نباشد، و در مورد ناسی استثناء شده است.

 
زکات فطره
45-کارت به کارت کردن فطریه
آیا می شود زکات فطره را درشب  عید  فطر ویا در روز عید فطر،کارت به کارت کرد وآیا صرف کارت به کارت کردن کافی درتحقق زکات می باشد؟

رهبری:  اگر با این کار، تحویل فقیر شود، کافی است.

زنجانی:  اگرزکات فطره کنارگذاشته باشدبایدبه وکالت ازفقیرزکات فطره راقبض کندوسپس به جای آن به حسابش واریز کندواگرکنار نگذاشته جایزاست به حساب فقیرواریز کندودرهرصورت بایدوقت ادای زکات فطره –که دررساله آمده است –رارعایت کند.

سیستانی: مادامی که فقیرآن را برداشت نکرده اداء فطره اززکات محسوب نمی شود

 مکارم: درروزعیدقبل ازنماز اشکال ندارد.

 
فطریه مهمان
46-بنده مقلد مرجعی می باشم که فطریه مهمان یک شبه را به عهده میزبان می داند ولی میزبان مقلد مرجعی است که فطریه یک شبه را به عهده مهمان می داندآیا در این صورت تکلیف ازهردو نفرساقط است؟

رهبری:  هر کس طبق وظيفه خود عمل نمايد.

زنجانی: بلی، هیچکدام تکلیف ندارد.


47-بنده مقلد  مرجعی می باشم که فطریه مهمان یک شبه را به عهده میزبان نمی داند ولی میزبان مقلد مرجعی است که فطریه یک شبه را به عهده مهمان می داندآیا در این صورت تکلیف از هردو نفرساقط است؟

رهبری:  هر كسى به فتواى مرجع تقليد خود عمل نمايد كفايت مى‌كند و در هر صورت ميهمان مى‌تواند با اجازه و به وكالت از طرف ميزبان فطره خود را بدهد كه در اين صورت چيزى به عهده ميزبان نمى‌باشد.

زنجانی: اگر مرجع هرکدام تکلیف رامتوجه وی می داندهردو نفر تکلیف دارندولی اگر یکی بااجازه دیگری زکات فطره رابه نیت کسی که زکات  فطره برعهده وی است بپردازدتکلیف از هردو نفر ساقط می شود.

48-فرموده اید در زکات  فطره به هرفقیرکمترازیک صاع نمی شود داد. باتوجه به این مطلب ، اگرپول یک صاع مثلا هفت هزارتومان باشد ودرصندوق کمیته امداد ریخته شود ،باتوجه به این که این پول باپولهای دیگرمخلوط می شودولذادرهنگام پرداخت به فقرا این 7هزارتومان تقسیم می شود آیا اشکال دارد؟

رهبری:  اشکال دارد.

زنجانی: لازم نیست صاع یاپول آن که به فقیرداده می شودازیک نفرگرفته شده باشدبنابراین اگرمخلوط چندپول هم به فقیربدهدولی به اندازه قیمت یک صاع باشد کفایت می کند

 
دادن زکات به افراد تحت سرپرستی

49-شخصی چندفقیررا سرپرستی میکند و خرج آنها را به طور مرتب می دهد به همین جهت زکات فطره آنهارا نیز به عهده داردالف: آیا این شخص می تواند زکات فطره آنها را به خودآنها بدهد؟ب: آیامی تواند این شخص زکات فطره خود وزن وفرزندانش رابه آنها بدهد؟

رهبری:  در فرض سؤال اگر اين افراد، واجب النفقه‌ى اين شخص نیستند، اشکالی ندارد.ش564673

زنجانی: الف وب: نمی تواند

1: پرداخت زکات فطره چه زمانی است؟

كسي كه نماز عيد فطر مي خواند، بنابراحتياط واجب بايد فطره راپيش از نماز عيد بدهد، ولي اگر نماز عيد نمي خواند، مي تواند دادن فطره را تا ظهر تأخير بيندازد.

 

2:اگر کسی زکات فطره را تا اذان ظهر روز عید کنار نگذارد ویا پرداخت نکند وظیفه اش چیست؟

همه مراجع :اگر موقعى كه دادن زكات فطره واجب است، فطره را ندهد و كنار هم نگذارد احتياط واجب آن است كه بعداً بدون اين كه نيّت ادا و قضا كند فطره را بدهد

بهجت ،زنجانی: احتياط مستحبّ آن است كه بعداً قضا كند، ولى أظهر اين است كه زكات فطره ديگر بر او واجب نيست ولى معصيت كرده است .(مساله 2031رساله 13 مرجع)

 

3: اگر فطرۀ انسان بر كسى واجب باشد و او فطره را ندهد آیا بر خود انسان واجب  می شود؟ (مساله 2007رساله 13 مرجع)

همه مراجع (امام،رهبری،فاضل،سبحانی،نوری  وحید،مظاهری: اگر فطرۀ انسان بر كسى واجب باشد و او فطره را ندهد بر خود انسان واجب  نیست پرداخت کند.

گلپايگانى، صافى: مگر آن كه شخص غنى (بی نیاز) که زکاتش بردیگری واجب شده نان‌خور فقير باشد كه در اين صورت احتياط لازم آن است كه غنى فطرۀ خود را بدهد.

مكارم سیستانی: احتياط واجب آن است كه اگر مى‌تواند خودش پرداخت کندمثلا اگر شوهر زکات فطره زن را نمی دهد اما زن توان مالی دارد به احتیاط واجب خودش پرداخت کند.

 

4:آیا كسي كه فطره او بر ديگري واجب است مثلا فطره میهمان بر میزبان و میهمان خودش فطره را بدهد، از كسي كه فطره بر او واجب شده ساقط  می شود؟

همه مراجع تقلید:كسي كه فطریه اوبر ديگري واجب است مثلا (فطریه زن برشوهر)اگرخودش فطریه را پرداخت کند، از كسي كه فطریه بر او واجب شده ساقط  نمی شود مگر اینکه با اذن ونیت او پرداخت کند مثلا زن با اذن وبه نیت شوهر پرداخت کند.

 

5:میزان زکات فطره برای هر نفر چه مقدار است؟

مقدار زکات فطره را برای کسی که می خواهد گندم یا برنج  پرداخت کندبرای هر نفر سه کیلوگرم می باشد.

 

6:آیا می توان زکات فطره را به پدر ومادر وبرادر وخواهر واقوام پرداخت کرد؟

زکات فطره را نمی توان به کسانی که واجب النفقه (کسانی که مخارج آنها شرعا بر انسان واجب است)انسان هستند مانند پدر ومادروفرزندان پرداخت کرد اما پرداخت زکات فطره به برادر وخواهر واقوام فقیر اشکال ندارد.

 

7:پرداخت زکات فطره غیرسادات به سادات چه حکمی دارد؟

غیرسادات نمی توانند زکات فطره خود را به سادات فقیرپرداخت کنند اما سادات می توانند زکات فطره خود را به سادات یاغیرسادات فقیرپرداخت کنند.

 

8:آیا فطریه مهمانی که قبل از غروب شب عید فطر بر مهمان وارد می شود برمیزبان واجب است؟

امام خمینی ،خامنه ای فاضل، مکارم مظاهری وحید زنجانی : با یک شب [مهمان]‌ نان خور حساب نمی شود وفطریه میهمان یک شبه بر عهده خودش می باشداما اگر قصد دارد مثلا سه  شب نزد صاحبخانه بماند وقبل از غروب شب عید فطر بر صاحبخانه وارد شود دراینصورت فطریه اش برعهده ی صاحبخانه می باشد.

