پرسش:

آیا جوانی که تازه ازدواج کرده وخانه ندارد میتواند خمس ندهد و برای خرید خانه پول جمع آوری کند؟

پاسخ:

برادر عزیز با سلام و تشکر ازمکاتبه با این مرکز
اولا خوب بود مرجع تقلید خود را نام می بردید تا براساس فتوای او مسئله شما را پاسخ می دادیم ولی چون مشخص نکرده اید سعی می کنیم در ذیل فتوای تمامی مراجع معروف را برای شما بیان کنیم در مسئله پس انداز براي هزينه هاي آينده چند نظر هست :
1- پس انداز براي آينده خود خمس دارد یعنی اگر به پول ذخیره شده سال بخورد باید خمس آن را پرداخت نمود . 1
2- كسي كه براي تا مين مخارج زندگي درسال هاي آينده همچون جهيزيه دختر يا خريد منزل لازم است پول يا  جنسي را كنار بگذارد و به دون اين كار نتواند درسال هاي آينده مخارج خود را تا مين كند پول يا جنسي را كه كنار مي گذارد خمس ندارد 0 2
3- چيز هائي كه در زندگي به آن احتياج  دارد مانند خانه ، اثاثيه و جهيزيه دختر ونمي تواند يكد فعه تهيه نمايد ولي در مدت كمي مثلا دو سال وسه سال مي تواند آن چيز را بخرد و عرفا مي گويند محتاج به آن چيز است و پس انداز كردن پول هم براي خريد آن چيز باشد، باز هم خمس ندا رد، ولي اگر بخواهد بعد از مدت طولاني مثلا بعد از بيست سال آن چيز را بخرد به طوري كه عرفا نگويند فعلا به آن محتاج است در اين صورت پولي كه پس انداز كرده اگراز  يك سال گذشت ، خمس دارد 0 3
 4-  پول ذخیره شده خمس دارد ولي در موارد ضروري حاكم شرع (مرجع تقليد) مي تواند ارفاق هائي لحاظ كند 0 4
5-  پول ذخیره شده خمس دارد مگر اين كه پس انداز كردن لازم باشد كه در اين صورت اگر بعد از سال خمسي درآينده نزديك (مثلا دو سه ماه پس از سال خمسي ) درراههاي مذكور مصرف شود،خمس ندارد 0 5  
6- اگر براي تهيه جهيزيه وخانه راهي جز پس انداز پول نباشد ،پس انداز، خمس ندارد0 6
پاورقي ها :
1- امام خميني استفتاآت ج 1 س 28 از مسائل خمس ؛ آيات عظام : تبريزي، سيستاني، صافي،    وحيد خراساني، نوري همداني، توضيح المسائل (به ترتيب ) مسئله 1786 ،1747، 1786، 1773 ، 1785 0
2- آيات عظام زنجاني وصانعي، توضيح المسائل ( به ترتيب ) ج 2 مسئله 1786 ، مسئله 1776 0
3- آيت الله بهجت توضيح المسائل مسئله 1391 0
4- آيت الله  مكارم  استفتا آت ج2 س 516 0
5- آيتالله خامنه اي استفتا ات س 908 0
6- آيت الله فاضل لنكراني توضيح المسائل مسئله 1843 واستفتاآت ج1 ص 176 س 675

پرسش:

اینجانب با رسیدن به سن تکلیف مقلد آیت الله اراکی شدم. پس از رحلت ایشان در باب بقا بر میت از آیت الله فاضل تقلید نمودم در حال حاضر از آیت الله اراکی تقلید می کنم. برای پرداخت خمس به دفتر مقام رهبری مراجعه کردم. گفتند چون از آیت الله فاضل تقلید کرده ای بنابراین باید خمس را به آیت الله فاضل بدهید. خمس پولم را به حساب ایشان واریز کردم. سپس متوجه شدم که ایشان فرموده اند جوانی که هنوز ازدواج نکرده و قسمتی از درآمدش را برای تشکیل زندگی پس انداز می کند پولش خمس ندارد. حالیه سوال بنده این است که باتوجه به اینکه من مقلد آیت الله اراکی هستم تکلیف خمس اموالم چگونه است؟

