خیلی حساس و زود رنجم چکار کنم؟

پرسش:

سلام حاج آقا

من با اینکه هنوز سنی ندارم اما خیلی هیجانی و حساس هستم طوری که با هر مسئله کوچیکی ناراحت میشم هر انتقادی که بهم بشه دیوونه میشم از ناراحتی. میدونم رفتار متعادلی نیست و باعث اذیت دیگران هم میشم ولی نمیدونم چکار کنم که اینطور نباشم.امیدوارم شما بتونید کمک کنید.

 پاسخ:

سلام و عرض ادب خدمت شما دوست عزیز

ان شالله که با دقت به جواب و همت در عمل مشکلتون حل شود.

خدمت شما عرض کنم که حساسيت ها و هيجانات ناشى از زودرنجي، از ويژگى هاى ثابت دوران نوجوانى و جوانى است. بحران بلوغ باعث مى شود كه جوان با انواع ترديدها و سردرگمى ها روبه رو گردد. عواطف او ثابت نيست، زود خوشحال مى شود و به سرعت در غم و اندوه فرو مى رود. همين تغيير حالات او را خسته و رنجور مى كند و به واكنش تند و ناسازگارى سوق مى دهد.

 توصية دين در اين باره، تغافل و چشم پوشى است. البته در جاى خود انتقاد و موضع گيرى و واكنش مطلوب است ولى حساسيت زياد كه به عصبانيت و پرخاشگرى منتهى مى شود، حاصلى جز اضطراب و پريشانى ندارد. از اين رو بايد در امور زندگى و برخورد هاى اجتماعى ساده انديش نباشيم، ولى بعضى مواقع چشم هاى خود را ببنديم. امام صادق(ع) مى فرمايد: "صلاح زندگى محتوى پيمانة پرى است كه دو سومش فهم و آگاهى و يك سومش تغافل و چشم پوشى است".(1)

امام علي(ع) مى فرمايد: "نيمى از انسان عاقل، بردبارى و نيم ديگرش تغافل است".(2)

هر انسانى در طول زندگى خود كم و بيش با مصائب گوناگونى مواجه مى شود و يا مسائل رنج آورى را ملاحظه مى كند. اگر بخواهد در برابر هر عمل ناروايى واكنش نشان دهد بايد زندگى خود را با تلخ كامى بگذراند. امام علي(ع) مى فرمايد: "كسى كه تغافل نكند و از بسيارى امور چشم پوشى ننمايد، زندگى اش تيره خواهد بود".(3)

