پرسش:

 ترك كردن امر به معروف و نهي از منكر چه حكمي دارد؟

پاسخ:

با سلام و عرض ادب و احترام

امر به معروف و نهي از منكر با وجود شرايط ، واجب است و ترك واجب حرام است.

بنابراين ترك امر به معروف و نهي از منكر حرام است.(1)

روزي پيامبر وارد خانه شد، از چهره اش نمايان بود ناراحت است، پس از وضو به مسجد رفت و بالاي منبر قرار گرفت و فرمود: "اي مردم، خدا به شما مي گويد: امر به معروف و نهي از منكر كنيد وگرنه هر چه دعا و نفرين بكنيد، مستجاب نخواهد شد و هر چه مرا صدا بزنيد، اجابت نخواهم كرد".(1)

امام كاظم (ع) فرمود: "اگر امر به معروف و نهي از منكر نكنيد، اشرار و بدان بر شما مسلط خواهند شد و خوبان هر چه دعا كنند، مستجاب نخواهد شد".

از آثار ترك امر به معروف و نهي از منكر در روايات آمده است:

1 - مسلط شدن افراد بد بر جامعه،

2 - عدم استجابت دعا و نفرين خوبان،

3 - از بين رفتن هيبت و عظمت اسلامي،

4 - محروم شدن از بركات وحي،

5 - نزول عذاب الهي،

6 - فراگير شدن فساد و تباهي،

7 - رخت بر بستن بركات الهي.(3)

كسي كه مي خواهد به اين واجب ديني اقدام نمايد، همانند ديگر واجبات ديني، بايد احكام خاص و شرايط آن را به خوبي بداند، تا آن را به شكل صحيح به جاي آورد و خداي نكرده آثار منفي آن به جهت ندانستن مسئله ، از آثار مثبت بيشتر نشود.

1 - امام خميني ، تحريرالوسيله، ج1، ص 462.

2 - ميزان الحكمه، عنوان 2692 ، حديث 12727.

3 - ميزان الحكمة، عنوان 2692.

پرسش:

1. من نذر کرده بودم که اگر برادر کوچکم سالم دنیا بیاید اسم او را عباس بگذاریم اما وقتی که دنیا آمد مادرم چون ناراحت بود و او هم نذر کرده بود که اسمش را مهدی بگذارد به همین دلیل وقتی من از مادرم خواستم که اسمش را عباس بگذارند مادرم ناراحت و عصبانی شد و چون من در آن زمان سن زیادی نداشتم ترسیدم و دیگر نگفتم که من هم نذر کرده ام و حالا نمی دانم این نذرم را چگونه ادا کنم که هم از وقتش گذشته و هم شناسنامه برای برادرم گرفته شده من حالا چه کنم؟

 2. من برای قبول شدن در کنکور نذرهای بسیاری کردم و از آنجایی که من سه سال طول کشید تا بتوانم از کنکور قبول شوم حالا نذرهایی که کردم یادم نمی آید و آن را که هم به خاطر دارم نمی دانم آیا نذر برای سالی که قبول شدم هست یا نه بگویید من با این نذرهای فراموش شده چه کنم؟

 3. من در آن سالی که از کنکور قبول شدم نذر کرده بودم که دو سال پشت سر هم روز عاشورا به امامزاده شهر خودمان بروم و 200 تومان به ذریه بیاندازم اما چون من و خانواده ام همان سالی که من قبول شدم به شهر دیگری رفتیم من نتوانستم خودم به شهر خودمان برای ادای نذر برگردم و به شخص دیگری سپردم که این پول را در روز مورد نظر به امامزاده ببرد منتهی این شخص به خاطر شلوغی امامزاده در وقت دیگری این کار را انجام داده است آیا نذر من با این وجود ادا شده یا نه؟

پاسخ:

خواهر گرامی  با سلام و تشکر
1 – چون نذر شما بر چیزی بوده که اختیارآن به دست شما نبوده بلکه اختیار و تصمیم در مورد نامگذاری علی القاعده بر پدر و مادر است لذا نذر شما صحیح نبوده است و چیزی بر گردن شما نیست ( توضیح المسایل مراجع  ، مسئله 2647 و ذیل آن .)
2 – در مورد سوال دومتان عرض می کنیم :
اگر كلاً در تعداد نذرها شك داريد، مثلاً نمى‏دانيد سه نذر كرده‏ايد يا پنج تا، اكتفا به مقدار يقينى كافى است، يعنى به سه نذر وفا كنيد كفايت مى كند. اما اگر ميدانيد كه يك نذر كرده‏ايد، اما نمى‏دانيد كه آيا نذر كرده‏ايد هزار تومان صدقه بدهيد و يا نذر كرده‏ايد گوسفند قرباني كنيد، بايد هر دو كار را انجام دهيد.(1)
به فتوای برخی از مراجع اگر مورد نذر بين چند چيز ، مردّد است، با قرعه مشخص می شود، مثلاً مي دانید يكي از پنج مورد را نذر كرده ولي نمي دانید كدام يك بوده؛ بين اين پنج تا قرعه مي اندازید. قرعه به هر يك درآمد، آن را به عنوان منذور پرداخت مي كنید. اگر بين چند چيز مشخص مرددّ نيست، بلكه بين چيزهاي زيادي مردّد است، يكي از چيزهايي را كه احتمال مي دهید نذر كرده باشید، به عنوان عمل به نذر انجام مي دهید، و اگر هيچ چيزي را احتمال نمي دهید، تكليفي ندارید.(2)
و به فتوای مقام معظم رهبری در چنین موردی که نمی دانید چه نذر کرده اید هيچ چيز بر گردن شما نيست و هر وقت يادتان آمد، بايد به جا آورید(3).
نذرهایی که شک دارید که در سال قبولی بوده ، لازم نیست بجا آورید.