بهجت، نوری ،گلپایگانی، ‌صافی،اراکی: اگر [مهمان] پیش از مغرب وارد شود و بگویند امشب نان او را داده - هرچند نان خور حساب نشود- [بر میزبان] واجب است.

تبریزی: اگر مهمان غذا می خورد و می رود [فطره اش] بر عهده خودش می باشد ولی اگر نان خور حساب شود یعنی آن شب یا چند روز آنجا می ماند بر میزبان است. استفتائات جدید،‌ ج2،‌ س 683

سبحانی: فطره مهمانی که پیش از غروب شب عید فطر با رضایت صاحبخانه وارد شده و عرفا نان خور [میزبان]‌ حساب می شود بر [میزبان] واجب است.

 

9:اگر میهمان بعد از غروب شب عید فطر بر صاحبخانه وارد شود آیا زکات فطره اش بر صاحبخانه است؟

امام رهبری مکارم  فاضل مظاهری نوری وحید:فطره مهماني كه بعد از غروب شب عيد فطر وارد مي شود، بر صاحبخانه واجب نيست، اگر چه پيش از غروب او را دعوت كرده باشد و در خانه او هم افطار كند.

خوئی سیستانی تبریزی:اگرآن شب راآنجا می خوابدوغذا آنجا می خوردبنابراحتیاط واجب برعهده ی صاحب خانه است.

 

10:زکات فطره برای فرزندی که قبل از غروب شب عید بدنیا نیامده است چه حکمی دارد؟

سلام:پرداخت زکات فطره برای جنینی که قبل از غروب شب عید فطر متولد نشده واجب نیست اما اگر جنین قبل از غروب آفتاب شب عید فطر یاهنگام غروب متولد شده زکات فطره اش واجب است.

 

11:پرداخت فطریه سربازها و دانشجوها برچه کسی واجب است؟

آیت الله خامنه ای سیستانی وگلپایگانی مکارم صافی فاضل: فطریه (سربازها و دانشجوها) بر دولت واجب نیست واگرنان خور کسی مانند پدر می باشند پدر باید پرداخت کند واگر نان خور کسی نیست ومخارج سالش را خود تامین می کند باید پرداخت کند.

آیت الله وحید خراسانی : بنابراحتیاط هم خودش بدهد هم دولت.

آیت الله علوی گرگانی :اگرچه بنظر ما بعيد نيست كه سرباز عائله دولت حساب شود و فطريه بر عهده آنها باشد، ولى اگر خودش هم بدهد بهتر است .

آیت الله صانعی : بـرعـهده دولت نيست , و اگر خود توان پرداخت را دارند, و پول غذا رامى دهند, بايد زكات را خـود بـپـردازنـد, و اگر غذا به آنها مى دهند به طورى كه نان خور دولت محسوب مى شوند, بنابر احـتياط باز هم زكات فطره برعهده خودآنهاست , هر چند عدم تعلق به خود آنها هم خالى از وجه نيست.

 

12:پرداخت فطریه زندانی ها بر چه کسی واجب است؟

بهجت فاضل سیستانی تبریزی صافی اگر خودشان تمکن مالی دارند وفقیر نیستند برخودشان واجب است واگر توان مالی ندارند ونان خور کسی مانند خانواده اش می باشد آنها باید پرداخت کنند واگر نان خور کسی هم نیست وفقیر است ساقط است.

آیت الله علوی گرگانی :فطره زندانیها به عهده دولت است، گرچه خود آنها بدهند شايسته است.

آیت الله مکارم:فطره زندانیها بر عهده  دولت نیست، وپرداخت آن برخودشان هم واجب نیست اگرچه خود آنها پرداخت کنندشايسته است.

 

13:مصرف زکات فطره در چه مواردی است؟

امام خوئی رهبری بهجت فاضل زنجانی نوری مظاهری صانعی اراکی :اگر زكات فطریه را به يكى از این موارد مصرف زکات (مثل بدهكارى كه نمى‌تواند قرض خود را پرداخت کند،كارهايى كه منفعت عمومى دينى داردمانند ساخت مدرسه ومسجد، مسافرى كه در سفر درمانده شده است) برسانند كافى است هرچند احتياط مستحب آن است كه فطره را فقط به فقراى شيعه بدهند.

صافی ،گلپایگانی ،مکارم،وحید سیستانی سبحانی: زكات فطره را بنا بر احتياط واجب بايد فقط به فقرا داد و منظور، فقراى شيعه است که درآمدشان کافی به مخارجشان نیست وزکات را در مورد معصیت مصرف نکنند.

 

14:پرداخت زکات فطره برای صرف تعمیر مسجد حسینیه مدارس چه حکمی دارد؟

امام رهبری بهجت فاضل  خوئی زنجانی،مظاهری صانعی: پرداخت زکات فطره برای صرف تعمیر مسجد حسینیه مدارس اشکال ندارد هرچند مستحب است به فقرای شیعه پرداخت شود.

صافی ،گلپایگانی ،مکارم،وحید سیستانی سبحانی: پرداخت زکات فطره برای صرف تعمیر مسجد حسینیه مدارس اشکال دارد و بنا بر احتياط واجب بايد فقط به فقرا داد.

 

15:خارج کردن فطریه ازشهر خودچه حکمی دارد؟

همه مراجع(غیر از سبحانی وبهجت):در صورتى كه زكات فطره را از مال خود جدا كرده باشد اگر در محلّ خودش مستحقّ پيدا شود، احتياط واجب آن است كه فطره را بجاى ديگر نبردو اگر بجاى ديگر ببرد و تلف شود، بايد عوض آن را بدهد.

آیت الله سبحانی و بهجت ومظاهری وزنجانی :می تواندزكات فطره به شهردیگر ببرد هرچند احتیاط مستحب این است بیرون نبرد.

 

16:پرداخت زکات فطره به فقیر معصیت کارچه حمکی دارد؟

همه مراجع: احتياط واجب آن است كه به شرابخوار و بى‌نماز و كسى كه آشكارا معصيت مى‌كند  زکات فطره ندهند.

اراکی :پرداخت زکات به او اشکال ندارد هرچندبنابر احتیاط مستحب به كسى كه آشكارا معصيت مى‌كند زکات فطره ندهند.

بهجت: به قدر ضروريات خود و خانواده‌اش مى‌شود داد.

 

17:اگر در وقت وجوب پرداخت زکات پول ندارد آیا قرض کردن برای پرداخت زکات فطره اش لازم است؟

همه مراجع :اگرگندم یا برنج  در منزل دارد باید کنار بگذارد یا بفقیر پرداخت کند واگر این مقدار ندارد وبا قرض كردن و مانند آن بتواند زكات فطره را بدهد به طورى كه نظم امور او بر هم نخورد و قرض کردن برای او سخت نباشد، بنا بر احتياط واجب بايد قرض کرده وزكات فطره را بدهد.
18:اگرکسی فراموش كرده‌ و زكات فطره رانپردازيد، حكم آن چيست؟
همه مراجع :اگرفراموش کرده و زكات فطره رانپرداخته‌ايد، از شما ساقط نمى‌‌شود و واجب است آن را ـ بدون نيّت ادا يا قضا ـ جدا كرده و بفقیری بپردازيد.

 

19:آیا می توان بجای پرداخت زکات فطره برای فقیر کالا وجنس خرید؟

همه مراجع:نمی توان بجای پرداخت زکات فطره برای فقیر اجناس خرید وباید پول یا همان گندم یا برنج رابه ازای هر نفر 3کیلوگرم پرداخت کرد مگر اینکه از آن فقیر اجازه یا وکالت در خرید جنس را بگیرید.