پاسخ: 

با سلام و ادب

درتمام مسائل ازجمله مسئله خمس باید به فتوای آیت الله اراکی عمل نمایید.  بلی اگر آیت الله فاضل را اعلم از آیت الله اراکی بدانید لازم است به ایشان عدول نمایید وچنان چه آیت الله فاضل وآیت الله اراکی را مساوی هم میدانید می توانید در تمام مسائل یا بعضی از مسائل ازجمله مسئله خمس  از  آیت الله فاضل تقلید نمایید . (1)
1 آ یت الله فاضل لنکرانی توضیح المسائل ، مسئله ،10و11 .

پرسش:

اگر خمس پول را جدا نمودی ولی هزینه پیش بینی نشده ای مثل ثبت نام کلاس درس پیش آمده آیا میتوانی از سرمایه کم کنی بعد خمس بپردازی؟

(مرجع تقلید: آقای خامنه ای)

پاسخ:

با عرض سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات و سپاس از مکاتبه با این سایت
به فتوای رهبر معظم انقلاب تا سه ماه بعد از سال خمسی اگر نیازی ضروری برای انسان پیش آید به طوری که اگر خمس پرداخت کند نمی تواند آن نیاز خود را برطرف نماید، می تواند از مبلغ ذخیره و مازاد بر سال برای آن منظور بردارد و هزینه کند و خمس ندارد مثلا کسی که مازاد بر هزینه سالانه او صد هزار تومان است که باید بیست هزار تومان خمس پرداخت کند در این صورت اگر در طول دو یا سه ماه آینده هزینه هایی دارد که اگر آن مبلغ بیست هزار تومان را پرداخت کند دیگر نمی تواند آن هزینه ها را پرداخت کند و دچار کمبود مالی می شود در این صورت خمسی براو واجب نیست .1
1 – رساله اجوبه الاستفتاات ، س 987 .

پرسش:

با سلام من 5 سلل است که ازدواج کرده ام اما همسرم سال خمسی ندارد و تا به حال خمس نداده است و بهانه اش هم این است که از چند نفر طلب دارد وتا آنها طلبش را ندهند او نمی تواند خمس را حساب کند . همسرم کار آزاد دارد و ما حدود 5/1 سال است که از نظر مالی کمی دستمان باز شده است. در این 5 سال ما مال حرام خورده ایم ؟ همسرم سال گذشته 3 میلیون که در آمد همان سال بود را به برادرش برای رهن خانه داد به آن هم خمس می رسد؟ ما تصمیم به بچه دار شدن داریم آیا مال خمس نداده روی بچه تاثیر سو دارد ؟

پاسخ:

