حقیقت ذکر چیست؟

پرسش:

حقیقت ذکر چیست و آثار آن کدام است؟
 پاسخ:

سلام و درود خداوند بر شما

" ذکر" عبارت از توجّه به معنى با مرور به قلب يا بدون آن. بدين جهت اصل معناى ذكر در لغت به معناى" ياد بودن و ياد كردن"است، مثل این که توجه داشته باشد که خداوند حاضر وناظر است گرچه زبانش گویا به چیزی نباشد صرفا خود توجه ذکر است. بر این اساس می توان گفت حقیقت ذکر همان توجه به خداوند است.
خداوند در قرآن می فرماید:
"يا ايّها الّذين آمنوا اذْكروا اللَّه ذكراً كثيراً ؛ اي مؤمنان! خدا را زياد ياد كنيد". (احزاب (33) آيه 41)
علي علیه السلام فرمود: "ذكر اللَّه شيمه المتّقين ؛ همواره عادت متّقيان ذكر گفتن است". (ميزان الحكمه، محمد محمدی ری شهری، انتشارات دار الحدیث، قم، 1381ه ش، عنوان 1330، حديث 6345)
بالاترين مرتبه، توجه هميشگي به خداوند و خدا را ناظر بر خود در هر كاري ديدن است.
براي اين كه انسان به مراتب بالاي ذكر دست یابد، ابتدا سعي كند كه به معاني ذكر توجه كند، سپس دلش را با زبانش هماهنگ كند، يعني هنگامي كه مي‏گويد لا اله الاّ اللَّه دلش را نيز با اين حقيقت همراه سازد.
باید بدانید هر ذکری اثر و یا آثار مربوط به خودش را دارد؛ اما آن چه مشترك بين تمام اذكار است، این است که معرفت انسان به خداوند بیشتر می شود. بیداری قلبی در انسان ایجاد می کند، تا انقلاب اساسی و تحول درونی که نتیجه حصول معرفت و بیداری دل است، در شما پدید آید. روی دل را پیوسته به سوی درگاه الهی می کند. در نتیجه انسان در همه جا، همه حال، در خواب و بیداری، در خلوت و جلوت، در کوچه و خیابان، در محل کار و خدمت به یاد خدا خواهد بود، او را حاضر و ناظر بر خودش می یابد. از انجام هر گناه و معصیتی در پیشگاهش شرم و حیا می کند.
بزرگ ترین ثمره و اثر ذکر این است که انسان وقتی به ذکر خدا مشغول می گردد، با پروردگار خویش همنشین می گردد. و مداومت در همنشینی خدا، انسان را تعالی بخشیده و به اوج می رساند.