چرا بايد نماز و قرآن را به زبان عربى بخوانيم؟

پرسش:

چرا بايد نماز و قرآن را به زبان عربى بخوانيم،وقتى كه معناى آن را به خوبى نمى فهميم؟
پاسخ:
 خواندن نماز به صورت عربى و با همان الفاظ و كلماتى كه پيامبر و ديگر مسلمانان صدر اسلام مى خواندند دلائل مختلفى دارد كه به برخى از آن ها اشاره مى كنيم.
اول: تعبدى و توقيقى بودن خواندن نماز به لفظ عربى، اين معنا كه شريعت اسلام دستور به عربى خواندن نماز داده است.با توجه به اين كه روح عبادت، تسليم و تعبد است، طبعاً انسانى كه مى خواهد خدا را عبادت كند آن چيزى را انجام مى دهد كه خداوند خواسته است و طبق آيات و روايات و سيره پيامبر اين واجب و تكليف دينى به اين شكل واجب شده است. اگر چه انسان مى تواند در غير اوقات نماز با هر زبانى با خداوند سخن گويد.
دوم: جهت ايجاد زبانى مشترك ميان همه پيروان اسلام و در واقع فراهم سازى وحدت و پيوند بين المللى دينى است.
سوم: قرائت و اذكارى كه در نماز هست به صورت دقيق در هيچ زبانى ترجمه ندارد؛ يعنى نمى توان همان مفاهيمى كه در قرائت و اذكار نماز هست به صورت دقيق ترجمه كرد و آن را بيان نمود. چه بسا برخى كلمات يا جملات معانى بسيارى در خود جاى داده كه با يك يا چند جمله نتوان همه آن ها را بيان نمود.[1]
براى مثال سوره حمد؛ هيچ ترجمه اى نيست كه بتواند تمام مفاهيم آن را به زبان ديگر بيان كند. حتى تنها كلمه اللّه، هيچ معادلى در زبان ديگر ندارد و كلمه خدا در زبان فارسى معادل معناى اللّه نمى باشد.
چهارم: شايد يكى از رموز خواندن نماز به زبان عربى و با ديگر شرايط و آداب، همين حفظ نماز بعد از قرن ها است در حالى كه در اديان ديگر ما اثرى از آن نمى بينيم و چه بسا اگر به همان صورتى كه پيامبران گفته بودند عمل مى كردند و به خواست خود با آن برخورد نمى كردند آن ها نيز چيزى به عنوان نماز مى داشتند. پس اگر مسلمانان نيز مى خواستند نماز را به زبان هاى گوناگون بخوانند شايد تاكنون از نماز جز نامى باقى نمى ماند؛ زيرا اختلافات فراوان در ترجمه كلمات و جملات و اعمال سليقه هاى فراوان باعث از بين رفتن اين فريضه الهى شده و چه بسا نمازى كه هم اكنون عامل وحدت جامعه اسلامى است، عامل تفرقه مسلمانان مى شد.
با توجه به اسبابى كه ذكر كرديم نماز بايد به زبان عربى خوانده شود؛ اما اين بدان معنا نخواهد بود كه انسان نتواند به هيچ زبان ديگرى با خداوند سخن بگويد.
انسان مى تواند با هر زبانى كه خواست در غير وقت نماز با خدا سخن گفته، با او راز و نياز كند و دردها و نيازهاى خود را با او در ميان گذارد، حتى در قنوت نماز انسان مى تواند به فارسى يا هر زبان ديگر حاجت ها خود را از خدا درخواست كند.

[1]. قرآن شناسى، محمدتقى مصباح يزدى، ص 92 ـ 102، با اقتباس و تلخيص.