 

20: اگر پول زكات فطره با پولهاى ديگر مخلوط شود تكليف چيست؟

چنانچه مقدار زكات فطره معلوم باشد با رجوع به حاكم شرع و اذن او آن مقدار را از پولها جدا كرده و به مصرف زكات فطره صرف مى‌كنند استفتاءات جديد (تبريزى)، ج‌2، ص:145

 

21: آيا شخص مكلف مى‌تواند زكات فطره‌اى را كه جدا كرده و كنار گذاشته است، به پول ديگر يا چيز ديگرى تبديل كند؟

همه مراجع: شخص مكلف نمى‌تواند زكات فطره‌اى را كه جدا كرده و كنار گذاشته است، به پول ديگر يا چيز ديگرى تبديل كندوباید همان را پرداخت کند.

بهجت: اگر به نحوى است كه مستحقين راضى هستند، جايز است.استفتاءات (بهجت)، ج‌2، ص:505

 

22:باتوجه به اینکه تبدیل زکات فطره جایز نیست آیا می توان پول زکات فطره را به حساب فقیر واریز کرد؟

همه مراجع تقلید:واریز کردن بحساب فقیر جایز نیست مگر اینکه  از فقیر برای قبض کردن وگرفتن این زکات وکالت بگیرد وبعد از وکالت گرفتن همان پول یا پول دیگر را به حساب فقیر پرداخت کنید.

بهجت: اگر به نحوى است كه مستحقين راضى هستند، جايز است.استفتاءات (بهجت)، ج‌2، ص: 505

 

23: آيا جايز است زكات فطره را به عنوان هديه، به خويشاوندان آبرومند و مستحق داد؟
همه مراجع تقلید: مى‌‏تواند زکات فطره را به عنوان هديه بدهد ولازم نيست به او بگويد زكات فطره است؛ ولى بايد در نيّت قصد زكات كند.

 

24:آیا می توان زکات فطره را به صندوق کمیته امداد یا موسسات دیگر پرداخت کرد؟

صافی ،گلپایگانی ،مکارم،وحید سیستانی سبحانی: زكات فطره بنابراحتياط واجب بايد به فقراي شيعه اثني عشري برسد و مكلّف بايد آنچه را تحت عنوان زكات فطره به اينگونه سازمان‌ها و مؤسسات مي‌دهد يقين كند كه بدون كم و زياد در مورد مصرف، (فقير شيعه اثني عشري) صرف شده و الا ذمّه‌اش برئ نمي‌شود. پس براي هر كس اين يقين حاصل شود، اشكال ندارد، مثلاً كسي كه زكات فطره مي‌دهد و سيّد نيست بايد يقين كند كه به مصرف فقير غير سيّد رسيده، نه سيّد و نه مدرسه و مسجد و حسينيه.

امام رهبری بهجت فاضل زنجانی،مظاهری صانعی :اگر یقین دارید زکات فطره را در موارد خود مانند رساندن بفقیر وکمک به مدرسه مصرف می کنند کفایت می کند.

بالغ بودن

1-نشانه های بلوغ در پسرها چیست؟

امام ،خامنه ای،خویی،تبریزی،فاضل،وحید ،مکارم،صافی،شبیری ونوری

نشانه های بلوغ در پسرهایکی از سه چیز است.

• روئیدن موی درشت زیر شکم ،بالای عورت
• بیرون آمدن منی
• تمام شدن پانزده سال تمام قمری

بهجت: نشانه های بلوغ در پسرها یکی ازسه چیز است

1-روئیدن موی درشت زیر شکم، بالای عورت وروئیدن موی درشت در صورت و پشت لب ودرسینه و زیر بغل و درشت شدن صدا ومانند اینها

2-بیرون آمدن منی

3-تمام شدن پانزده سال قمری

سیستانی: نشانه های بلوغ درپسرها یکی از سه چیز است.

• روییدن موی درشت در زیر شكم، بالای عورت، روییدن موی درشت در صورت و پشت لب.روییدن مو در سینه و زیر بغل و درشت شدن صدا و مانند اینها در پسران، نشانه بالغ شدن، نیست.
• بیرون آمدن منی
• تمام شدن پانزده سال قمری

نکته:

بنابرآنچه گفته شد پسرانی که تاریخ تولدشان به سال قمری مشخص نیست ولی تاریخ تولد آنان به سال شمسی معلوم است برای تبدیل سال شمسی به قمری کافی است ابتدا روزی که پانزده سال شمسی آنان کامل می گردد را مشخص نموده سپس 162 روز از آن کم کنند به این ترتیب روز کامل شدن 15 سال قمری آنان معین می شود

نشانه های بلوغ در دخترها

نشانه های بلوغ در دختر ها چیست؟

امام ،خامنه ای،خویی،تبریزی،بهجت،فاضل ،مکارم،صافی،شبیری ونوری: نشانه های بلوغ در دخترها یکی از سه چیز است:

• روئیدن موی درشت زیر شکم بالای عورت
• بیرون آمدن منی
• تمام شدن نه سال قمری

سیستانی:  نشانه بلوغ در دخترها فقط تمام شدن نه سال قمری است.

وحید :نشانه های بلوغ دخترها دو چیز است:

• بیرون آمدن منی
• تمام شدن نه سال قمری وخون حیض دیدن در مورد دختری که معلوم نیست نه سال او تمام شده یا نه.

توجه:

علامت بلوغ بودن خون حیض در دختری که نمی داند نه سالش تمام شده است یا خیر ،مورد اتفاق همه مراجع است: اما با این وجود در کتاب الحجر هیچ یک از مراجع جز آیت الله وحید آن را به عنوان نشانه بلوغ ذکر نکرده اند.

نکته:

دخترانی که تاریخ تولدشان به سال قمری مشخص نیست ولی تاریخ تولد آنان به سال شمسی معلوم است برای تبدیل سال شمسی به قمری کافی است ابتدا روزی که نُه سال شمسی آنان کامل می گردد را مشخص نموده سپس 97 روز از آن کم کنند به این ترتیب روز کامل شدن 9 سال قمری آنان معین می شود.

 

 روزه بچه نابالغ

منظور از بچه ممیز وغیرممیز چه بچه ای است؟

همه مراجع: کودکی که خوب وبد را تشخیص می دهد بچه ممیز است.

نکته:  منظور از خوب وبد چیزی است که عرف آن را خوب یا بد می داند وباید دراین رابطه، شرایط زندگی کودک و آداب وسنتهای محلی هم ملاحظه شود. البته سن تمییز به تبع  اختلاف اشخاص در استعداد، درک وهوش مختلف است.

 

• آیه روزه بچه ی ممیز صحیح است؟

 امام،خامنه ای،خوئی، بهجت،تبریزی، فاضل،سیستانی،وحید،مکارم،شبیری و نوری : صحیح است.

 صافی: صحیح نیست.

 

• آیا بچه ی ممیز می تواند روزه قضای پدر ومادر را انجام دهد؟

امام، بهجت ،فاضل، سیستانی ،شبیری ونوری»  بله می تواند به شرط اینکه معلوم باشد که عمل را به طور صجیج انجام می دهد.

خویی و صافی: نمی تواند.

تبریزی ومکارم: بنابراحتیاط واجب نمی تواند.

 

• آیا بچه ی ممیز می تواند برای گرفتن روزه اجیر شود؟

امام،بهجت،شبیری ونوری: اگر معلوم باشد که بچه ی ممیز عمل را به طور صحیح انجام میدهد با اجازه ی ولیّ خود می تواند برای روزه گرفتن اجیر شود

فاضل، سیستانی،وحید و مکارم:بنابراحتیاط واجب بچه ممیز نمی تواند اجیر شود.

