آیا شیوه و سیره اخلاقی پیامبر (ص) می تواند اخلاق را در جامعه امروز فراگیر کند؟

پرسش:

آیا شیوه و سیره اخلاقی پیامبر صلی الله علیه و آله می تواند اخلاق را در جامعه امروز فراگیر کند؟

پاسخ:

با سلام و ادب خدمت شما

برای روشن شدن پاسخ به دو نکته توجه کنید:

1. معتقدیم که رسول خدا آخرین پیامبر از انبیاء الهی است و دین حضرتش، آخرین ادیان الهی است و از آن جایی که یکی از مهم ترین ماموریت پیامبر(ص) ارایه الگوی عینی مبتنی برشیوه و سبک زندگی است، اگر شیوه و سیره اخلاقی پیامبر (ص) در جامعه امروزي ما جاري و ساري شود، باز هم می تواند اخلاق را در جامعه امروز فراگیر کند.
به همين جهت است كه قرآن از حضرتش به اسوه حسنه تعبير مي كند:
لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَه (1)؛‌ قطعا برای شما در (اقتداء) رسول خدا سرمشقی نیکوست.

2. بین اخلاق که یکی از بخش های دین است (2) و آداب فرق است. اخلاق علت است و آداب معلول و ثمره آن است.
مهم در این جا آن است که: آن چه متغیر است آداب است نه اخلاق. زیرا مسائل اخلاقى هميشه و در طول زمان ثابت بوده و تغيير در آن ها راه ندارد، ولى آداب در زمان‏هاى مختلف متغير و متفاوتند.

مسائل اخلاقى از نظر مكان نيز ثبات داشته و در هر شهر و هر كشورى يكسان مى‏باشند، اما آداب در شهرها و كشورهاى مختلف، تغيير نموده و آداب هر منطقه مخصوص همان مكان است. مردم دنيا در معناى ادب با يك ديگر تفاوت و اختلاف ندارند اما در مصداق آن هر ملتى با ملت ديگر تفاوت دارد.
با توجه به این نکته و نیز این که اخلاق امر مطلق است و نسبی نیست، می توان گفت: اخلاق و سیره اخلاقی رسول خدا صلی الله علیه و آله، جامعه امروزی و بلکه جامعه آینده را نیز می تواند فرا بگیرد.

1. احزاب (33) آيه 21.
2. دین از سه بخش تشکیل شده : احکام، اخلاق، اعتقادات .