آیا سجده بر پشت دست در نماز جایز است؟

پرسش:

آیا سجده کردن بر پشت دست در نماز جایز است؟

پاسخ:

با سلام خدمت شما دوست عزیز

سجده بر پشت دست جایز نیست، مگر آن¬که نمازگزار چیزی که سجده برآن صحیح است، نداشته باشد.
به نظر امام و رهبری در صورتی که انسان چیزی که سجده بر آن صحیح است، نداشته و يا به واسطه گرما و یا سرمای شدید نتواند بر آن سجده کند، باید بر لباس خود، اگر از پنبه یا کتان است سجده کند. اگر از چیز دیگر است، بر همان چیز سجده کند. اگر آن هم نیست، بر پشت دست سجده کند. (1)
به نظر آیت الله مکارم در صورتی که انسان چیزی که سجده بر آن صحیح است، نداشته و يا به واسطه گرما و یا سرمای شدید نتواند بر آن سجده کند و بر لباس خود هم نتواند سجده کند یا لباسی که از کتان یا پنبه باشد یا هر لباسی دیگری که برآن سجده کند و یا فرش نداشته باشد، بر فلزات و اشیاي معدنی سجده کند و اگر آن¬هم نباشد، باید بر پشت دست سجده کند.(2)
به نظر آیت الله سیستانی در صورتی که انسان چیزی که سجده بر آن صحیح است، نداشته و يا به واسطه گرما و یا سرمای شدید نتواند بر آن سجده کند، بر قیر و زفت ( از جنس قیر و شبیه آن است) سجده کند. اگر برآن هم نباشد، بر لباسش یا هر چیز دیگری که سجده بر آن در حال اختیار جایز نیست، سجده کند، ولی احتیاط مستحب آن است که تا سجده بر لباسش ممکن است، بر چیز دیگر سجده نکند.(3)
به نظرآیت الله شبیری زنجانی اگر انسان چیزی که سجده بر آن صحیح است، نداشته و يا به واسطه گرما و یا سرمای شدید نتواند بر آن سجده کند، باید بر لباس خود، اگر از جنس کتاب یا پنبه باشد، سجده کند. اگر لباسی که از جنس پنبه و کتان باشد، نداشته باشد، باید بر پشت دست خود سجده کند. ( 4)
به نظر آیت الله وحید اگر انسان چیزی که سجده بر آن صحیح است، نداشته و يا به واسطه گرما و یا سرمای شدید نتواند بر آن سجده کند، باید بر لباسش سجده کند، به شرط آن که از حریر و ابریشم نباشد. اگر لباس میسر نشد، بنا بر احتیاط واجب بر فیروزه و عقیق و امثال این¬ها و برکاغذی که از پنبه و کتان ساخته شده سجده کند. اگر میسر نشد، بر هر چیز دیگری که در حال اختیار سجده بر آن جایز نیست، سجده کند، ولی احتیاط مستحب آن است تا سجده بر پشت دست ممکن است بر چیز دیگر سجده نکند. (5)

1. امام خمینی. توضیح المسائل، مسأله 1043.( در مسائلی که اختلاف فتوی نباشد، نظر امام خمینی برای مقلدان رهبری حجت است ( آیت الله خامنه ای، پاسخ سؤال¬های مورد ابتلا، سؤال 50)
2. آیت الله مکارم، توضیح المسائل، مسأله 971.
3. آیت الله سیستانی، توضیح المسائل، مسأله 1071 و سؤال تلفنی(7741415-0251) از دفتر آیت الله سیستانی.
4. آیت الله شبیری زنجانی، توضیح المسائل، سؤال1093
5. آیت الله وحید خراسانی توضیح المسائل، مسأله 1093