 خوئی تبریزی و صافی: برای اجیر شدن بلوغ شرط است بنابراین بچه ممیز نمی تواند اجیر شود.

 

7-اگر بچه ممیز روزه بگیرد آیا می تواند این روزه ها را بعداز بلوغ به عنوان روزه قضامحاسبه نماید؟

 همه مراجع: خیر نمی تواند.

8-آیا روزه ی بچه  غیر ممیز صحیح است؟

همه مراجع: صحیح نیست، چون بچه غیر ممیز نمی تواندنیت معتبردر روزه را بجا آورد.

 

عاقل بودن

آیا روزه بر دیوانه ی ادواری واجب است ؟

امام ،خویی،فاضل،تبریزی،وحید،نوری: بر دیوانه ادواری روزه واجب نیست اما اگر قبل از اذان صبح خوب شود روزه آن روز واجب است.

مکارم ،صافی و شبیری : روزه بر دیوانه ادواری واجب نیست، البته اگر بعدا اذان صبح وقبل از ظهر حالش خوب شود ودیوانگی اش بهبود یابد، اگر تا آن موقع یکی از کارهایی که روزه راباطل می کند انجام نداده باشد بنابراحتیاط واجب باید روزه ی آن روز را بگیرد واگر نگیرد باید بعد قضا کند. اما اگر بعداز ظهر خوب شود روزه آن روز واجب نیست.

بهجت: روزه بر دیوانه ادواری واجب نیست، البته اگر بعدا اذان صبح وقبل از ظهر حالش خوب شود ودیوانگی اش بهبود یابد، اگر تا آن موقع یکی از کارهایی که روزه راباطل می کند انجام نداده باشد بنابراحتیاط واجب باید روزه ی آن روز را بگیرد و بعد قضا کند. اما اگر بعداز ظهر خوب شود روزه آن روز واجب نیست.

سیستانی:اگر قبل از اذان صبح دیوانه نباشد ونیت روزه کند وبعد از آن دیوانه شود ولی همان روز خوب شود، دراین صورت بنابراحتیاط واجب باید روزه آن روز را تمام کند واگر آن روز را روزه نگرفت، قضا کند

 توجه :طبق نظر آیت الله شبیری اگر احتیاط به صورت مطلق بیاید می تواند به نظر مجتهد اعلم بعد رجوع کرد اما اگر احتیاط با قید واجب  بیاید باید به آن احتیاط عمل کرد ونمی توان به فتوای مجتهد دیگر رجوع کرد.

 

آیا اشخاصی که دچار بیماری آلزایمر هستند روزه بر آنها واجب است؟

این افراد اگر به قدری بیماری شان شدید است که حتی وجوب روزه وتکالیف الهی را فراموش کنند و آن را تشخیص ندهند دراین صورت روزه بر آنها واجب نیست ودرغیر این صورت باید روزه بگیرند.

 

روزه بیهوش

اگر شخصی نیت روزه داشته باشد وپس از آن بیهوش شود ودوباره در بین روز به هوش آید حکم روزه ی  وی چیست؟

امام ،خویی، تبریزی، فاضل ،سیستانی ،شبیری ونوری: احتیاط واجب این است که روزه ی آن روز را تمام کند واگر آن روز را روزه نگیرد باید آن را قضا کند.

بهجت: احتیاط واجب این است که اگر قبل از ظهر حالش خوب شود روزه ی آن روز را تمام کند و بعدأ  قضایش را بجا آورد.

وحید: بنابراحتیاط واجب باید روزه ی آن روز را تمام کند وبعد قضا نماید.

مکارم: باید روزه ی آن روز را تمام کند.

صافی: احتیاط واجب این است که دوباره نیت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد.

 

اگر شخصی نیت روزه نداشته باشد و بی هوش شود اگر قبل ازاذان ظهر هوشیاری خود را به دست آورد آیا می تواند نیت روزه کند ؟

 امام خویی فاضل سیستانی مکارم ونوری: روزه این شخص صحیح نیست.

بهجت : بنابراحتیاط واجب چنین شخصی آن روز را روزه گرفته و بعد قضا کند.

 

 سوال

روزه داری که جهت عمل جراحی بیهوش میشود آیا روزه او صحیح است یا خیر؟

خامنه ای: در فرض سوال اگر قبل از بیهوشی نیت روزه کرده سپس در همان روز به هوش آمده و قصد ادامه روزه نماید روزه اش صحیح است.

سیستانی: در مورد بیهوشی که مقدمات آن اختیاری بوده (مثل فردی که برای عمل جراحی خود را در احتیاط دکتر بیهوشی قرار می دهد)احتیاط واجب آن است که روزه را تمام کند وبعد قضا نماید.

مکارم: اگر ناچار به عمل جراحی باشد لازم نیست آن را قضا کند.

صافی: بنابراحتیاط واجب قضا لازم است .

شبیری:  بیهوشی اختیاری روزه را باطل می کند وقضای آن واجب است ولی کفاره ندارد.

 

مسلمان بودن

 از جهت فقهی به چه کسی مسلمان گفته می شود ؟

معیار در مسلمان بودن گفتن شهادتین(اشهد ان لا الله الا الله واشهد ان محمدأ رسول الله)است

 

مسلمان شدن کافر

اگر شخصی قبل از اذان ظهر ماه رمضان مسلمان شود، می تواند آن روز را روزه بگیرد؟

 امام خویی تبریزی فاضل وحید صافی و نوری: روزه آن روز صحیح نیست.

بهجت:  اگر قبلا کاری که روزه راباطل می کند انجام نداده باشد ،احتیاط مستحب این است که آن روز را روزه بگیرد وقضا کند

مکارم وشبیری: اگر قبلا کاری که روزه راباطل می کند  انجام نداده باشد احتیاط واجب این است که آن روز را روزه بگیرد واگر نگرفت بعد قضا کند

سیستانی:

 اگر قبلا کاری که روزه را باطل میکند انجام نداده باشد احتیاط واجب این است که آن روز را به نیت ما فی الذمه روزه بگیرد واگر روزه نگرفت آن را قضا کند

 

مومن بودن

از نظر فقهی به چه کسی مومن گفته می شود؟

 مومن در اصطلاح فقهی یعنی شیعه دوازده امامی

 

شخصی که در طول روز شیعه می شود روزه ی او چه حکمی دارد؟

خویی، تبریزی، سیستانی ،وحید ونوری باید روزه ی  آن روز را تمام کند وروزه اش صحیح است

 امام ،فاضل، صافی: روزه مسلمان غیر شیعه دوازده امامی صحیح نیست حتی اگر فقط در جزئی از روز شیعه نباشد ولی باید آن روز تا موقع افطار از انجام مفطرات اجتناب نماید وبعد آن را قضا کند.

بهجت: احتیاط واجب است که روزه آن روز را تمام کند وبعد قضا نماید

مکارم: بنابراحتیاط واجب روزه اش صحیح نیست ولی باید آن روز تا موقع افطار از انجام مفطرات اجتناب نماید و بعد قضا کند.

 

ضرر داشتن,تعریف ضرر

منظور از ضرری که از جهت فقهی باعث سقوط وجوب روزه و عدم صحت آن می شود چیست؟

یکی از شرایط صحیح بودن روزه ،ضرر نداشتن آن است پس اگر مکلف بترسد روزه برایش ضرر داشته باشد وبترسد که با گرفتن روزه مریض شود یا بیماری وی شدت یابد ویا بهبودی آن به تأخیر بیفتد ،روزه ی وی صحیح نیست .حتی اگر روزه گرفتن برای عضوی از بدن مانند ضعیف شدن چشم مضر باشد روزه گرفتن صحیح نخواهد بود ضرری که گفته شد شامل بیماری های روحی و روانی هم میشود البته این خوف وترس از ضرر باید منشأ عقلایی داشته باشد.