در زير به برخي از راه هاي مقابله با زود رنجي اشاره مي كنم که حتما با دقت بخونید و اگر دنبال درمان هستید عمل کنید :
1. يكي از علل شايع زود رنجي و عصبانيت، كم خوني مي باشد. فردي كه مبتلا به كم خوني است، بسيار زودرنج و دچار ناراحتي هاي جسمي و روحي مي شود. لذا سعي نماييد با يك آزمايش خون وضعيت جسماني خود را بررسي نماييد. در اين رابطه خوب است بدانيد كه گوشت قرمز سرشار از آهن است و كساني كه كم خوني دارند بهتر است از گوشت قرمز بيشتر از گوشت سفيد استفاده كنند، زيرا آهن موجود در گوشت قرمز بهتر جذب مي شود؛ همچنین غلات، حبوبات و برخی سبزي ها از منابع مهم آهن هستند. البته ميوه ها مقدار كمي آهن دارند و برخي از سبزي ها نيز آهن دارند ولي ميزان جذب آن ها خيلي بالا نيست. توصيه مي شود، همراه با مواد غذايي گياهي، مواد غذايي اسيدي يا ترش نيز مصرف شود كه جذب آهن آن ها افزايش پيدا كند.
2. كاملاً به خود مطمئن باشيد كه مى‏توانيد روحيه خود را تغيير دهيد ولى براى نتيجه گيرى عجول نباشيد، بلكه با خود فكر كنيد بايد حداقل يكسال روى خود كار كنيد و اگر چنين كنيد حتماً پس از آن دگرگون خواهيد شد.
3. همواره در هر مساله ‏اى ابتدا از ديگران انتظار بدترين برخورد را داشته باشيد و خود را براى تحمل آن آماده كنيد. اين مساله باعث مى‏شود برخوردهاى بهتر از مورد انتظار، در شما ايجاد خوشنودى نمايد؛ در حالي كه اگر هميشه انتظار برخورد خوب داشته باشيد چه بسا نتيجه عكس خواهيد گرفت.
4. با خود شرط كنيد كه هيچ گاه و در هيچ شرايطى بعد از يك رابطه به آن ديگر فكر نكنيد. مثلا تصميم بگيريد- يا در صورت امكان نذر كنيد- كه اگر فلان رفتار را داشتيد فلان مبلغ صدقه بدهيد، يا شب نماز شب بخوانيد، و يا يك روز روزه بگيريد. كارآيى اين روش، بسيار بالا است و بسيارى از علماى بزرگ بدينسان تمرين عملى و خودسازى نموده‏اند.
5. سعي نماييد رفتار خود را كنترل نماييد، اما با بيان ساده و صميمانه ديگران را از وضعيت رواني خود مطلع نماييد. مثلاً به او بگوييد كه اين رفتار يا حرف شما را آزرده كرده است.
6. براي نتيجه گيري در مورد يك رابطه يا برخورد ديگران و ارزيابي يك برخورد و يا حرف، حتى‏ الامكان با افراد عاقل و پخته مشورت نماييد.
7. سعي نماييد بيشتر با افراد خوش خلق و غير عصبى و كساني كه آنها را دوست داريد معاشرت كنيد.
8. در مواردى كه ناراحتى عصبى بر شما فشار وارد مى‏كند در فضاى آزاد و يا دربسته فرياد بكشيد و با مشت زدن به بالشت و يا اشياء ديگر فشار عصبى خود را تخليه نماييد.
9. به تلاوت قرآن و خواندن نماز بيشتر بپردازيد كه به فرموده قرآن : نماز را در طرف روز بپا داريد و در ساعات تاريكى شب كه البته خوبى و نيكى‏هاى شما زشتى‏ها و بدكاري ها را از ميدان بيرون مى‏برد (سوره مبارکه هود، آیه شریفه 114).
10. با دوستان و نزدیکان خود در اين زمينه صحبت كنيد. احساسات خود را با آنها در میان گذاريد و بخواهيد تا در رفع اين رفتار با شما همكاري كنند. به آنها بگوئيد زودرنجي شما غيراختياري است و براي اينكه بتوانيد بر اين مشکل غلبه كنيد، نياز به زمان و همكاري آنها داريد.
11. روابط اجتماعي خود را افزايش دهيد تا از اين طريق، ارتباط شما با ساير افراد افزايش يابد و با رفتارهاي گوناگون و متفاوت سايرين آشنا شويد.
12. فراموش نكنيد قرار نيست تمام افراد بر اساس خواسته ما رفتار كنند. به شيوه رفتار آنان احترام بگذاريد و زماني كه رفتاري شما را ناراحت مي كند به جاي اينكه عكس العمل تندي نشان دهيد، فقط احساسات خود را بيان كنيد. به عنوان مثال به فردي كه با رفتار خود موجب اذيت شما شده بگوئيد من از اين رفتار شما احساس خوبي ندارم و يا اينكه رفتار شما موجب دلگيري من شد.
13. با افراد خوش مشرب و اجتماعي ارتباط برقرار كنيد و سعي كنيد از آنان الگو گيري كنيد.
14. شرح موارد فوق را در جدولى بنويسيد و موارد انجام يا تخلف در هر روز را يادداشت نموده و همواره سعى بر تقليل موارد تخلف نماييد.

منابع:

1. بحارالانوار، ج 71، ص 167.

2. غررالحكم، ج 2، ص 202.

3. همان،‌ج 5، ص 455.

موفق باشید.