ماجرای معراج برای عرب آن زمان چگونه قابل فهم بوده؟

پرسش:
با توجّه به اين كه مردم عرب روزگار پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)، سطح فهم شان خيلى پايين بود، ماجراى معراج چگونه براى آن ها بيان شد كه بتوانند بفهمند؟ آيا شبهه اى برايشان پيش نيامد؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب و احترام
 قرآن كريم، در بيان ماجراى معراج تنها به ذكر اشاراتى بسنده كرده و خبر داده است كه خداوند پيامبر را شبانگاه از مسجدالحرام به مسجدالاقصى (بيت المقدس) سير داد تا آيات و نشانه هاى خود را به او نشان دهد.[46]
در سوره نجم نيز به اختصار از معراج سخن گفته و به سفر پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) به «سدرة المنتهى» و «جنّة الماوى» اشاره كرده است.[47] پس قرآن كريم آن قدر در اين زمينه به تفصيل پرداخته كه مردم عصر پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) از درك كلّيات معراج پيامبر باز نمانند. روايات مرتبط با معراج نيز ـ آن مقدار كه داراى اعتبار هستند ـ با استفاده از برخى كنايات و تشبيهات از ماجراى معراج سخن گفته اند تا فهم آن براى مردم آسان گردد.
گرچه همه عكس العمل هاى مردم در برابر نقل ماجراى معراج به ما نرسيده، ولى بعيد نيست كه مردم نيز در اين باره سؤال هايى داشته اند كه از پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) پرسيده و پاسخ آن را دريافت كرده اند. بر اساس برخى روايات، هنگامى كه خبر معراج و سير شگفت انگيز آن حضرت به گوش مردم رسيد، عدّه اى آن را دروغ دانستند و به رسول خدا گفتند: آيا تو راه دو ماهه ـ از مسجدالحرام تا مسجدالاقصى ـ را در يك شب پيموده اى؟! گواهى مى دهم كه تو دروغگويى. گروه ديگر نيز براى آن كه ببينند پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)درست مى گويد يا نه، گفتند: به ما بگو كه چه ديدى (تا از گزارش سفر و طى راه بتوانيم حرف تو را ارزيابى كنيم) رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم)نيز حوادث بين راه مكّه و بيت المقدس و جزئيات سفر كاروانى را كه به سوى مكّه مى آمد، توضيح داد كه گزارش هاى پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)با ورود آن كاروان به مكّه كاملا تأييد شد.[48]

[1]. ر.ك: اسرا/1.
[2]. ر.ك: نجم/7 ـ 18.
[3]. مجمع البيان، طبرسى، ج 6، ص 216، مؤسسة الاعلمى.