پرسش:

آيا ادعاي كساني كه مي گويند ما هر چه خودمان تشخيص داديم همان درست است و كاري به مجتهدان نداريم , درست است ؟

پاسخ:

با سلام و ادب سلامتي، سعادت و موفقيت شما را از درگاه ايزد منان خواستاريم

از ارتباط جنابعالی با سایت طلبه پاسخگو سپاسگزاریم

مراجعه غير متخصص به متخصص يك شيوه منطقي و سنت عقلاني است كه همه عقلاي جهان متفق هستند. از سوي ديگر, به حكم عقل , دانستن دستورات وظايف ديني بر هر مسلماني واجب است ; زيرا سعادت آدمي در زندگي دنيوي و اخروي ارتباط كامل با عمل به وظايف ديني دارد و بدون آگاهي خوشبختي او تأمين نمي شود وكلّيات وظايف عملي مورد اتفاق , همه ضروري دين است . مانند وجوب روزه و نماز... كه اين ها را فروع دين مي گويند, امّا اطلاع از بسياري مسائل جزيي آن ها جنبه تخصصي دارد كه از دو راه مي توان به آن دست يافت :

1- اجتهاد: يعني قدرت بررسي و استنباط دستورات دين از منابع فقه با آگاهي دقيق از آن منابع و نظريات فقهاي گذشته و آشنايي به اصول قواعد استنباط است . بديهي است كسي كه به اين مرحله نرسيده است قهراً بايد در مسائل شرعي تقليد كند. معناي تقليد استفاده از نظريات متخصص است , كسي كه مبادي اجتهاد را ندارد; يعني به زبان عربي آشنايي نسبي ندارد, علم حديث , درايه , معاني بيان و بديع نمي داند براي قبله شناسي مقداري علم هيئت بايد بداندقواعد فقه و علم اصول فقه كه دامنه وسيعي دارد علم كلام , علم رجال و منطق مراجعه به تمام آراي فقيهان , علم تفسير قرآن كه در تمام اين مسائل بايد متخصص و اهل نظر و اجتهاد باشد, بدون مجهز شدن به علوم گذشته كسي نمي تواند احكام الهي را تشخيص دهد و مراجعه به رساله مراجع همان تقليد و پيروي از آن ها است و گر نه انسان چگونه مي تواند بدون علم چيزي را تشخيص دهد.

پرسش:

چرا حجاب داریم، در صورتی که اگر پیش نامحرم‌‌ها هم بی‌حجاب بودیم، برای آنها مثل محارم عادی می‌شد؟

پاسخ:

با سلام و ادب

شهيد مطهري در كتاب فلسفه حجاب در بخشى كه آرامش روانى جامعه را يكى از آثار حجاب بر مى‏شمارد مى‏فرمايد: «اما علت اين كه در اسلام دستور پوشش، اختصاص به زنان يافته، اين است كه ميل به خود نمايى و خودآرايى مخصوص زنان است. از نظر تصاحب قلب‏ها و دل‏ها مرد شكار است و زن شكارچى، همچنان كه از نظر تصاحب جسم و تن، زن شكار است و مرد شكارچى. ميل زن به خود آرايى از حس شكارچى‏گرى او ناشى مى‏شود. در هيچ جاى دنيا سابقه ندارد كه مردان لباس‏هاى بدن نما و آرايش‏هاى تحريك كننده به كار برند. اين زن است كه به حكم طبيعت خاص خود مى‏خواهد دلبرى كند و مرد را دل باخته و در دام علاقه خود اسير سازد. بنابراين انحراف تبرّج و برهنگى، از انحراف‏هاى مخصوص زنان است و دستور پوشش هم براى آنان مقرر گرديده است».(1) به عبارت ديگر: جاذبه و كشش جنسى و زيبايى خاص زنانه و تحريك پذيرى جنس مردانه، يكى از علت‏هاى اين حكم است. توصيه و دستور الهى به پوشش و حجاب براى زنان، به منظور ايجاد محدوديت و محروميت و چيزهايى از اين قبيل كه تنها فريب شيطانى‏اند نمى‏باشد، بلكه در واقع براى آگاهى دادن به گوهر ارزشمند در وجود زنان است كه بايد از آن مراقبت شده و حفظ شود و به تاراج نرود. اين كاملاً معقول است كه هر چيزى ارزشمندتر باشد، مراقبت و محافظت بيشترى را مى‏طلبد تا از دست راهزنان در امان باشد و به شكل يك ابزار براى مطامع سودپرستان در نيايد.
 به ياد داشته باشيم كه  غريزه جنسى، نيرومند و عميق است. هر چه بيشتر اطاعت شود، سركش‏تر مى‏گردد، همچون آتش كه هر چه به آن بيشتر هيزم بدهند، شعله ورتر مى‏شود، و شهوت خواه تقاضاى خود را به صورت يك عطش روحى و خواست اشباع نشدنى در مى‏آورد.(2) و وضعيت جهان معاصر و كشانده شدن عده‏اى به همجنس بازى نشانه آشكارى از اين حالت است.
بنابراين رعايت نكردن پوشش اسلامى توسط زنان نه تنها از بين رفتن حساسيت مردان را به دنبال ندارد و به تعبير شما براي نامحرمان عادي مي شود، بلكه موجب طغيان غريزه جنسى آنان نيز مى‏گردد. براي نمونه با اين كه در كشورهاي غربي مسئله بي حجابي به طور افسار گسيخته در جامعه رواج دارد اما اين مسئله عادي نشده بلكه روز بروز بر مفاسد و ناهنجاري هاي جنسي و اذيت و آزارهاي جنسي نسبت به زنان و دختران بيشتر مي شود به طوري كه در انگلستان اخيرا تاكسي هايي مخصوص بانوان قرار داده اند.