با عرض سلام و آرزوی توفیقات الهی  برای شما
از ارتباط با این سایت سپاس گزاریم.
- مناسب است چند جمله ذیل را همسرتان مطالعه کند .
 در اهميت خمس و پرداخت آن همين بس كه در روايات ما آمده كسي كه خمس پرداخت نكند :
1– ما امامان در قيامت دشمن او خواهيم بود .
2- نسبت به ائمه ظالم محسوب مي شود و بر اساس آيه  الا لعنة الله علي الظالمين مورد لعن خداوند متعال قرار مي گيرد.
3 – توليد نسل او از راه مال حرام خواهد بود.
به ایشان بگویید که حساب کردن خمس ، لزوما به معنای پرداخت مال نیست. شاید اصلا مالش متعلق خمس نباشد و مثلا تا قبل از سر رسید سال مصرف شود ، یا بتوانید با آن لوازم ضروری خانه را تهیه نمایید ، یا با کنار گذاشتن جهیزیه فرزندان را تهیه نمایید و راههای متعددی که موجب می شود مال متعلق خمس قرار نگیرد.
هم چنین می تواند شخص ، خمسش را محاسبه نماید و در صرت بدهکار شدن ، با اجازه مرجع تقلید یا نماینده آن ، به صورت اقساط پرداخت نماید.
هم چنین به ایشان بگوید که او مال و سرمایه را برای راحتی و آسایش خانواده اش می خواهد و وقتی شما راضی هستید و بلکه اصار بر اینکار دارید ، چه لزومی دارد که او آخرتش را خراب نماید.
اگر بخواهد پرداخت خمس را بر دریافت چک و طلب متوقف کند ، شاید هیچ وقت زمان آن را نرسد و همیشه طلب و چک داشته باشد.محاسبه چک و طلبی که هنوز وصول نشده ، ضرورتی ندار و تنها سرمایه یا پولی که موجود است ، محاسبه می شود.
بر اساس روايات خمس از اموال مختص به پيامر( ص) و امامان (ع ) است و در اختيار آنان است كه بايد در راه فقرا و مستمندان از فرزندان پيامبر و بني هاشم مصرف شود همان طور كه زكات براي فقراي غير سيد منبع ارتزاق است لذا محقق حلي در شرايع مي فرمايد : انفال و خمس مخصوص پيامبر و امام است و تصرف در آنها بدون اذن آنان جايز نيست و اگر كسي تصرف كرد غاصب و گنهكار است .
بنابراین باید سال خمسی داشته باشید ولی اموالی که استفاده کرده اید چون یقین نداشته اید که آن اموال متعلق خمس بوده یا نه مصرف آن ها اشکالی ندارد .
همسرتان باید خمس اموال خود را بدهد و نیز به اموالی که نزد دیگران داشته و همچنین به پولی که برادرش به عنوان قرض برای رهن خانه داده اگر سال بر آن ها گذشته باید خمس آن ها را پرداخت کند .
اگر خمس اموال خود را ندهید، به طور طبیعی در فرزند تأثیر گذار خواهد بود.
موفق باشید.

پرسش:

اینجانب كارمند یك شركت میباشم و طبق قانون دولت جمهوری اسلامی ایران از حقوق و كلیه درآمدهای من ، مالیات كسر میشود . آیا به اشخاصی چون من كه اكثر جزء طبقه متوسط جامعه نیز بشمار می آیند خمس یا ذكات تعلق میگیرد ؟ و اگر تعلق میگیرد به هر روحانیی جهت محاسبه میتوان مراجعه كرد یا شرایط دارد؟

پاسخ:

با عرض سلام و آرزوي موفقيت براي شما.

حساب ماليات از خمس و زكات جدا است و به جاي هم محاسبه نمي شوند.

توضيح:

ماليات نوعي هزينه كار اقتصادي است 0 يعني كسي كه فعاليت اقتصادي دارد،ازجاده ها استفاده مي كند،ازامنيت بهره مي گيرد،ازرسانه هاي جمعي كمك مي گيرد،وازديگرامكانات بهره مند مي گردد0اگراين امكانات نبود،كاراقتصادي ممكن نمي شد،يابهره كمي داشت0 بنابراين وظيفه دارد سهمي از هزينه هاي عمومي دولت، كه درانجام امور اقتصادي او مؤثراست را بپردازد، واين يك امر طبيعي است0حال اگربعدازپرداختن ماليات،چيزاضافه اي بعد از يك سال براي اوباقي نماند،خمس به او تعلق نمي گيرد،واگر اضافه ماند 80درصد آن مال خوداواست،و20درصدديگركه خمس است كه به دست فقها و مراجع مي رسد تا صرف مسائل فرهنگ اسلامي ،  گسترش تعاليم ديني و تربيت طلاب علوم ديني و مانند آن شود. بنا بر اين،اساسا نبايد قلمرو ماليات هارا باوجوه شرعيه مخلوط كرد0(1)

اما در مورد زكات بايد گفت كه اصولا به حقوق ، زكات واجب تعلق نمي گيرد. چيز هايي مانند گندم ، جو ، خرما و گوسفند و گاو و ... به آنها زكات تعلق مي گيرد كه در رساله عمليه مراجع ذكر شده است. براي پرداخت خمس بايد آن را به دفتر مرجع تقليد خود يا به نماينده ايشان مراجعه و پرداخت نماييد يا به يكي از روحانيون منطقه و شهر خود بدهيد و رسيد آن را از طرف دفتر مرجع تان تحويل بگيريد .