درتمام این موارد که ذکر شد یقین وعلم داشتن به ضرر شرط نیست بلکه حتی اگر مکلف گمان کند ویا احتمال عقلایی بدهد که روزه برایش ضرر دارد نباید روزه بگیرد و روزه اش صحیح نیست.

 همچنین در تشخیص ضرر ،ملاک نظر شخص بیمار است وتابرای خود شخص ترس از ضرر حاصل نشده باشد گفته ی دیگران حتی پزشک معتبر نیست مگر اینکه ازگفته ی دیگران ترس از ضرر برایش پیدا شود.

 

سوال

آیا ضعف، بی حالی،سردرد و...که بخاطر روزه حاصل می شود ضرر محسوب می شود؟

همه مراجع:  ضعف و مواردی مانند آن ضرر محسوب نمی شود لذا انسان نمی تواند بخاطر ضعف روزه را بخورد هرچند زیاد باشد اما اگرضعف او به قدری است که معمولا نمی شود آن را تحمل کرد دراین صورت خوردن روزه اشکال ندارد.

سوال

برای ترک روزه اطمینان به ضرر لازم است یا صرف احتمال کفایت می کند؟

امام، خامنه ای، خویی، تبریزی، فاضل ،سیستانی ،وحید، مکارم، صافی و نوری:

 اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد واز آن احتمال ترس برای او پیدا شود چنانچه احتمال او عقلایی باشد (در نظر مردم بجا باشد) نباید روزه بگیرد وروزه اش صحیح نیست.

بهجت: اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد واز آن احتمال ترس برای او پیدا شود چنانچه احتمال او عقلایی باشد (در نظر مردم بجا باشد) می تواند روزه نگیرد

شبیری: اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد واز آن احتمال ترس برای او پیدا شود نباید روزه بگیرد و روزه اش صحیح نیست.

 

نیت روزه

آیا شخص روزه داری که روزه ی واجب مانند کفاره ،نذرو مانند آن گرفته می تواند دربین روز نیت روزه اش را به روزه ی واجب دیگر مانند قضای ماه رمضان یا روزه ی مستحبی تغییر دهد؟

 امام ،فاضل ،مکارم و نوری: عدول ازروزه ای به روزه ی دیگر جایز نیست چه هردو واجب باشند یا هر دو مستحب ویا مختلف

خویی ،تبریزی،وحید: در صورتی که وقت نیت روزه ای که روزه دار می خواهد به آن عدول کند گذشته باشد عدول صحیح نیست واگر وقت آن نگذشته باشد احتیاط واجب این است که عدول نشود.

 

سوال:

آیا شخص روزه داری که  روزه مستحبی گرفته می تواند در بین روز نیت روزه اش را به روزه ی واجب مانند قضای ماه رمضان روزه نذر ومانند آن تغییر دهد؟

امام،خویی،تبریزی ونوری: اگر کسی روزه واجب بر عهده داشته باشد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد وبا توجه به اینکه انسان می تواندتا قبل از زوال نیت روزه ی واجب غیر معین بکند پس چنین شخصی اگر قبل از ظهر متوجه شود که روزه ی مستحبی اش به خاطر وجود روزه ی قضا باطل است می تواند نیت روزه ی واجب بکند وروزه اش صحیح است.

خامنه ای، بهجت و سیستانی: کسی که روزه ی قضای ماه رمضان بر عهده اش است نمی تواندنیت روزه ی مستحبی بکند حال اگر پیش از ظهرمتوجه شود می تواند نیت روزه ی قضای ماه رمضان کند و روزه اش صحیح است اما اگر غیر از قضای ماه رمضان روزه واجب دیگری بر عهده اش باشد هم می تواند روزه ی مستحبی را ادامه دهد و هم نیتش را تغییر دهد و نیت روزه واجب نماید.

فاضل،وحید و صافی:

 اگر کسی روزه ی قضای ماه رمضان و بنابراحتیاط واجب روزه ی واجب دیگری بر عهده اش باشد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد پس چنین شخصی اگر قبل از ظهر متوجه بطلان روزه ی مستحبی اش شود می تواند نیت روزه ی قضای ماه رمضان یا واجب غیر معین دیگر کند.

مکارم:

اگر کسی روزه واجب مثل قضای ماه رمضان و روزه ی نذر و بنابراحتیاط واجب قضای غیر ماه رمضان بر عهده داشته باشد نمی تواند روزه ی مستحبی بگیرد و با توجه به اینکه انسان می تواند تا قبل از زوال نیت روزه ی واجب غیر معین کند پس چنین شخصی اگر قبل از ظهر متوجه شد که روزه ی مستحبی اش به خاطر وجود روزه ی قضا باطل است می تواند نیت روزه ی واجب بکند و روزه اش صحیح است.

شبیری: اگر روزه قضای رمضان بر عهده دارد نمی تواند روزه ی مستحبی بگیرد ودر صورتی که شخصی روزه ی مستحبی بگیرد ودر بین روز متوجه این قضییه شود می تواند نیت روزه قضا کند و اگر نیتش را عوض نکند روزه اش باطل است اما اگر روزه ی واجب دیگری مانند کفاره بر عهده بر عهده داشته باشد بنابر احتیاط واجب روزه ی مستحبی اش باطل است و نمی تواند نیت روزه ی واجب بکند.

 

اگر کسی  در روزه ی مستحبی عمدأ از نیت روزه برگردد اما قبل از اینکه مبطلی انجام دهد دوباره نیت روزه نماید آیا روزه اش صحیح است؟

امام ،خامنه ای، خویی، تبریزی، فاضل، وحید ،صافی، شبیری، نوری : اگر تا اذان مغرب دوباره نیت روزه نماید روزه اش صحیح است

بهجت و مکارم: اگر تا غروب دوباره نیت روزه نماید روزه اش صحیح است.

سیستانی: چنانچه در هر وقت از روز نیت روزه مستحبی بکند هرچند فاصله کمی تا مغرب باشد روزه او صحیح است البته اگر فرد می داند یا مطمئن است که آفتاب غروب کرده و بخواهد در فاصله بین غروب آفتاب تا مغرب نیت روزه مستحبی نماید بنابراحتیاط واجب روزه اش صحیح نیست.

 

کسانی که روزه بر آنها واجب نیست.

زن باردار

زنی که زایمان او نزدیک است یا زن شیرده، اگر روزه برای خودش یا برای بچه ضرر داشته باشد نباید روزه بگیردوبعدا باید قضا نماید(رهبری ومکارم:در فرضی که روزه(در تمام سال) بر خودش ضرر دارداگرضرر به گونه ای باشد که مانند مریض باشندحکم مریض را دارند وقضا واجب نیست)

وپرداخت فدیه:

خامنه ای،خوئی،تبریزی ،وحید،مکارم وشبیری:فقط در صورتی که روزه برای جنین ضرر داشته باشد (نه برای خودش) واجب است.

بهجت ،سیستانی،نوری: در هردو صورت(ضرر برای مادر وضرر برای جنین)واجب است.

امام:در صورت ضرر بر بچه واجب است ودر صورت ضرر بر مادر به احتیاط واجب فدیه بدهد.

فاضل:در صورت ضرر بربچه واجب نیست ودر صورت ضرر بر مادر واجب است.

صافی: : در هردو صورت(ضرر برای مادر وضرر برای جنین)بنابر احتیاط واجب فدیه بدهد.

