چگونه انسان شرح صدر پيدا مى ‏كند؟

پرسش:

راه‏هاى به دست آوردن شرح صدر و دريا دلى چيست؟

پاسخ:

با سلام و احترام

ابن مسعود از پيامبر(ص) پرسش: كرد: چگونه انسان شرح صدر پيدا مى‏كند؟ حضرت فرمود: «هنگامى كه نور به قلب انسان داخل شد، گسترده و باز مى‏گردد». او پرسيد: نشانه آن چيست؟ فرمود: «نشانه آن توجه به سراى جاويد و جدا شدن از سراى غرور و آماده گشتن براى استقبال از مرگ پيش از رسيدن آن است».(1) امام على(ع) شرح صدر را از نشانه‏هاى ايمان مى‏داند و مى‏فرمايد: «مؤمن چهره‏اى شاد و دل گريان دارد. پهناى سينه‏اش را با هيچ پهنه‏اى قياس نتوان كرد».(2) از دو روايت فوق مى‏توان نتيجه گرفت كه به دست آوردن شرح صدر، در گرو آخرت محورى، زهد، ايمان و عدم وابستگى به دنيا مى‏باشد.
برخى ديگر از عوامل شرح صدر چنين است:
مطالعات پى‏گير و مستمر و ارتباط مداوم با دانشمندان و علماى صالح، خودسازى و تهذيب نفس، پرهيز از گناه، مخصوصاً غذاى حرام و ياد كردن خدا از عوامل شرح صدر است.
براى به دست آوردن شرح صدر و رهايى از قساوت قلب بايد به درگاه خدا روى آورد تا آن نور الهى كه پيامبر وعده داده، در قلب بتابد. بايد آيينه قلب را از زنگار گناه صيقل داد و سراى دل را از زباله‏هاى هوا و هوس پاك كرد تا آماده پذيرايى محبوب گردد.
اشك ريختن از خوف خد و از عشق آن محبوب بى مثال تأثير عجيبى در رقت قلب و نرمش و گسترش روح دارد. جمود چشم از نشانه‏هاى سنگدلى است.(3)

1 - تفسير نمونه، ج 19، ص 426.
2 - نهج‏البلاغه فيض‏الاسلام، قصار 325.
3 - تفسير نمونه، ج 19، ص 427 و 429.