 اگر پول را به شخص مورد نظر داده اید تا به ضریح آن امامزاده بیاندازد و او این کار را کرده شما دیگر تکلیفی در این مورد ندارید ، حتی اگر دیر انجام داده باشد.

1. آيت اللَّه صافى گلپايگانى، جامع الاحكام، ج 1، ص 223، سؤال 795.
2. آيت الله تبريزي، استفتائات، ص 386، سؤال 1716.
3 استفتاي تلفني از دفتر مقام معظم رهبري در قم.

پرسش:

میخواستم بدانم میزان دیه کبودی پایین چشم چپ و راست و کبودی پیشانی روی هم چقدر میشود؟
ممنون

پاسخ: 

برادر گرامي آقا مهدي با سلام و آرزوي موفقيت براي شما .
اگر كسي به سر و صورت ديگري ضربه اي بزند كه كبود شود بايد سه مثقال طلا به او بدهد و اگر چند عدد كبودي باشد به تعداد آن ها بايد براي هر كدام سه مثقا ل طلا بدهد . كه در فرض سوال مجموعا نه مثقال مي شود البته اگر با طرف مقابل اختلافي داريد بايد به دادگاه مراجعه كنيد
توضيح المسايل مراجع ج 2 ص 689 مسئله 22 .

پرسش:

مجازات قانونی و حق الناس را با ذكر منبع تعریف نمایید.

پاسخ:

مجازات قانونی،مجازا تی است که قانون، آن را برای فعل یا ترک فعلی به عنوان مجازات تعیین کرده باشد  (1) مثل مجازات زندان وجرایم نقدی که درقانون مجازات اسلامی برای جرایم تعیین شده است  

حق الناس عبارت از حقی است که فردی بر فرد دیگری پیدا می کند ومختار است که صاحب حق ،آن را بگیرد یاببخشد مثل دیه وقصاص وحقوق مالی که اشخاص بر یکدیگر پیدا می کنند  (2)
گاهی حقوق الناس از طرف حقوق عرضی (آبرویی) است ، مانند دشنام ، غیبت و...
در ایبن نوع حقوق اگر چه شاید مجازات خاصی در دنیا برای آن تعیین نشده ، اما رعایت این نوع حقوق باید بیشتر از نوع اول مورد توجه قرار گیرد و حتی گاهی مجازات اخروی آن سخت تر و جانکاه تر است.

1 قانون مجازات اسلامی،باب اول،مواد 1و2 
2 مصطفی حسینی دشتی، معارف ومعاریف،واژه : حق

پرسش:

آیا انسان های شبیه سازی شده در غرب دارای روح هستند ؟ تكلیف این انسان ها در روز قیامت چیست؟ اینها از چه كسی ارث می برند؟
پاسخ:

با سلام و ادب

در مورد شبیه سازی انسان چون پدیده ای نو و فعلا در حد یک نظریه علمی است و تا طی مراحل عملی فاصله زیادی هست، در حال حاضر نمى‏توان چيزى گفت، زيرا هنوز ثمره اين فرايند به دست نيامده و هر قضاوتى در اين مورد نوعى پيشگويى عجولانه است. از طرف ديگر چنانچه اين طرح موفق باشد، بعيد نيست بتوان انسان‏ها يا انسان‏نماهايى با ويژگى‏هاى زيستى و روحى متفاوت پديد آورد.
وچون اين مسأله پديده اي نو است و اصل اين موضوع و ماهيت و نيز پيامدهاي اخلاقي، اجتماعي و حقوقي آن خوب مشخص نيست،  هنوز اظهار نظر شرعي يکپارچه اي صورت نگرفته است ما در اين مجال در خصوص اصل عمل شبیه سازی و جواز یا عدم جواز آن به طور خلاصه اشاره مي کنيم:
آيت الله مکارم شيرازي: اين عمل (يعني شبيه سازي) از نظر شرعي خالي از اشکال نيست و مفاسد زيادي بر آن مترتب مي شود، به همين جهت حتي افرادي که پاي بند به دين و شريعتي نيستند به خاطر مفاسد اجتماعي آن به مخالفت با آن پرداخته اند (استفتاآت جديد، ج 2، ص 619، س 1783).
آيت الله تبريزي: عمل استنساخ (شبيه سازي انسان) جايز نيست. والله العالم (استفتا کتبي از دفتر معظم له)
آيت الله سيستاني: اصل اين عمل في حد ذاته حرام نيست ولي با توجه به مفاسد و خطراتي که ممکن است بر آن مترتب شود ولي امر مي تواند از آن منع کند و در اين صورت حرام خواهد بود (استفتا کتبي از دفتر معظم له).
آيت الله صافي گلپايگاني: موضوع مذکور در سؤال بايد از جميع جهات مشخص شود تا بتوان حکم شرعي آن را بررسي نمود. والله العالم  (استفتا کتبي از دفتر معظم له)
در صورت تحقق مسئله شبیه سازی ، انسانی که به وجود آید از کسی ارث نخواهد برد چون ارث بردن فرع بر این است که مورث او معلوم باشد ولی اگر ازدواج کرد و از خود فرزندانی داشت و مال و منالی داشت پس از مرگ، اموال او به ورثه او خواهد رسید و اگر وارثی نداشت اموال او به حاکم شرع خواهد رسید.
تکلیف این انسان ها اگر از نظر عقل و ادراک همانند انسان های دیگر باشند مانند دیگر انسان ها خواهد بود و در روز قیامت نیز باید پاسخگوی کردار و رفتار خود باشند .