 

سوال

اگر زن باردار بعداز ماه رمضان توانایی بجا آوردن قضای روزه را پیدا نماید وآن را بجا آورد آیا لازم است فدیه هم پرداخت کند؟

 همه مراجع: پرداخت فدیه ربطی به قضا کردن روزه ها ندارد ودر هر صورت پرداخت فدیه واجب است

 

سوال

زن حامله ای که از گرفتن روزه هایش ناتوان است فدیه را خودش باید پرداخت نماید یا همسرش؟

امام ،خامنه ای،خویی، بهجت، تبریزی، فاضل، سیستانی، وحید، صافی و نوری: بر عهده ی خودش است.

 مکارم:بنابر احتیاط واجب باید ازمال خودش بدهد .

شبیری: به عهده شوهرش است.

 

سوال

اگر شوهر فدیه بن باردارش را بپردازد، آیا فدیه از عهده ی زن ساقط می شود؟

امام ،خویی، تبریزی، فاضل ،سیستانی و صافی: اگر با اجازه ی زن پرداخت کند جایز است و ازعهده ی زن ساقط می شود اما اگر بدون اجازه ودرخواست زن پرداخت کند بنابراحتیاط واجب از عهده ی زن ساقط نمی شود.

وحید، مکارم، نوری : اگر بدون درخواست و اجازه زن پرداخت کند بنابراحتیاط واجب از عهده ی زن ساقط نمی شود

شبیری: از عهده ی زن ساقط می شود.

سوال

 آیا صرف شیر دادن زن به کودک باعث می شود که زن روزه نگیرد؟

همه مراجع: خیر ؛ صرف شیر دادن مجوز نگرفتن روزه نیست بلکه در صورتی می تواند روزه نگیردکه برای خودش یا کودکش ضرر داشته باشد

 

سوال

زن بارداری که به خاطر روزه دچار ضعف شدید می شود چه وظیفه ای دارد؟

همه مراجع: اگر ضعف و بی حالی به حدی باشد که عادتأ قابل تحمل نباشد ویا اینکه ضرر برای خودش یا بچه داشته باشد روزه بر او واجب نیست

سوال

آیا کم بودن یا کم شدن شیر زن به واسطه روزه دلیل می شود تا زن روزه نگیرد؟

همه مراجع: اگر روزه گرفتن برای بچه یا مادر ضرر داشته باشد می تواند روزه نگیرد درغیر این صورت روزه بر او واجب است

 

سوال

اگر راه های دیگر برای شیر دادن به کودک وجود داشته باشد مثل دایه گرفتن دوشیدن شیر مادر در شب یا تغذیه با شیر خشک و..آیا دراین صورت روزه گرفتن بر مادر واجب است ؟

امام، فاضل ونوری:اگر زن دیگری باشد که رایگان ویا با دریافت مزد واجرت ازپدر ومادر ویا ازشخص دیگری بچه را شیر دهد، بنابراحتیاط واجب مادر بچه باید روزه بگیرد

خامنه ای: اگر استفاده از شیر خشک برای تغذیه نوزاد ضرر ومشکلی ندارد، بنابراحتیاط واجب مادر باید روزه بگیرد.

خویی: اگر زن دیگری باشد که رایگان ویا بادریافت اجرت ازوالدین یا ازشخص دیگر بچه را شیر دهد ویا از طریق شیر خشک وشیر گاه ومانند آن بتواند بچه را شیر دهد باید مادربچه روزه بگیرد.

بهجت: اگر زن دیگری باشد که رایگان ویا با دریافت مزد واجرت ازپدر ومادر یا شخص دیگری بچه را بدون سختی ومشقت شیر دهد بنابراحتیاط واجب مادر بچه باید روزه بگیرد این حکم در صورتی لازم است که اجرت ومزد شیر آن قدر زیاد نباشد که ضرر مالی مورد توجهی به صاحب بچه وارد شود.

تبریزی: اگر زن دیگری باشد که بچه را شیر دهد واجب است مادر بچه روزه بگیرد همچنین اگر از طریق شیر خشک بتواند به بچه شیر دهد دراین صورت بنابراحتیاط واجب مادر باید روزه بگیرد

سیستانی: اگر زن دیگری باشد که رایگان ویا با دریافت مزد از پدر ومادر یا شخص دیگری  بچه را شیر دهد ویا ازطریق شیر خشک وشیرگاو ومانند آن بتواند بچه را شیر دهد بنابراحتیاط واجب نباید مادر روزه بگیرد.

وحید: اگر زن دیگری باشد که بچه را شیر دهد ویا از راه دیگری به بچه شیر داد واجب است مادر بچه روزه بگیرد.

مکارم:اگر زن دیگری باشد که را یگان ویا با دریافت مزد واجرت از پدرومادر یا شخص دیگر بچه را شیر دهد واجب است مادر روزه بگیرد این حکم در صورتی لازم است که مزد آنقدر نباشد که به صاحب بچه ظلم شود ومشکل دیگری پیش نیاید.همچنین هرگاه استفاده از شیر خشک برای تغذیه بچه مشکلی نداشته باشد بایدروزه بگیرد

صافی: اگر زن دیگری باشد که رایگان یا بادریافت مزد از پدر ومادر یا دیگری بچه را شیر دهد واجب است مادر بچه روزه بگیرد

شبیری: در هر صورت مادر بچه می تواند روزه نگیرد هرچند بتواند از راه دیگر مانند شیرخشک بچه را سیر نماید.

سوال

اگر زن شیرده یا حامله احتمال دهد که روزه گرفتن برای خودش یا بچه اش مضر است آیا می تواند روزه نگیرد؟

همه مراجع: اگر انسان احتمال عقلایی بدهد که روزه برای خودش یا بچه اش ضرر دارد واز آن احتمال ترس برای او پیدا شود نباید روزه بگیرد.

 

سوال

حامل مقرب (زني كه زائيدن او نزديك است :در بعضي از حالات بايد فديه بدهد سوال اين است كه وظيفه حامل غيرمقرب در اين حالات چيست و آيا فديه دارد يا نه؟(استفتا ئات مرکز)

صافی: اگر روزه گرفتن براي او ضرر دارد ، حكم مريض را دارد.ش113989

رهبری: بله، با خوف ضرر بر جنين فديه دارد.ش555848

زنجانی: تعبير رساله معظم له زن باردار است و قيد(زائيدن او نزديك است، وجود ندارد.ش10055

مکارم: چنانچه ضرر براي فرزند داشته باشد و براي خودش نداشته باشد ، بايد فديه دهد. ش197150

سیستانی: حامل غير مقرب فديه ندارد(رهيافت مشهد ص )

 

روزه سالمندان

سالمندان چه موقع می توانند روزه نگیرند؟

همه مراجع: کسانی که در  اثر پیری نتوانند روزه بگیرند یا روزه برایشان مشقت دارد روزه بر آنها واجب نیست.

 

سوال

حکم روزه ی سالمندان که با وجود مشقت و سختی روزه می گیرند چیست؟

امام ،خامنه ای،بهجت، تبریزی، فاضل،سیستانی، مکارم ،صافی، شبیری ،نوری : اگر روزه برایشان ضرر نداشته باشد روزه ی ایشان صحیح است.

خویی، وحید: روزه ایشان صحیح نیست.

 

سوال

آیا بر افراد پیری که در اثر کهولت سن توانایی روزه گرفتن ندارند واجب است فدیه بدهند؟

امام ،خامنه ای، خویی، تبریزی، فاضل، سیستانی، وحید و نوری : مسأله دو حالت دارد

• نمی تواند روزه بگیرد که دراین صورت دادن فدیه واجب نیست
• می تواند روزه بگیرد ولی مشقت دارد دراین صورت واجب است فدیه بدهد

بهجت ومکارم: در هر دو صورت فدیه بر او واجب است.

