فلسفه وصيت كردن از ديدگاه قرآن چيست؟

پرسش:
 فلسفه وصيت كردن از ديدگاه قرآن چيست؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب
 طبق قانون ارث تنها يك عده از بستگان آن هم روى حساب معينى بهره مند مى شوند در حالى كه شايد عده ديگرى از فاميل و احياناً بعضى از دوستان و آشنايان نزديك، نياز مبرمى به كمك هاى مالى داشته باشند.
و نيز گاهى بعضى وارثان مقدار ارث، نياز آنان را پاسخ گو نيست، جامعيت قوانين اسلامى اجازه نمى دهد كه اين ها پر نشود، لذا در كنار قانون ارث، قانون وصيت قرار داده، به مسلمانان اجازه مى دهد نسبت به يك سوم از اموال خود براى بعد از مرگ خويش تصميم بگيرند .
افزون بر اين، گاه انسان مايل است كارهاى خيرى انجام دهد، اما در زمان حياتش به سبب نيازهاى مالى خودش به اين كار موفق نمى شود؛ منطق عقل ايجاب مى كند كه او از اموالى كه زحمت كشيده، براى انجام كارهاى خير، دست كم براى پس از مرگش محروم نماند.
مجموع اين امور موجب شده است كه قانون وصيت در اسلام تشريع گردد و آن را با جمله (حقاً على المتقين) در آيه 180 سوره بقره تأكيد فرموده است.
البته وصيت منحصر به موارد فوق نيست، بلكه انسان بايد وضع بدهى هاى خود و اماناتى كه به او سپرده شده و مانند آن را در وصيت مشخص كند، به گونه اى كه هيچ امر مبهمى در حقوق مردم يا حقوق الهى كه بر عهده او است وجود نداشته باشد.
در روايات اسلامى تأكيدهاى فراوانى در زمينه وصيت شده، از جمله در حديثى از پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) مى خوانيم: سزاوار نيست مسلمان شب بخوابد مگر اين كه وصيت نامه اش زير سر او باشد.[1]
البته جمله زير سر بودن به عنوان تأكيد است، منظور آماده بودن وصيت است.
در روايت ديگرى مى خوانيم كسى كه بدون وصيت از دنيا برود مرگ او مرگ جاهليت است.[2]

[1]. وسائل الشيعه، شيخ حرّ عاملى، ج 19، ص 258.
[2]. همان، ج 19، ص 259؛ تفسير الميزان، ترجمه سيد محمدباقر موسوى همدانى، ج 1، ص 668