1 – آيت الله خامنه اي اجوبه الاستفتاات س 1030 و آيت الله مكارم شيرازي استفتاآت جديد ج3ص115س 344

پرسش:

با سلام چند سال قبل باپولی که خمس ان داده شده بود اقدام به خرید یک باب اپارتمان کوچک نمودم (منزل مسکونی دیگری هم دارم که در ان زندگی میکنم) بعد از چند سال چون امکان رفتن به ان شهر یعنی تهران فراهم نشد اقدام به فروش ان به قصد خرید اپارتمان دیگری در شهر محل سکونتم نمودم دراین مدت زمان بعلت افزایش قیمتها و تورم بوجود امده امکان خرید ملک مشابهی نیست و حتی قادر به خرید اپارتمانی در حد ملک قبلی خودم هم نیستم علی ایحال در صورت رسیدن سال مالی برای پرداخت خمس وضعیت اضافه مبلغی که از تفاضل قیمت خرید و فروش عاید گردیده چیست

پاسخ:

با عرض سلام و آرزوی توفیقات الهی برای شما
از مکاتبه با ما سپاس گزاریم.
پاسخ -با توجه به اینکه شما خانه مسکونی داشته اید و آپارتمانی که تهیه کرده بودید اضافه بر موونه  بوده باید اضافه و ترقی قیمت آپارتمان را بعد از گذشت سال خمسی تخمیس کرده و پرداخت نمایید ،  مگر اینکه تهیه آن آپارتمان در تهران از ابتدا برایتان لازم بوده و از لوازم زندگی شما بوده است در این صورت قیمت فروش به فتوای برخی از مراجع خمس ندارد .
در مکاتبه بعدی مرجع تقلید تان را مشخص نماید تا پاسخ بر اساس فتوای ایشان باشد.

پرسش:

با عرض سلام وخسته نباشید من یه سوال دارم که مرا کمی دگرکون کرده این وسوال عبارت است از من با یک پولی که خمس وزکات ان را نداده ام یک خانه خریده ام حالا من شنیده ام که میگویند.اگر کسی درخانه ای خمس وزکات ان را نداده نماز بخواند نماز اول باطل است( حال من فرد معمولی از الحاظ دینی هستم . نیز اصلامن مایل به پرداخت خمس وزکات در زندگی نیستم ولی ناگفته نماند زیاد نذرو صد قه میدهم )حالا خواستم از شما بپرسم اگراین گفته درست است .دیگر من چرا به خودام زحمت نماز خواندن بدهم .وقت ام را برای نمازی که اگر بخوانم باطل است ودر نزد خدا مورد اجابت قرار نمی گیرد سپری کنم . لذا اگر به یقین این گفته درست است و نماز من باطل است. به من بگوید تا من ترک نماز کنم ونماز نخوانم زیرا دیگر نمازی که میدانم باطل است چرا می خوانم وزحمت می کشم ونیزاگر این گفته درست باشد. من خیلی از افراد را میشناسم . که شرایط من را دارند ونیز هم نماز می خوانند وافراد مومن ودرستی نیز در جامعه هستند. لکن شما بهتر از همه میدایند. والسلام خدانگهدار

پاسخ:

با عرض سلام و آرزوی توفیقات الهی  برای شما
از ارتباط با سایت طلبه پاسخگو سپاس گزاریم.
خمس و زکات از واجبات دین اسلام است که با شرایطی بر شخص مسلمان واجب می شود.
زکات برای کسانی که کشاورزی مانند گندم و جو دارند ، واجب می شود ، نیز برای گله داران و... که به نظر نمی رسد شما جزء آنان قرار گیرید  خمس نیز برکسی واجب است که درآمدش   بیش از مخارجش  باشد واگر فردی درآمد اضافی ندارد دادن خمس برایش واجب نیست0
خمس و زکات همانند دیگر حقوق است که باید ادا شود و همان گونه که اگر شخصی با مال دیگران خانه ای تهیه نماید و در آن نماز بخواند ، نمازش باطل است ، با مالی که خمس آن را پرداخت نکرده ، خانه ای تهیه نماید ، نمازش اشکال دارد ، چون یکی از شرایط نمازگرا ، غصبی نبودن مکان است و تهیه یک مکان با مال دیگران ، غصبی محسوب می شود ، مگر آنکه با آن صاحب مال گفتگو نماید و رضایتش را جلب نماید ، یا مالش را به او برگرداند.
در مورد خمس نیز آن قدر که تصور می کنید سخت نیست . شاید اصلا خانه تان شرایط تعلق خمس را نداشته و خمس به آن تعلق نگرفته باشد ، مثلا از در آمد همان سال باشد که خانه تهیه کردید و پول تان اضافه بر سال نمانده باشد.
اگر هم خانه شما خمس هم تعلق گرفته باشد می توانید با مراجعه به دفتر مرجع تقلید خود یا نماینده وی در شهرتان(معمولا امام جمعه ها ازطرف مراجع نمایندگی دارند) با بیان شرایط تهیه مسکن ، چنانچه بخشی از آن خمس تعلق گرفته باشد ، مختصر پولی مشکل تان را حل نمایید، یا به عنوان بدهکار باشید ، که در فرصت آینده پرداخت نمایید.
بنابراین با توجه به این که  آن خانه را با عین پول خمس نداده  نخریده اید نمازتان درست است و برای نمازها و عبادات بعدی ، می توانید مشکل خود را براحتی حل نماید.
برادر عزیز! بهتر است به جای سخت کردن مسئله برای خود ، راه حل ساده ای که برای آن وجود دارد ، عمل نماید و بی جهت مسئله را آن قدر برای خود پیپیده نکنید که حتی از نماز و عبادت با خدا دست بردارید . شما سخت ترین راه  و بی فایده ترین آن را پیش روی خود گذاشتید.
گفتید که اهل خیرات نیز هستید ، آیا واقعا بهتر نیست که به جای اعمال خیر و مستحبی با همان مبلغ ، دین واجب را ادا نمایید؟ شما که در هرحال پول را پرداخت می کنید . چه بسا همان موادری که پرداخت می کنید ، بخشی از آن خمس محسوب شود ، اما شما بدون نیت پرداخت خمس آن را پرداخت می کنید.
متاسفانه کم نیستند افرادی که اعمال مستحبی را انجام میدهند ، اما از انجام اعمال واجب ( به جهت عدم آگاهی و یا اهمیت ندادن یا هر دلیل دیگر ) سر باز می  زنند.
مثلا کسی را تصور کنید که در نیمه شب با مشقت بر می خیزد و نماز شب می خواند ، اما نماز واجب صحبش را گاهی قضا می کند.
یا کسی مستحبات نماز را به جا می آورد ، اما همان وقت انجام مستحبات را برای انجام درست واجبات نماز صرف نمی کند و با عجله خواندن یادرتی نخواندن اصل نماز را باطل می کند.
از این گونه مثال ها بسیار است.
 پرداخت خمس از واجبات مهم است بنابراین شما به جای صدقات مستحبی و پرداخت خیرات خمستان را بدهید و اینکه فرموده اید مایل به پرداخت خمس و زکات نیستم ، ببینید علتش چیست و این بی میلی از چه چیزی ناشی می شود ؟
مشکل شما با مراجعه به مرجع تقلید یا به نماینده ایشان براحتی قابل حل است و نیازی به نخواندن نماز نیست . به وسوسه های شیطان گوش ندهید و نمازتان را بخوانید.
موفق باشید
منتظر ارتباط های بعدی تان هستیم.
پی نوشت ها :
1 توضیح المسائل مراجع،ج1، مسئله873
2و3 صادق احسانبخش ،آثار الصدقین، ج5 واژه خمس ، شماره7061و7064و7080