صافی: درهر دو صورت بنابراحتیاط واجب فدیه بر او واجب است

شبیری : مسأله دو صورت دارد

• نمی تواند روزه بگیرد که دراین صورت فدیه دادن واجب نیست
• می تواند روزه بگیرد ولی مشقت دارد اگر چه به حد حرج نرسد که دراین صورت واجب است فدیه بدهد(بنابراحتیاط واجب900گرم)

 

سوال

اگرشخص پیری بعدازماه رمضان توانایی بجا آوردن قضای روزه هایش را پیدا نماید وظیفه ی او نسبت به قضای روزه چیست؟

خویی،تبریزی،سیستانی،وحید و نوری: قضا بر او واجب نیست

 امام ومکارم: بنابراحتیاط واجب باید قضا کند

بهجت وشبیری: واجب است قضا کند

فاضل و صافی: بنابراحتیاط مستحب قضا کند.

 

سوال

 افراد پیری که نباید روزه بگیرند ودر مقابل باید فدیه پرداخت کنند اگر با وجود مشقت و سختی روزه بگیرند آیا لازم است فدیه بدهند؟

تبریزی :اگر روزه برایشان ضرر نداشته باشد روزه ایشان صحیح است و لازم نیست فدیه پرداخت کنند.

 

 مبتلایان به بیماری تشنگی

 شخصی که مبتلا به بیماری تشنگی است در چه صورتی می تواند روزه نگرفته و فدیه پرداخت نماید؟

 امام، خامنه ای، خویی، تبریزی ،سیستانی وحید، شبیری ونوری: در صورتی که توانایی روزه گرفتن را ندارند ویا برای آنها بسیار مشکل است واجب نیست روزه بگیرند ولی درصورت دوم (مشکل بودن) واجب است برای هر روز یک مد طعام فدیه دهند.

بهجت ،فاضل، مکارم وصافی: درصورتی که توانایی روزه گرفتن را ندارند ویا برای آنها بسیار مشکل است واجب نیست روزه بگیرند درهرد و صورت واجب است برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهند.

 

سوال

شخصی که مبتلا به بیماری تشنگی است وجایز است که روزه نگیرد چه مقدار می تواند آب بخورد؟

 امام، خویی، فاضل و نوری:  بنابراحتیاط واجب باید به مقدارضرورت کفایت کند وبیش از آن نیاشامد

 تبریزی، سیستانی ،وحید، صافی ،شبیری: احتیاط مستحب آن است که به مقدار ضرورت کفایت کند.

بهجت، مکارم: لازم نیست به مقدار ضرورت کفایت کند بلکه می تواند  بیش از آن نیز بیاشامد.

 

سوال

اگر شخصی که به بیماری تشنگی مبتلا است ،بعداز ماه رمضان توانایی بجا آوردن قضای روزه هایش را پیدا نماید آیا علاوه بر فدیه لازم است قضای روزه ها را نیز بجا آورد؟

امام ،خویی، تبریزی ومکارم: بنابراحتیاط واجب باید قضای روزه هایش را بجا آورد.

 بهجت، فاضل، شبیری: باید قضای روزه هایش را بجا آورد.

سیستانی، نوری: قضای روزه ها براو واجب نیست.

وحید، صافی: بنابراحتیاط مستحب قضای روزه ها را بجا آورد.

 

سوال

اگر شخصی که به بیماری تشنگی مبتلا است بعداز ماه رمضان توانایی بجا آوردن قضای روزه ها را پیدا نماید اما از روی عمد آن را تا ماه رمضان بعدی به تأخیر اندازد وظیفه اش چیست؟

امام، خویی، تبریزی، مکارم: بنابراحتیاط واجب باید قضای روزه هایش را بجا آورد و باید برای هر روز یک مد طعام فدیه بدهد.

بهجت، فاضل، شبیری: باید قضای روزه هایش را بجا آورد وبرای هر روی یک طعام فدیه بدهد.

سیستانی،وحید، صافی، نوری: قضا بر این شخص واجب نیست.

 

موضوع :روزه بیمار-روزه با تشخیص ضرر توسط پزشک

آیا لازم است پزشکی که تشخیص ضرر میدهد علاوه بر تخصص، مومن و متعهد هم باشد یا صرف امین بودن کفایت می کند ؟

امام ،خامنه ای، خویی، تبریزی، فاضل، سیستانی، وحید، مکارم، صافی، شبیری ونوری: لازم ینست پزشک معالج مومن ومتعهد به احکام دینی باشد بلکه اگر از گفته ی پزشک غیر مومن نیز ترس از ضرر حاصل شود کفایت می کند.

بهجت: لازم نیست پزشک معالج مومن و متعهد با حکام دینی باشد بلکه اگر از گفته ی پزشک غیر مومن نیز گمان به ضرر حاصل شود کفایت می کند.

 

سوال

اگر پزشکان در مورد ضرر داشتن روزه برای بیمار اختالف نظر داشته باشندد وظیفه ی شخص چیست؟

امام ،خامنه ای ،خویی، تبریزی، فاضل، سیستانی، وحید ،مکارم، صافی، شبری، نوری: به علم یا اطمینان رسیدن و پیداشدن ترس از ضرر ،وظیفه ی خود مکلف است هرچند سببش نظر پزشک باشد بنابراین اگر شخص بداند ویا احتمال ضرر دهد نباید روزه بگیرد.

بهجت:

 به علم یا اطمینان  رسیدن و پیداشدن ترس از ضرر وظیفه ی خود مکلف است هرچند سببش نظر پزشک باشد بنابراین اگر شخصی بداند یا گمان کند که روزه گرفتن ضرر دارد نباید روزه بگیرد واگر احتمال ضرر بدهد می تواند روزه نگیرد

 

فصل:روزه با اعتقاد به ضرر

بیماری که احتمال ضرر یا احتمال تشدید بیماری می دهد اما با این حال روزه میگیرد حکم روزه  وی چیست؟

امام، خویی، فاضل، تبریزی، وحید وشبیری:  نباید روزه بگیرد واگر روزه بگیرد صحیح نیست مگر اینکه به قصد قربت بگیرد وبعد معلوم شود که روزه برایش ضرر نداشته باشد

خامنه ای ،مکارم ،صافی و نوری: نباید روزه بگیرد واگر روزه بگیرد صحیح نیست.

 بهجت: می تواند روزه اش را افطار کند ومی تواند با امید ضرر نداشتن روزه بگیرد ودر صورت روزه گرفتن اگر بعد معلوم شود ضرر داشته باید قضای روزه هایش را بجا آورد واگر بعد معلوم شود ضرر نداشته بنابراحتیاط واجب باید قضای روزه هایش را بجا آورد.

سیستانی: اگر ضرر به حدی باشد که ارتکابش حرام باشد نباید روزه بگیرد واگر روزه بگیرد صحیح نیست اما اگر ضرر دراین حد نباشد می تواند رجاء روزه گیرد وروزه اش صحیح است هرچند بعد معلوم شود که روزه برای او ضرر اندکی داشته است.

 

سوال

بیماری که می داند روزه برای وی ضرر دارد اما با این حال روزه می گیرد حکم روزه وی چیست ؟

 خامنه ای، بهجت، سیستانی، مکارم، صافی، شبیری ونوری: کسی که می داند روزه برای وی ضرر دارد نبایدر وزه بگیرد واگر بگیرد صحیح نیست.