1. مرتضى مطهرى، مجموعه آثار، ج 19، ص 436، با تلخيص.
2. همان، ص 434.

پرسش:

در مورد فلسفه نذورات و خیرات و اینکه این کارها درست است یا نه، توضیح دهید.

پاسخ:

با سلام و ادب

یکی از سنت‌های بسیار خوب و مورد تأکید فراوان آیات و روایات سنّت خیرات دادن و اعطای صدقات است.

فلسفه صدقات و خیرات به خاطر وصول به منافعی است که هم در دنیا و هم در آخرت نصیب انسان می‌شود. علاوه بر آن، اجرای سنّت صدقات و خیرات به اصلاح و آبادی جامعه اسلامی و اعتدال افراد و کاستن از فقر کمک می‌کند.

در روایات گوناگون این سنت حسنه مورد تأکید فراوان قرار گرفته و بر فلسفه و حکمت آن همراه با نتایج و منافع متعدد اشاره شده است:

امام صادق سلام الله علیه فرمود: «بهترین اثری که هر انسانی بعد از مرگش به جای می‌گذارد، سه چیز است:

«1ـ فرزند نیکوکاری که برایش آمرزش‌خواهی کند، 2ـ سنت و روش خوبی که بر آن عمل گردد، 3ـ صدقه‌ای (خیراتی) که بعد از وی جاری و مستمر باشد.(1)

در این حدیث شریف خیرات و صدقات از دو منظر مورد توجه قرار گرفته است:

1ـ خیرات و صدقاتی که شخص قبل از مرگ آن را بنا نهاده تا مردم از آن بهره‌مند شوند، مثل وقف که پس از مرگ تبدیل به صدقه جاریه‌ای خواهد شد که در آن دنیا بهره‌های بسیاری از آن خواهد برد.

2ـ خیراتی که پس از مرگ شخص، توسط بازماندگان چون فرزندان و یا دیگران به نیّت آن شخص صرف کارهای خیر می‌شود که استفاده آن را هم شخص مرده می‌برد و هم بستگان.

امام صادق(ع) فرمود: «نماز و روزه و حج و صدقه و نیکی و دعا به قبر میت وارد می‌شود، و پاداش آن برای کسی که انجامش داده، نیز برای میت نوشته می‌شود»(2).

علاوه بر این موارد، خیرات و صدقات موجب فواید بسیاری است، از جمله دادن صدقات، حوادث ناخوشایند را از انسان دور خواهد کرد. امیرمؤمنان فرمود: «صدقه، بلا و گرفتاری و بیماری را دفع می‌کنند»(3).

رسول گرامی اسلام فرمود: «خداوند به وسیله صدقه، بیماری و سختی و سوختن و غرق شدن و ویرانی و جنون و هفتاد بدی را دفع و دور می‌فرماید»(4).

نذر نوعی معامله انسان با خدا است، یعنی ملتزم می‌شود کار خیری را برای خدا به جا آورد یا کاری را که نکردن آن بهتر است، برای خدا ترک کند(5).

فلسفه نذر یا عهد این است که انسان برای خود تکلیفی را ایجاد می‌کند و در برابر زحمت و مشقتی که در راه ایجاد تکلیف متحمّل می‌شود، انتظار پاداش یا برآورده شدن حاجت خود را دارد. و این کاری است مورد قبول شرع و البته خدا عمل او را بی پاداش نخواهد گزارد، گرچه ممکن است به خاطر وجود مصالح یا وجود موانعی، حاجت او برآورده نشود، اما در سرای باقی به پاداش بسیاری جبران خواهد کرد.

1ـ وسائل الشیعه، ج 6، ص 294.

2ـ جامع احادیث الشیعه، ج 8، ص 411.

3ـ غرر الحکم، ج 2، ص166.

4ـ بحار الانوار، ج 59، ص 269.

5ـ ر.ک: توضیح المسائل مراجع، ج 2 ص 541، مسئله 2640.