 امام ،خویی، تبریزی،فاضل، وحید: کسی که می داند روزه برای وی ضرر دارد نباید روزه بگیرد واگر روزه بگیرد صحیح نیست مگر این که به قصد قربت بگیرد وبعد معلوم شود ضرر نداشته است

 

سوال

اگر بیماری که گمان دارد روزه برایش ضرر دارد با این حال روزه بگیرد ولی بعد متوجه شود که روزه برایش ضرر نداشته است حکم روزه این شخص چیست؟

امام ،خویی، تبریزی، فاضل وحید: روزه اش باطل است مگر اینکه به قصد قربت روزه بگیرد وبعد معلوم شود ضرر نداشته است که دراین صورت روزه اش صحیح است .

بهجت: بنابراحتیاط واجب باید روزه اش را قضا کند 

سیستانی: اگر ضرر به حدی باشدکه ارتکابش حرام باشد نباید روزه بگیرد واگر بگیرد صحیح نیست اما اگر ضرر در این حد نباشد می تواندبه امید ثواب روزه بگیرد وروزه اش صحیح است هرچند بعد معلوم شود روزه برایش ضرر غیر قابل توجهی داشته است.

 

موضوع:مبطلات روزه –حیض

اگر زن حائض یا نفساء درماه رمضان نزدیک اذان صبح پاک شود اما وقت کافی برای انجام غسل وتیمم نداشته باشد آیا روزه او صحیح است ؟

امام خویی بهجت تبریزی فاضل سیستانی  وحید مکارم صافی شبیری نوری اگر برای هیچ کدام از غسل وتیمم وقت نداشته باشد روزه او صحیح است

 

سوال

اگر زنی در ماه رمضان فراموش نماید که غسل حیض یا نفاسش را انجام دهد ودرطول روزیادش بیاید حکم روزه ی او چیست؟

امام ،خویی، تبریزی، فاضل، سیستانی ،وحید ،صافی، شبیریف نوری: روزه اش صحیح است

مکارم:  بنابراحتیاط واجب باید آن را قضا نماید

 

سوال

اگر زن حائض یا نفساء در روزه قضای ماه رمضان قبل از اذان صبح پاک گردد اما زمان کافی برای غسل نداشته باشد حکم روزه او چیست؟

خویی، تبریزی، وحید، شبیری : روزه اش صحیح است

امام ،بهجت ،صافی: : باید تیمم بدل از غسل انجام دهد واگر تیمم هم نکند روزه اش باطل است

فاضل، سیستانی، نوری: با تیمم روزه اش صحیح است واگر تیمم بجا نیاورد  بنابراحتیاط واجب روزه اش باطل است

مکارم: اگرچه عمدأ غسل وتیمم نکند روزه اش باطل نمی شود هرچند بنابراحتیاط مستحب اگر تیمم نکند دوباره آن روز را قضا کند

 

سوال

اگر زن حائض یا نفساء در روزه قضای ماه رمضان فراموش کند که غسل نماید حکم روزه او چیست؟

امام، خویی، سیستانی، فاضل، وحید، مکارم، صافی ونوری: روزه اش صحیح است هرچند بنابراحتیاط بهتر است روز دیگری را بعدازماه رمضان روزه بگیرد

 شبیری: روزه اش صحیح است

 

 سوال

 اگر زن حائض یانفساء در روزه قضای ماه رمضان از روی عمد غسل وتیمم ننماید حکم روزه ی وی چیست؟

خویی ،تبریزی ،وحید شبیری: روزه اش صحیح است

امام، بهجت، صافی: روزه اش باطل است

فاضل ،سیستانی، نوری: بنابراحتیاط واجب روزه اش باطل است

مکارم :روزه اش باطل نمی شود هرچندبنابر احتیاط مستحب قضای آن را بگیرد.

 

موضوع:مبطلات روزه-استحاضه-جلوگیری از خروج خون برای زن مستحاضه(تصحیح شود)

ایت الله مکارم: احتیاط واجب دارند که  روزه داردر طول روز تحفظ از خون بکند.(عروه الوثقی،فصل فی الاستحاضه،م9(

 

موضوع:روزه مستحبی

آیا می توان با داشتن روزه قضای ماه رمضان روزه مستحبی گرفت؟

همه مراجع: کسی که روزه قضای ماه رمضان دارد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد

 

سوال

آیا با داشتن روزه ی نذر ،کفاره و مانند آن می توان روزه مستحبی گرفت؟

امام ،خویی، تبریزی، نوری: کسی که روزه کفاره و نذر ومانند آن دارد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد

فاضل ،وحید، صافی، شبیری:  کسی که روزه کفاره ونذر ومانند آن دارد بنابراحتیاط واجب نمی تواند روزه مستحبی بگیرد

خامنه ای، بهجت، سیستانی: کسی که روزه کفاره نذر و مانند آن دارد احتیاط مستحب است که روزه مستحبی نگیرد

مکارم:  کسی که روزه کفاره ونذر ومانند آن دارد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد همچنین اگر روزه قضای غیر ماه رمضان مانند قضای نذر به عهده داشته باشد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد.

 

سوال

آیا می توان با داشتن روزه استیجاری روزه مستحبی گرفت؟

خامنه ای، خویی، تبریزی، بهجت، وحید، صافی: کسی که روزه استیجاری دارد می تواند روزه مستحبی بگیرد

 امام، فاضل، سیستانی، مکارم، نوری: کسی که روزه استیجاری دارد می تواند روزه مستحبی بگیرد اگرچه احتیاط مستحب است واجب را مقدم کند

 شبیری: کسی که برای بجا آوردن روزه میتی اجیر شده است اگر وقت آن وسعت داشته باشد می تواند روزه مستحبی بگیرد ودرصورتی که وقت تنگ باشد اگر  روزه مستحبی بگیرد گنهکار است ولی روزه صحیح است

 

سوال

اگرشخصی روزه واجب برعهده داشته باشد آیا می تواند در روزهایی که روزه گرفتن مستحب است علاوه بر نیت روزه واجب خود روزه مستحبی آن روز را نیز نیت کند مثلا روزه قضای خود را در عید غدیر بگیرد؟

امام، فاضل ،خویی، سیستانی، مکارم،نوری : می تواند هر دو را نیت کند وبرای هر دوثواب می برد

 

موضوع :روزه استیجاری

آیا می توان با داشتن روزه واجب روزه استیجاری گرفت؟

امام، سیستانی، شبیری:  کسی که روزه قضای رمضان دارد می تواند برای بجا آوردن روزه دیگری اجیر شود

خویی ،تبریزی، وحید :  کسی که روزه واجب دارد می تواند روزه استیجاری بگیرد.

خامنه ای:  اگر روزه ی واجب غیرقضای ماه رمضان باشدمطلقا می تواند روزه استیجاری بگیرد اما اگر قضای ماه رمضان بر عهده اش باشد در صورتی که تبرعی ورایگان نباشد اشکال ندارد .

 بهجت:  استیجار جایز است اما اگر استیجار تبرعی باشد درحکم روزه ی مستحبی است پس نمی تواند به صورت مجانی  روزه ی دیگری را بجا آورد.

فاضل:  درصورتی می تواند اجیر شود که امکان گرفتن روزه واجب خودرا داشته باشد.

نوری:  کسی که خود روزه قضا دارد نمی تواند قضای روزه واجب میت را بگیرد.

 

سوال

نحوه ی نیت در روزه  های نیابتی یا استیجاری چگونه است ؟

 همه مراجع:  باید نیت کند از طرف میت روزه می گیرد ولازم نیست اسم او را بداند بلکه اگر اجمالا هم او را بشناسد ونیت کند کافی است

 

سوال

آیا در روزه استیجاری شخص نائب می تواند روزه را برای خود بگیرد اما ثوابش را به میت هدیه کند

امام، خویی ،تبریزی، بهجت، فاضل، سیستانی ،وحید، مکارم ،صافی ،شبیری، نوری: خیر نمی تواند